Firo maanaaji Alqur'aana Teddunde nden - Firo pastiiwo - Sarfaraz * - Loowdi firooji ɗi
یونس
الٓرٰ ۫— تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ الْحَكِیْمِ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا اَنْ اَوْحَیْنَاۤ اِلٰی رَجُلٍ مِّنْهُمْ اَنْ اَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ ؔؕ— قَالَ الْكٰفِرُوْنَ اِنَّ هٰذَا لَسٰحِرٌ مُّبِیْنٌ ۟
ایا خلکو ته د تعجب خبره ده؟چې مونږ د هغوی یوه سړي ته وحې کړې ده چې ویده خلک راویښ او مؤمنانو ته زیری ورکړه چې هغوی ته د رب په وړاندې خورا لوړ مقام او مرتبه ده.کافرانو وویل چې محمد یو ښکاره جادوګر دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ فِیْ سِتَّةِ اَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوٰی عَلَی الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الْاَمْرَ ؕ— مَا مِنْ شَفِیْعٍ اِلَّا مِنْ بَعْدِ اِذْنِهٖ ؕ— ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوْهُ ؕ— اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ ۟
حقیقت همدا دی چې ستاسې رب هغه الله دی چې اسمانونه او ځمکه یې په شپږو ورځو کې پيدا بیا یې پر عرش استواء وکړه د کایناتو چارې په خپله چلوي،هیڅ څوک سپارښتنه نه شي کولې مګر د هغه له اجازې وروسته به یې کوي هو! همدغه الله ستاسې رب دی نو عبادت یې وکړئ،ایا تاسې خبرې ته زیر نه یي؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَیْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِیْعًا ؕ— وَعْدَ اللّٰهِ حَقًّا ؕ— اِنَّهٗ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ لِیَجْزِیَ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ بِالْقِسْطِ ؕ— وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِیْمٍ وَّعَذَابٌ اَلِیْمٌ بِمَا كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ ۟
ستاسو ټولو بیرته ورتګ د هغه په لور دی،دا د الله حقه وعده ده،ځکه چې هغه مخلوق پیدا کوي او بیا یې بیرته د ځان په لور راګرځوي تر څو د ایمان خاوندانو او نیکو کارو خلکو ته د انصاف په رڼا کې بدله ورکړي،او کافرانو ته د هغوی د کفری کارونو له کبله خوټیدلې ګرمې اوبه او دردناک عذاب دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
هُوَ الَّذِیْ جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیَآءً وَّالْقَمَرَ نُوْرًا وَّقَدَّرَهٗ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِیْنَ وَالْحِسَابَ ؕ— مَا خَلَقَ اللّٰهُ ذٰلِكَ اِلَّا بِالْحَقِّ ۚ— یُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
الله هغه ذات دی چې لمر یې روښانه ځلیدونکی او سپوږمۍ یې رڼا ګرځولې او د هر یوه لپاره یې خپل،خپل مدار ټاکلی دی تر څو تاسې د کلونو په شمیر او حساب پوه شئ. الله پاک دا ټول کائنات په باوري توګه په حق سره پیدا کړي د پوهو خلکو لپاره ټول دلایل په بشپړ ډول وړاندې کوي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ فِی اخْتِلَافِ الَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللّٰهُ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّتَّقُوْنَ ۟
بې له شکه چې د شپې او ورځې په اختلاف او د الله په هغه پيدایښت کې چې په اسمانونو او ځمکه کې یې کړی دی،د الله نه د ډاریدونکو خلکو لپاره ډیرې زیاتې نښې دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا وَرَضُوْا بِالْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَاطْمَاَنُّوْا بِهَا وَالَّذِیْنَ هُمْ عَنْ اٰیٰتِنَا غٰفِلُوْنَ ۟ۙ
دا خبره باوري ده چې هغه کسان چې زمونږ د ملاقات هیله من نه دي او ددنیا په همدغه ژوند خوښ او زړه یې پرې تړلی او هغه چې زمونږ له ایتونو بې پروا دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اُولٰٓىِٕكَ مَاْوٰىهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ یَهْدِیْهِمْ رَبُّهُمْ بِاِیْمَانِهِمْ ۚ— تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ فِیْ جَنّٰتِ النَّعِیْمِ ۟
دا هم باوري ده چې چا ایمان راوړی او نیک کارونه یې کړي،نو الله به د هغوی د ایمان له کبله روغه لیار ور وښايې او د هر اړخیزو نعمتونو لرونکو باغونو لاندې به یې ویالې بهیږي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
دَعْوٰىهُمْ فِیْهَا سُبْحٰنَكَ اللّٰهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیْهَا سَلٰمٌ ۚ— وَاٰخِرُ دَعْوٰىهُمْ اَنِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۠
هلته به یې یوازینۍ غږ همدا وي چې ای الله پاکې یوازې ستا ده. او یوه بل ته به یې ښه راغلاست د(سلام)کلمه وي او دټولو په پای کې به وايې چې:د ټولو ستاینو وړ یوازې هغه یو الله دی چې د ټول عالم رب دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَوْ یُعَجِّلُ اللّٰهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُمْ بِالْخَیْرِ لَقُضِیَ اِلَیْهِمْ اَجَلُهُمْ ؕ— فَنَذَرُ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا فِیْ طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُوْنَ ۟
که الله د خلکو په کړولوکې ژروالی وکړي لکه هغوی یې چې د ښیګڼو په غوښتنه کې کوي نو د هغوی نیټه به لاپخوا پوره شوې وه،خو مونږ هغو خلکو ته چې زمونږ د لیدنې هیله من نه دي مهلت ورکوو تر څو په خپله سرغړونه کې لالهانده وي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِذَا مَسَّ الْاِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْۢبِهٖۤ اَوْ قَاعِدًا اَوْ قَآىِٕمًا ۚ— فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهٗ مَرَّ كَاَنْ لَّمْ یَدْعُنَاۤ اِلٰی ضُرٍّ مَّسَّهٗ ؕ— كَذٰلِكَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِیْنَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
او چې انسان ته کله هم کومه ستونزه رسیدلې،نو مونږ یې په ملاسته،ناسته او ولاړه رابللي یو،خو کله چې ترې مونږ ستونزه لرې کړې،نو بیا داسې ژوند کوي لکه چې د رسیدلې ستونزې په لرې کولو کې یې مونږ له سره بللي نه وو،په دې توګه له خپلې اندازې نه زیاتو پښو غزوونکو ته د هغوی کړنې ښایسته ښکاري.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ اَهْلَكْنَا الْقُرُوْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوْا ۙ— وَجَآءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ وَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا ؕ— كَذٰلِكَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِیْنَ ۟
او مونږ ډیر هغه خلک پخوا هم هلاک کړي دي چې هغوی تیری کړی او سره له دې چې رسولانو ښکاره دلایل ورته راوړي وو، خو بیا هم هغوی ایمان نه راووړ،په همدې توګه مونږ مجرمانو ته جزا ورکوو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
ثُمَّ جَعَلْنٰكُمْ خَلٰٓىِٕفَ فِی الْاَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَیْفَ تَعْمَلُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِمْ اٰیَاتُنَا بَیِّنٰتٍ ۙ— قَالَ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا ائْتِ بِقُرْاٰنٍ غَیْرِ هٰذَاۤ اَوْ بَدِّلْهُ ؕ— قُلْ مَا یَكُوْنُ لِیْۤ اَنْ اُبَدِّلَهٗ مِنْ تِلْقَآئِ نَفْسِیْ ۚ— اِنْ اَتَّبِعُ اِلَّا مَا یُوْحٰۤی اِلَیَّ ۚ— اِنِّیْۤ اَخَافُ اِنْ عَصَیْتُ رَبِّیْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟
او چې کله هم پرې زمونږ څرګند ایتونه ولوستل شي نو هغه خلک چې زمونږ د لیدنې هیله من نه دي وايې:له دې پرته یو بل قران راوړه،او یا دابدل کړه ای محمده!ووایه چې زما په توان نه ده چې زه په خپل سر څه پکې بدل کړم. زه یوازې په هغه څه پسې تلونکی یم چې ماته یې وحې کیږي،او که زه له خپل رب نه سروغړوم نو د لویې ورځې له عذاب نه ډاریږم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ لَّوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا تَلَوْتُهٗ عَلَیْكُمْ وَلَاۤ اَدْرٰىكُمْ بِهٖ ۖؗۗ— فَقَدْ لَبِثْتُ فِیْكُمْ عُمُرًا مِّنْ قَبْلِهٖ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
او ووایه چې:که الله غوښتې وای نو ما به قران په تاسې نه وای لوستی او نه به الله تاسې ترې خبر کړي وای ما خو په تاسې کې له دې وړاندې اوږد ژوند تیر کړی دی. ایا تاسې عقل په کار نه اچوئ؟[۴]
[۴] ـ چې په څلویښتو کلونو کې مې یوه خبره هم له ځان نه جوړه نه کړه.نو دا ناببره مې دومره لوي کتاب څنګه جوړ کړ(فتح القدیر د امام الشوکاني).
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَیَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ وَیَقُوْلُوْنَ هٰۤؤُلَآءِ شُفَعَآؤُنَا عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— قُلْ اَتُنَبِّـُٔوْنَ اللّٰهَ بِمَا لَا یَعْلَمُ فِی السَّمٰوٰتِ وَلَا فِی الْاَرْضِ ؕ— سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰی عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
هغوی له الله نه پرته د هغه څه عبادت کوي چې نه ورته تاوان رسولای شي او نه ګټه او لا وايي چې:زمونږ دغه خدایان به د الله په وړاندې زمونږ سپارښتنه کوي،ای محمده!ووایه چې تاسې الله پاک له هغه څه نه خبروئ چې هغه یې نه په اسمانو کې پیژني او نه په ځمکه کې؟هغه له ټولو نیمګړتیاوو پاک او له هغه څه نه ډیر لوړدی چې هغوی یې ورسره شریکوي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا كَانَ النَّاسُ اِلَّاۤ اُمَّةً وَّاحِدَةً فَاخْتَلَفُوْا ؕ— وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَّبِّكَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ فِیْمَا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
خلک اصلا ټول یو امت وو، بیا سره جلا شول،او که چیرې ستا د رب له لورې وړاندې یوه خبره نه وای شوی.نو هرو،مرو به د هغه څه پریکړه شوې وه چې هغوی پکې یو له بل سره لاس په ګریوان دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَیَقُوْلُوْنَ لَوْلَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْهِ اٰیَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ۚ— فَقُلْ اِنَّمَا الْغَیْبُ لِلّٰهِ فَانْتَظِرُوْا ۚ— اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟۠
او هغوي وايې چې:په دې پيغمبر د هغه د رب له لورې یوه لویه معجزه ولې نه نازلیږي؟ووایه چې:د پټو واکمن یوازې یو الله دی،تاسې انتظار وکړئ ـ زه هم له تاسې سره انتظار کوونکی یم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِذَاۤ اَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِّنْ بَعْدِ ضَرَّآءَ مَسَّتْهُمْ اِذَا لَهُمْ مَّكْرٌ فِیْۤ اٰیَاتِنَا ؕ— قُلِ اللّٰهُ اَسْرَعُ مَكْرًا ؕ— اِنَّ رُسُلَنَا یَكْتُبُوْنَ مَا تَمْكُرُوْنَ ۟
او کله چې مونږ خلکو ته له ستونزو وروسته مهرباني وروڅکو نو ناببره هغوی زمونږ د ایتونو په هکله د دوکې او چل په فکر کې شي. ورته ووایه چې الله پاک د دوکو په جزاء ورکولو کې تر هر چا تیز دی ـ ځکه چې زمونږ استازي ټول هغه څه لیکي چې تاسې یې په دوکه بازۍ کوئ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
هُوَ الَّذِیْ یُسَیِّرُكُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا كُنْتُمْ فِی الْفُلْكِ ۚ— وَجَرَیْنَ بِهِمْ بِرِیْحٍ طَیِّبَةٍ وَّفَرِحُوْا بِهَا جَآءَتْهَا رِیْحٌ عَاصِفٌ وَّجَآءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَّظَنُّوْۤا اَنَّهُمْ اُحِیْطَ بِهِمْ ۙ— دَعَوُا اللّٰهَ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ۚ۬— لَىِٕنْ اَنْجَیْتَنَا مِنْ هٰذِهٖ لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
الله پاک هغه ذات دی چې تاسې په وچه او لنده کې روانه وي. تر دې چې تاسې په کښتۍ کې واست او کښتۍ مو په موافقو بادونو سره د خوښۍ په فضاء کې د هدف په لور روانه وه چې ناببره د مخالف لورې تیز باد را والوزي.او له هرې لورې ورته د څپو مه شي،نو د سپرلیو باور راشي چې اوس پاخه راګیر شوي دي. نو هغه وخت ټول خپل دین د الله لپاره سوچه ګرځوي او دعا کوي چې:ای الله! که مونږ دې له دې مصیبت څخه وژغورلو،نو مونږ به شکر کوونکي بنده ګان شو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَمَّاۤ اَنْجٰىهُمْ اِذَا هُمْ یَبْغُوْنَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ ؕ— یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنَّمَا بَغْیُكُمْ عَلٰۤی اَنْفُسِكُمْ ۙ— مَّتَاعَ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ؗ— ثُمَّ اِلَیْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
خو چې الله ژغورلې دي نو بیا یې په ځمکه کې په ناروا سر غړونې ته پیڅې را پورته کړي دي.ای خلکو!دا سرغړونه ستاسې په تاوان ده د دنیوې ژوند سر سري ګټې دي بیا مو ماته بیرته راتګ دی،هلته به مو زه خبر کړم چې تاسې څه کول؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّمَا مَثَلُ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا كَمَآءٍ اَنْزَلْنٰهُ مِنَ السَّمَآءِ فَاخْتَلَطَ بِهٖ نَبَاتُ الْاَرْضِ مِمَّا یَاْكُلُ النَّاسُ وَالْاَنْعَامُ ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَخَذَتِ الْاَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ اَهْلُهَاۤ اَنَّهُمْ قٰدِرُوْنَ عَلَیْهَاۤ ۙ— اَتٰىهَاۤ اَمْرُنَا لَیْلًا اَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنٰهَا حَصِیْدًا كَاَنْ لَّمْ تَغْنَ بِالْاَمْسِ ؕ— كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟
د دنیا د ژوند مثال د اوبو په شان دی چې مونږ له بره نه راښکته کړي او په دې اوبو زرغونه چې انسانان او څاروي یې خوري سره ګډوډ او تر هغو وده وکړې چې ځمکه ښه تازه ،ښکلې او د خلکو پرې ګومان راشي چې اوس مونږ کولای شو چې ګټه ترې واخلو ناببره پرې زمونږ حکم د شپې یا د ورځې را پر یووځي او داسې یې تس،نس کړو ته به وایې چې پرون دلته هیڅ نه وو.په دې توګه مونږ ټول دلیلونه په بشپړ ډول فکر کوونکو خلکو ته بیانوو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاللّٰهُ یَدْعُوْۤا اِلٰی دَارِ السَّلٰمِ ؕ— وَیَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوا الْحُسْنٰی وَزِیَادَةٌ ؕ— وَلَا یَرْهَقُ وُجُوْهَهُمْ قَتَرٌ وَّلَا ذِلَّةٌ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
د هغو خلکو لپاره چې نیکې یې کړې ده او له هغې هم زیاتوالی.مخونه به یې هیڅکله نه تور شي او نه خړ.همدوی جنتیان دي او تل تر تله به پکې وي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَالَّذِیْنَ كَسَبُوا السَّیِّاٰتِ جَزَآءُ سَیِّئَةٍ بِمِثْلِهَا ۙ— وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ؕ— مَا لَهُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ عَاصِمٍ ۚ— كَاَنَّمَاۤ اُغْشِیَتْ وُجُوْهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ الَّیْلِ مُظْلِمًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او کومو کسانو چې بدۍ کړي دي.د بدۍ جزا به یي د هغې په انډول ورکړای شي.په سپکوالي کې به پټ.او له الله نه به یې هیڅوک نه شي ژغورلی.مخونه به یې داسې توروي ته به وايې چې د شپې توره پرده پرې راخوره شوې ده.همدغه خلک دوزخیان دي تل تر تله به پکې وي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیْعًا ثُمَّ نَقُوْلُ لِلَّذِیْنَ اَشْرَكُوْا مَكَانَكُمْ اَنْتُمْ وَشُرَكَآؤُكُمْ ۚ— فَزَیَّلْنَا بَیْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُمْ مَّا كُنْتُمْ اِیَّانَا تَعْبُدُوْنَ ۟
په هغه ورځ چې مونږ دوی ټول سره یو ځای کړو نو بیا به مشرکانو ته ووایو چې:تاسې او ستاسې نیولي شریکان ځای پر ځای شئ.بیا به یې سره جلا کړو.نو هغه دی چې شریکان به یې ووایې:تاسې خو زمونږ عبادت نه کاوو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
هُنَالِكَ تَبْلُوْا كُلُّ نَفْسٍ مَّاۤ اَسْلَفَتْ وَرُدُّوْۤا اِلَی اللّٰهِ مَوْلٰىهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟۠
هلته به هر ساکښ ټول هغه څه چې په څرګنده توګه ومومي چې وړاندې یې لیږلي وو.او ټول به د هغوی رښتینی بادار ته ور وړاندې او هغه ټول څیزونه به لادرکه شي چې له ځانه یې جوړوي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ مَنْ یَّرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ اَمَّنْ یَّمْلِكُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَمَنْ یُّخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُّدَبِّرُ الْاَمْرَ ؕ— فَسَیَقُوْلُوْنَ اللّٰهُ ۚ— فَقُلْ اَفَلَا تَتَّقُوْنَ ۟
ای محمده! له دوی نه پوښتنه وکړه چې:څوک تاسې ته له اسمان او ځمکې نه روزي درکوي؟د اوریدلو او لیدلو قواوې د چا په لاس کې دي؟ او څوک ژوندی له مړي او مړی له ژوندي نه راوباسي؟ او څوک د چارو د چلند تدبیر کوي؟هغوی به خاماخا ووایې چې:الله نو ورته ووایه چې:ایا تاسې له همدغه الله څخه نه ډاریږئ؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَآىِٕكُمْ مَّنْ یَّبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ ؕ— قُلِ اللّٰهُ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ فَاَنّٰی تُؤْفَكُوْنَ ۟
ای محمده!هغوی وپوښته چې ایا ستاسې په نیولو شریکانو کې څوک شته چې لومړی ځل پیدایښت کوي او بیا یې بیرته هم راګرځوي؟ووایه دا الله دی چې لومړی ځل پیدایښت کوي او بیا یې بیرته راګرځوي نو تاسې په کوم لور اړول کیږئ؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَآىِٕكُمْ مَّنْ یَّهْدِیْۤ اِلَی الْحَقِّ ؕ— قُلِ اللّٰهُ یَهْدِیْ لِلْحَقِّ ؕ— اَفَمَنْ یَّهْدِیْۤ اِلَی الْحَقِّ اَحَقُّ اَنْ یُّتَّبَعَ اَمَّنْ لَّا یَهِدِّیْۤ اِلَّاۤ اَنْ یُّهْدٰی ۚ— فَمَا لَكُمْ ۫— كَیْفَ تَحْكُمُوْنَ ۟
او دا پوښتنه هم ترې وکړه چې:ایا ستاسې په نیولو شریکانو کې څوک شته چې:د حق په لور ښوونه کوي؟ووایه:دا الله دی چې د حق په لور ښوونه کوي نو ایا هغه څوک چې د حق په لور ښوونه کوي ددې ډیر وړ دی چې مننه یې وشي او که هغه څوک چې:په خپله هم پرته له ښوونکي نه لیار نشي میندلای؟په تاسې څه شوي دي؟دا څه پریکړه کوئ؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا یَتَّبِعُ اَكْثَرُهُمْ اِلَّا ظَنًّا ؕ— اِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِیْ مِنَ الْحَقِّ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِمَا یَفْعَلُوْنَ ۟
د هغوی ډیر پرته له ګومان نه بل څه نه مني.او دا پخه ده چې ګومان د واقعیت ځای هیڅکله نه شي ډکولای.بې شکه چې الله پاک ته د هغوی کړنې ډیرې ښې معلومې دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا كَانَ هٰذَا الْقُرْاٰنُ اَنْ یُّفْتَرٰی مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ تَصْدِیْقَ الَّذِیْ بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیْلَ الْكِتٰبِ لَا رَیْبَ فِیْهِ مِنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۫
او قران داسې کتاب نه دی چې پرته له الله نه د بل چا له لورې په درواغو جوړ کړای شي.بلکې قران د هغه څه رښتینی ګڼونکی دی چې له ده نه وړاندې راغلي وو.او پر تاسې د لیکلو احکامو پوره تفصیل دی له شک نه وتلې خبره ده چې قران رب العالمین رالیولی دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اَمْ یَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ؕ— قُلْ فَاْتُوْا بِسُوْرَةٍ مِّثْلِهٖ وَادْعُوْا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
ایا هغوی وايې چې قران محمد له ځان نه جوړ کړی دی.ورته ووایه:نو تاسې هم ددې کتاب په شان یو سورت جوړ کړئ؟او پرته له الله نه چیرته مو چې لاس رسي کومک ترې واغواړئ که تاسې رښتیني یاست.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
بَلْ كَذَّبُوْا بِمَا لَمْ یُحِیْطُوْا بِعِلْمِهٖ وَلَمَّا یَاْتِهِمْ تَاْوِیْلُهٗ ؕ— كَذٰلِكَ كَذَّبَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظّٰلِمِیْنَ ۟
بلکې هغه څه یې درواغ وګڼل چې پوهه یې نه ده ورته رسیدلې او نه یې تر اوسه د هغه مفهوم په سترګو لیدلی.له دوی نه وړاندې خلکو هم همدا وړ د درواغو نسبتونه کړي وو نو وګوره چې بالاخره د ظالمانو پای څه شو؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنْ كَذَّبُوْكَ فَقُلْ لِّیْ عَمَلِیْ وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ ۚ— اَنْتُمْ بَرِیْٓـُٔوْنَ مِمَّاۤ اَعْمَلُ وَاَنَا بَرِیْٓءٌ مِّمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
او که هغوی تا درواغجن ګڼي،نو ورته ووایه چې زما کړنې به ماته رارسیږي.او ستاسې کړنې تاسې ته تاسې زما د کړنو ذمه وارنه یې او زه ستاسې د کړنو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمِنْهُمْ مَّنْ یَّسْتَمِعُوْنَ اِلَیْكَ ؕ— اَفَاَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ كَانُوْا لَا یَعْقِلُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمِنْهُمْ مَّنْ یَّنْظُرُ اِلَیْكَ ؕ— اَفَاَنْتَ تَهْدِی الْعُمْیَ وَلَوْ كَانُوْا لَا یُبْصِرُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ اللّٰهَ لَا یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْـًٔا وَّلٰكِنَّ النَّاسَ اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ كَاَنْ لَّمْ یَلْبَثُوْۤا اِلَّا سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِ یَتَعَارَفُوْنَ بَیْنَهُمْ ؕ— قَدْ خَسِرَ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِلِقَآءِ اللّٰهِ وَمَا كَانُوْا مُهْتَدِیْنَ ۟
او هغه ورځ چې ټول خلک رایو ځای شي،(نو صحنه به داسې وي)لکه چې په دنیا کې یې پرته له یو ساعت نه نور هیڅ وخت نه وي تیر کړی یو تر بله به سره پيژني ـ په تحقیق همغه څوک زیانمن شوي دي چې له الله سره ملاقات یې درواغ ګاڼه او پر سمه نه وو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِمَّا نُرِیَنَّكَ بَعْضَ الَّذِیْ نَعِدُهُمْ اَوْ نَتَوَفَّیَنَّكَ فَاِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّٰهُ شَهِیْدٌ عَلٰی مَا یَفْعَلُوْنَ ۟
مونږ به ځینې هغه عذاب چې له هغوی سره مو وعده کړې ستا په وړاندې هغوی ته ورکړو او یا به یې ستا له وفات وروسته،خو د هغوی راتګ مونږ ته دی او الله پاک د هغوی په ټولو کړنو شاهد دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ لَّاۤ اَمْلِكُ لِنَفْسِیْ ضَرًّا وَّلَا نَفْعًا اِلَّا مَا شَآءَ اللّٰهُ ؕ— لِكُلِّ اُمَّةٍ اَجَلٌ ؕ— اِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ فَلَا یَسْتَاْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا یَسْتَقْدِمُوْنَ ۟
ای محمده!ووایه چې:زه د ځان لپاره د تاوان او ګټې واک نه لرم یوازې هغه څه به کیږي چې د الله خوښه وي.د هر امت لپاره یو وخت ټاکل شوی دی. کله یې چې وخت پوره شي نو نه یو ساعت وروسته کیږي،او نه وړاندې.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
ثُمَّ قِیْلَ لِلَّذِیْنَ ظَلَمُوْا ذُوْقُوْا عَذَابَ الْخُلْدِ ۚ— هَلْ تُجْزَوْنَ اِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَوْ اَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الْاَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهٖ ؕ— وَاَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَاَوُا الْعَذَابَ ۚ— وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
که له هغه چا سره چې ظلم یې کړی د ځمکې ټولې خزانې په لاس کې وي هم د ځان د خلاصون لپاره به یې په جریمه کې ورکړي.د عذاب له لیدلو سره جوخت به پټ،په پټه کې پښیمانه وي د هغوی په مینځ کې به په انصاف پریکړه وشي. او هیڅ ډول تیری به پرې ونه شي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
هُوَ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ وَاِلَیْهِ تُرْجَعُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ اَرَءَیْتُمْ مَّاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ لَكُمْ مِّنْ رِّزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِّنْهُ حَرَامًا وَّحَلٰلًا ؕ— قُلْ آٰللّٰهُ اَذِنَ لَكُمْ اَمْ عَلَی اللّٰهِ تَفْتَرُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه په دې مې خبر کړئ چې الله پاک تاسې ته کومه روزي راکوزه کړې ده،تاسې یې ځینې حرامه ګرځولې او ځینې حلاله.ووایه:ایا الله پاک درته همدا دول حکم کړی دی او که تاسې پر الله درواغ تړئ؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا ظَنُّ الَّذِیْنَ یَفْتَرُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَشْكُرُوْنَ ۟۠
او هغه خلک چې پر الله درواغ تړي د قیامت د ورځې په هکله یې څه ګومان دی؟بې شکه چې الله پر انسانانو ډیر فضل لوروي خو د هغوی زیاته برخه شکر نه پر ځای کوي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا تَكُوْنُ فِیْ شَاْنٍ وَّمَا تَتْلُوْا مِنْهُ مِنْ قُرْاٰنٍ وَّلَا تَعْمَلُوْنَ مِنْ عَمَلٍ اِلَّا كُنَّا عَلَیْكُمْ شُهُوْدًا اِذْ تُفِیْضُوْنَ فِیْهِ ؕ— وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَّبِّكَ مِنْ مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الْاَرْضِ وَلَا فِی السَّمَآءِ وَلَاۤ اَصْغَرَ مِنْ ذٰلِكَ وَلَاۤ اَكْبَرَ اِلَّا فِیْ كِتٰبٍ مُّبِیْنٍ ۟
ای محمده! ته چې په هر ځای کې یې او د قران هره برخه لولې او ای خلکو! تاسې چې هر څه کوئ نو مونږ پر تاسې شاهدان یو،ان په هغه حال کې چې تاسې په خپلو کړو کې ښه ډوب واست. هر څومره کوچنۍ ذره چې وي،ستا له رب نه د ځمکې او اسمان په هیڅ کونج کې پټیدای نه شي. او له ذرې نه کوچنۍ او له هغې نه لوی هم په روښانه کتاب کې ثبت دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اَلَاۤ اِنَّ اَوْلِیَآءَ اللّٰهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ۚ
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَكَانُوْا یَتَّقُوْنَ ۟ؕ
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اَلَاۤ اِنَّ لِلّٰهِ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِی الْاَرْضِ ؕ— وَمَا یَتَّبِعُ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ شُرَكَآءَ ؕ— اِنْ یَّتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَاِنْ هُمْ اِلَّا یَخْرُصُوْنَ ۟
واورئ چې:د اسمانونو او ځمکې ټول اوسیدونکي د الله په واک کې دي.او هغه خلک چې پرته له الله یې نور شریکان نیولي،مننه یې کوي،او په ستونزو کې یې رابلي په اټکلونو پسې روان او هر څه یوازې د اټکل په تله تلي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
هُوَ الَّذِیْ جَعَلَ لَكُمُ الَّیْلَ لِتَسْكُنُوْا فِیْهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّسْمَعُوْنَ ۟
الله هغه ذات دی چې شپه یې ستاسې د ارامتیا لپاره جوړه کړې او ورځ یې روښانه.بې له شکه چې په دې خبرو کې د اوریدونکي قوم لپاره زښت زیات دلایل دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوا اتَّخَذَ اللّٰهُ وَلَدًا سُبْحٰنَهٗ ؕ— هُوَ الْغَنِیُّ ؕ— لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— اِنْ عِنْدَكُمْ مِّنْ سُلْطٰنٍ بِهٰذَا ؕ— اَتَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
کافرانو وویل چې الله پاک ځوی نیولې دی هغه له هر څه پاک او بې پروا دی ـ د اسمانونو او ځمکې ټول موجودات یوازې د هغه په واک کې دي. په دې خبره له تاسې سره هیڅ ډول دلیل نشته.ایا پر الله هغه څه تړئ چې تاسې هم پرې نه پوهیږئ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ اِنَّ الَّذِیْنَ یَفْتَرُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ لَا یُفْلِحُوْنَ ۟ؕ
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ نُوْحٍ ۘ— اِذْ قَالَ لِقَوْمِهٖ یٰقَوْمِ اِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَیْكُمْ مَّقَامِیْ وَتَذْكِیْرِیْ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَعَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْتُ فَاَجْمِعُوْۤا اَمْرَكُمْ وَشُرَكَآءَكُمْ ثُمَّ لَا یَكُنْ اَمْرُكُمْ عَلَیْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوْۤا اِلَیَّ وَلَا تُنْظِرُوْنِ ۟
او هغوی ته د نوح کیسه ووایه:کله چې هغه خپل قوم ته وویل:ای زما قامه!که چیرې ستاسې په مینځ کې زما اوږد ژوند او د الله په ایاتونو سره پند درکول په تاسې درانه تمامیږي نو واورئ چې زما توکل یوازې په یو الله دی. تاسې خپله خبره پخه،شریکان مو راټول،بیا له یوه ډانګ پیلي دریځ سره زما پر ضد میدان ته راووځئ.زما پر خلاف مو پریکړه اعلان او په عملي کولو کې یې درنګ مه کوئ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَمَا سَاَلْتُكُمْ مِّنْ اَجْرٍ ؕ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلَی اللّٰهِ ۙ— وَاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟
نو که تاسې له مانه مخ واړاوو نو پر مامو څه؟ځکه چې ما له تاسې نه څه نه دي غوښتي.زما اجر پرته له الله د بل هیچا سره نه دی. او د هغه له لورې ماته امر شوی چې زه له مسلمانانو څخه اوسم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَكَذَّبُوْهُ فَنَجَّیْنٰهُ وَمَنْ مَّعَهٗ فِی الْفُلْكِ وَجَعَلْنٰهُمْ خَلٰٓىِٕفَ وَاَغْرَقْنَا الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِیْنَ ۟
قام یې درواغجن وګاڼه.نو مونږ دی او هغه ملګري یې چې په کښتۍ کې ورسره وو وژغورل،او همغوی مو د ځمکې پر مخ اباد،او هغه ټول مو غرق کړل چې زمونږ ایاتونه یې درواغ ګڼلي وو. نو وګوره چې د ډارول شوونه منونکو خلکو پای څه شو؟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهٖ رُسُلًا اِلٰی قَوْمِهِمْ فَجَآءُوْهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ فَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا بِمَا كَذَّبُوْا بِهٖ مِنْ قَبْلُ ؕ— كَذٰلِكَ نَطْبَعُ عَلٰی قُلُوْبِ الْمُعْتَدِیْنَ ۟
بیا مو له نوح وروسته ډیر رسولان د خپلو قومونو په لور ولیږل هر یوه خپل قوم ته ښکاره او څرګند دلایل وړاندې کول هیچا هم هغه خبره ونه منله چې د پيغمبر له راتګ نه وړاندې یې درواغ ګڼلې وه.په دې توګه مونږ له پولو نه د اووښتونکو خلکو پر زړونو مهر لګوو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُّوْسٰی وَهٰرُوْنَ اِلٰی فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهٖ بِاٰیٰتِنَا فَاسْتَكْبَرُوْا وَكَانُوْا قَوْمًا مُّجْرِمِیْنَ ۟
بیا مو په دوی پسې موسې او هارون،فرععون او د هغه سردارانو ته له خپلو پخو دلایلو سره ولیږل.خو هغوی لویې خپله کړه.ځکه چې دوی مجرم خلک وو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَمَّا جَآءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوْۤا اِنَّ هٰذَا لَسِحْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْۤا اَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَیْهِ اٰبَآءَنَا وَتَكُوْنَ لَكُمَا الْكِبْرِیَآءُ فِی الْاَرْضِ ؕ— وَمَا نَحْنُ لَكُمَا بِمُؤْمِنِیْنَ ۟
د قوم خلکو به ځواب کې وویل:ایا ته راغلی یې چې مونږ د خپلو پلرونو له لیارې واړوي؟ او د ځمکې واکمني تاسو دواړو ورونو ته په لاس درشي؟مونږ په هیڅ ډول ستاسې دواړو منونکی نه یو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَقَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُوْنِیْ بِكُلِّ سٰحِرٍ عَلِیْمٍ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَمَّا جَآءَ السَّحَرَةُ قَالَ لَهُمْ مُّوْسٰۤی اَلْقُوْا مَاۤ اَنْتُمْ مُّلْقُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَمَّاۤ اَلْقَوْا قَالَ مُوْسٰی مَا جِئْتُمْ بِهِ ۙ— السِّحْرُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ سَیُبْطِلُهٗ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
نو کله چې هغوی خپل څیزونه میدان ته کړل،موسې وویل:تاسې جادو وکړ.زما پوخ باور دی چې الله به یې ډير ژر له مینځه یوسي ځکه چې الله پاک دوران کارو کار ته مخه نه ورکوي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَمَاۤ اٰمَنَ لِمُوْسٰۤی اِلَّا ذُرِّیَّةٌ مِّنْ قَوْمِهٖ عَلٰی خَوْفٍ مِّنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهِمْ اَنْ یَّفْتِنَهُمْ ؕ— وَاِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الْاَرْضِ ۚ— وَاِنَّهٗ لَمِنَ الْمُسْرِفِیْنَ ۟
د بني اسرائیلو له څو ځوانانو پرته بل چا په موسې ایمان رانه ووړ. ځکه چې ډار ورسره وو هسې نه چې فرعون او خپل مشران یې وربړوي. او له هیچا نه پټه نه وه چې د ځمکې لوی ځواک او له هغو خلکو نه وو چې په هر دول پولو ور اوښتی و.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَقَالُوْا عَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْنَا ۚ— رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰی وَاَخِیْهِ اَنْ تَبَوَّاٰ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُیُوْتًا وَّاجْعَلُوْا بُیُوْتَكُمْ قِبْلَةً وَّاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ ؕ— وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
مونږ موسې او د هغه ورور ته وحې وکړه چې:تاسې دواړه په مصر کې د خپل قوم لپاره کورونه ولټوئ او هستوګن ځایونه مو د جومات په توګه هم استعمال کړئ.لمونځ وکړئ.او مؤمنانو ته دبري او خلاصون زیری ورکړه.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَقَالَ مُوْسٰی رَبَّنَاۤ اِنَّكَ اٰتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَاَهٗ زِیْنَةً وَّاَمْوَالًا فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۙ— رَبَّنَا لِیُضِلُّوْا عَنْ سَبِیْلِكَ ۚ— رَبَّنَا اطْمِسْ عَلٰۤی اَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلٰی قُلُوْبِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُوْا حَتّٰی یَرَوُا الْعَذَابَ الْاَلِیْمَ ۟
موسې وویل:ای زمونږ ربه!تا فرعون او د هغه سردارانو ته د دنیا په ژوند کې ښه ښکلا،دبدبه،او ډیر مالونه ورکړي دي چې خلک ستا له لیارې بې لیارې کړي. ای زمونږ ربه!د هغوی مالونه تس،نس او په زړونو کې یې سختي وکړه.ځکه هغوی ایمان نه راوړي تر څو دردناک عذاب وویني.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ قَدْ اُجِیْبَتْ دَّعْوَتُكُمَا فَاسْتَقِیْمَا وَلَا تَتَّبِعٰٓنِّ سَبِیْلَ الَّذِیْنَ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَجٰوَزْنَا بِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ الْبَحْرَ فَاَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُوْدُهٗ بَغْیًا وَّعَدْوًا ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ اٰمَنْتُ اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا الَّذِیْۤ اٰمَنَتْ بِهٖ بَنُوْۤا اِسْرَآءِیْلَ وَاَنَا مِنَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟
مونږ بنې اسرائیل له دریاب نه تیر کړل.فرعون او لښکر بې د ظلم او تیري په هوډ ورپسې ووتل ان تر دې چې کله فرعون مخ په ډوبیدو شو نوو یې ویل: ما ومنله چې پرته له هغه یو الله نه چې بني اسرائیلو پرې ایمان راوړی بل هیڅ معبود نشته او ما هم هغه ته پوره غاړه ایښې ده.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
آٰلْـٰٔنَ وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَالْیَوْمَ نُنَجِّیْكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُوْنَ لِمَنْ خَلْفَكَ اٰیَةً ؕ— وَاِنَّ كَثِیْرًا مِّنَ النَّاسِ عَنْ اٰیٰتِنَا لَغٰفِلُوْنَ ۟۠
نو نن به مونږ یوازې ستا تنه بیرون کړو تر څو د ټولو راتلونکو لپاره د پند او عبرت نښه شي.او په دې کې هیڅ شک نشته چې ډیر خلک زمونږ له دلایلو نه بې پروا دي.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ بَوَّاْنَا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ مُبَوَّاَ صِدْقٍ وَّرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ ۚ— فَمَا اخْتَلَفُوْا حَتّٰی جَآءَهُمُ الْعِلْمُ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ یَقْضِیْ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
په رښتیا چې مونږ بنې اسرائیلو ته ښه هستوګنځي ورکړل او پاک خوراک مو ور په برخه کړ.هغوی د علم او پوهې له ورکړې وروسته په خپلو مینځونو کې اختلاف وکړ. ستا رب به د قیامت په ورځ د ټولو هغو خبرو فیصله وکړي چې هغوی پکې په جلا جلا لیارو روان وو.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاِنْ كُنْتَ فِیْ شَكٍّ مِّمَّاۤ اَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكَ فَسْـَٔلِ الَّذِیْنَ یَقْرَءُوْنَ الْكِتٰبَ مِنْ قَبْلِكَ ۚ— لَقَدْ جَآءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ فَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِیْنَ ۟ۙ
نو که چیرې ته[۶]د هغه څه په هکله شکمن یې چې مونږ تاته نازل کړې دي.نو له هغو خلکو نه یې د حقوالې پوښتنه وکړه چې له پخوانه کتاب لولي.هو! تاته د خپل رب له لورې په باوري توکه راغلی دی نو له شک کوونکو څخه مه کیږه.
[۶] ـ په عربې محاوره کې د هر شي نسبت(صدق)ته وشي معنا یې ده چې ډير ښه نو دلته معنا شوه چې غوره او ښه کورونه (فتح القدیر د امام اشوکاني)
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَتَكُوْنَ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ الَّذِیْنَ حَقَّتْ عَلَیْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟ۙ
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَوْ جَآءَتْهُمْ كُلُّ اٰیَةٍ حَتّٰی یَرَوُا الْعَذَابَ الْاَلِیْمَ ۟
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْیَةٌ اٰمَنَتْ فَنَفَعَهَاۤ اِیْمَانُهَاۤ اِلَّا قَوْمَ یُوْنُسَ ۚؕ— لَمَّاۤ اٰمَنُوْا كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَمَتَّعْنٰهُمْ اِلٰی حِیْنٍ ۟
نو ولې د یوه کلي خلکو هغه ایمان نه ؤ راوړی چې ګټه یې ورته رسولې وای؟پرته د یونس له قوم نه کله چې هغوی ایمان راوړ نو مونږ ترې په دنیا کې رسوا کوونکی عذاب لرې،او د مرګ تروخته مو فایده ور ورسوله.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلِ انْظُرُوْا مَاذَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَمَا تُغْنِی الْاٰیٰتُ وَالنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لَّا یُؤْمِنُوْنَ ۟
ای محمده! ورته ووایه چې هغه دلایل په غور وکورئ چې په اسمانونو او ځمکه کې دي.خو چې څوک ایمان نه راوړي،هیڅ ډول دلایل او ډار وونکي خبرې ګټه ورته نه شي رسولای.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَهَلْ یَنْتَظِرُوْنَ اِلَّا مِثْلَ اَیَّامِ الَّذِیْنَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— قُلْ فَانْتَظِرُوْۤا اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟
ایا هغوی پرته له دې نه د څه انتظار کوي چې هغه ورځې پرې راشي چې پخواني خلک ورسره مخ شوي وو، ووایه:تاسې یې انتظار کوئ.او زه هم ستاسې په کتار کې انتظار کوونکی یم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنْ كُنْتُمْ فِیْ شَكٍّ مِّنْ دِیْنِیْ فَلَاۤ اَعْبُدُ الَّذِیْنَ تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ اَعْبُدُ اللّٰهَ الَّذِیْ یَتَوَفّٰىكُمْ ۖۚ— وَاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۙ
ای پیغمبره!ووایه:ای خلکو که تاسې زما د دین په هکله شکمن یاست نو واورئ چې زه هغه څه هیڅکله نه بلم چې تاسې پرته له الله نه رابلئ بلکې یوازې د هغه الله عبادت کوم چې ستاسې مرګ یې په واک کې دی.او ماته امر شوی دی چې زه باید له ایمان راوړونکو څخه اوسم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنْ یَّمْسَسْكَ اللّٰهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهٗۤ اِلَّا هُوَ ۚ— وَاِنْ یُّرِدْكَ بِخَیْرٍ فَلَا رَآدَّ لِفَضْلِهٖ ؕ— یُصِیْبُ بِهٖ مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖ ؕ— وَهُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ ۟
او که الله تاته کوم ضرر ورسوي نو پرته له هغه یې هیڅوک نه شي لرې کولی.او که د کومې ښیګڼي اراده وکړي نو د هغه د مهربانۍ مخه هیڅوک نه شي نیوای.او هغه خپلې ښیګڼې هر هغه چاته رسوي چې خوښه یې ورته وشي.الله پاک ډیر بښونکی خورا مهربان دی.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَآءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكُمْ ۚ— فَمَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ؕ— وَمَاۤ اَنَا عَلَیْكُمْ بِوَكِیْلٍ ۟ؕ
ووایه چې:ای خلکو!تاسې ته د خپل رب له لورې حق راغلی دی. نو چې چا سمه لیار خپله کړه د خپل ځان د ګټې لپاره یې روغه لیار ونیوله.او چا چې لیار ورکه کړه نو تاوان یې هم همده ته دی.زه پر تاسې څارونکی نه یم.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Firo maanaaji Alqur'aana Teddunde nden - Firo pastiiwo - Sarfaraz - Loowdi firooji ɗi
Eggi nde ko Mowlawi Janbaaz Sarfaraz