Translation of the Meanings Surah Al-Anfāl - Luhya translation - International Society for Science and Culture - Encyclopedia of the Noble Quran

Al-Anfal

Verse: 1

يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَنفَالِۖ قُلِ ٱلۡأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَصۡلِحُواْ ذَاتَ بَيۡنِكُمۡۖ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

Bakhurebanga omwandu kunyoolelwe mwiyie (kukabwe kurie). Boola mbu, “Omwandu kunyoolelwe mwiyie ni kwa Nyasaye nende Omurumwa (londe shingala betsa okhubakaba). Kho rie Nyasaye, ne kasie omulembe hakari wenyu, ne wulile Nyasaye nende Omurumwa wuwe ni muli Abasuubili (abahabwene).

Verse: 2

إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ

Toto Abasuubili ba habwene, nibalia olwa Nyasaye arumbulwa, emioyo chiabu chitsulamwo oburi, ne nibasomelwa tsinyaali tsiefu, tsibameta obusuubili, ne Nyasaye wabu Omulesi butswa niye wabesikanga.

Verse: 3

ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ

Balia abalamanga khatsotso (iswala), ne khushia khubakabile, bahananga eshihanwa.

Verse: 4

أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ

Abo nibo abasuubili batoto. Bali nende tsingasi (obukhongo) ewa Nyasaye wabu Omulesi, nende eshileshelo, nende omukabo kwoluyali.

Verse: 5

كَمَآ أَخۡرَجَكَ رَبُّكَ مِنۢ بَيۡتِكَ بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لَكَٰرِهُونَ

Shinga olwa Nyasaye wuwo Omulesi yakhurusia munzu yiyio khubwatoto. Ne toto omukanda mulala mubasuubili shikwali nikuchamile tawe.

Verse: 6

يُجَٰدِلُونَكَ فِي ٱلۡحَقِّ بَعۡدَ مَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى ٱلۡمَوۡتِ وَهُمۡ يَنظُرُونَ

Bakhuyingasinjia akobwatoto, nako nikamalile okhurumbukha, opara mbu balumungwa okhutsia mulumbe nibalola.

Verse: 7

وَإِذۡ يَعِدُكُمُ ٱللَّهُ إِحۡدَى ٱلطَّآئِفَتَيۡنِ أَنَّهَا لَكُمۡ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيۡرَ ذَاتِ ٱلشَّوۡكَةِ تَكُونُ لَكُمۡ وَيُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُحِقَّ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَيَقۡطَعَ دَابِرَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Ne olwa Nyasaye yabalaka mbu omukanda mulala kulaba okwenyu mumikanda chibili chilia, nanyu mwali muyanzile munyoole omukanda kubula amawa kube okwenyu. Ne Nyasaye yenya okhura habulafu obwatoto khumakhuwa keke, ne atete emisi chia abakhayi.

Verse: 8

لِيُحِقَّ ٱلۡحَقَّ وَيُبۡطِلَ ٱلۡبَٰطِلَ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

Kho anyoole okhwemia obulaamba, ne akwisie hasi obubeyi, kata ababii nibasinyikha.

Verse: 9

إِذۡ تَسۡتَغِيثُونَ رَبَّكُمۡ فَٱسۡتَجَابَ لَكُمۡ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلۡفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُرۡدِفِينَ

Olwa mwali nimusabanga obukhoonyi khu Nyasaye wenyu Omulesi, mana nabafuchilila mbu: “Toto esie nditsa okhubahelesia Abamalaika iyelefu ndala, abetsa okhubetsela malondokhana.”

Verse: 10

وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ وَلِتَطۡمَئِنَّ بِهِۦ قُلُوبُكُمۡۚ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

Ne Nyasaye shiyakhola kano tawe, halali okhuba obusangali khwinywe ne kho emioyo chienyu chitinye muno khuko. Ne obuhabini bubulao, halali okhurula khu Nyasaye. Ne toto Nyasaye niwaamani, Owamachesi muno.

Verse: 11

إِذۡ يُغَشِّيكُمُ ٱلنُّعَاسَ أَمَنَةٗ مِّنۡهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ لِّيُطَهِّرَكُم بِهِۦ وَيُذۡهِبَ عَنكُمۡ رِجۡزَ ٱلشَّيۡطَٰنِ وَلِيَرۡبِطَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمۡ وَيُثَبِّتَ بِهِ ٱلۡأَقۡدَامَ

(Itsulila) olwa yabarerera tsindoolo, eshimanyisio shia omulembe kurulanga ewuwe; mana nabeshilia amatsi okhurula mwikulu, okhubatswenula khuko nende okhubarusiakhwo obumali bwa Shetani, nende okhuboya emioyo chienyu nende okhutinyia hasi ebilenje bienyu khuko.

Verse: 12

إِذۡ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمۡ فَثَبِّتُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ سَأُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ فَٱضۡرِبُواْ فَوۡقَ ٱلۡأَعۡنَاقِ وَٱضۡرِبُواْ مِنۡهُمۡ كُلَّ بَنَانٖ

(Itsulila) olwa Nyasaye wuwo omulesi yabafimbulila Abamalaika (nababoolela mbu): “Toto esie endi halala ninanyu, kho re amaani mubalia abasuubila. Nditsa okhura oburi mumioyo chia abakhayi, kho bakhupe hekulu wa amakosi, ne teteyo tsinzala.”

Verse: 13

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ شَآقُّواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥۚ وَمَن يُشَاقِقِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

Endio nilwokhuba mbu baloba okhutila aka Nyasaye nende Omurumwa wuwe. Ne ulia uloba okhutila aka Nyasaye nende Omurumwa wuwe, toto Nyasaye ni weshinyasio eshilulu.

Verse: 14

ذَٰلِكُمۡ فَذُوقُوهُ وَأَنَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابَ ٱلنَّارِ

Khu ako, pile. Ne toto abakhayi bali nende eshinyasio shomulilo.

Verse: 15

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ زَحۡفٗا فَلَا تُوَلُّوهُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ

Enywe abasuubila, nimubukana muliyie nende abakhayi, mulabafutarira emikongo chienyu tawe.

Verse: 16

وَمَن يُوَلِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ دُبُرَهُۥٓ إِلَّا مُتَحَرِّفٗا لِّقِتَالٍ أَوۡ مُتَحَيِّزًا إِلَىٰ فِئَةٖ فَقَدۡ بَآءَ بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَمَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ

Ne ulia ulabafutarira omukongo kukwe inyanga eyo, halali nakalukhananga khulwa okhupana, nohomba okhutsia mumukanda elubeka wundi okhukukhonya, alaba akhoyeshele liruma lia Nyasaye. Ne eshimenyo shiaye ni mumulilo. Nao ni habundu abii muno wokhukalukha.

Verse: 17

فَلَمۡ تَقۡتُلُوهُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ قَتَلَهُمۡۚ وَمَا رَمَيۡتَ إِذۡ رَمَيۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ رَمَىٰ وَلِيُبۡلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡهُ بَلَآءً حَسَنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

Shimwabeera tawe, halali Nyasaye niye owabeera. Ne shiwalasa olwa walasa tawe, halali Nyasaye niye walasa. Nyasaye yakhola kano khulwa okhuhelesia abasuubili amatemo amalayi karulanga ewuwe. Toto Nyasaye niye Omuwulili po, Omumanyi muno.

Verse: 18

ذَٰلِكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مُوهِنُ كَيۡدِ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Khu kano, ne toto Nyasaye yetsa okhutendeyia obututi bwa abakhayi.

Verse: 19

إِن تَسۡتَفۡتِحُواْ فَقَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡفَتۡحُۖ وَإِن تَنتَهُواْ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَإِن تَعُودُواْ نَعُدۡ وَلَن تُغۡنِيَ عَنكُمۡ فِئَتُكُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَوۡ كَثُرَتۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Nimusaba obushili, toto obushili bwamala okhuboolela. Ne nimulekha, bulaba obulayi khwinywe. Ne nimukalushila, fwesi khulakalushila. Ne Abandu benyu shinibabakhonyekhwo shiosishiosi tawe, kata nibali abanji. Ne Nyasaye toto ali halala nende Abasuubili.

Verse: 20

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ وَأَنتُمۡ تَسۡمَعُونَ

Enywe abasuubila! Tiile aka Nyasaye nende Omurumwa wuwe. Ne mulamwilukha nimuwulilanga tawe.

Verse: 21

وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ

Ne mulaba shinga balia baboolanga mbu: “Khuwulile” ne khane bashili okhuwulila tawe.

Verse: 22

۞ إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلصُّمُّ ٱلۡبُكۡمُ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ

Toto tsisolo tsimbi muno imbeli wa Nyasaye nitsilia tsili tsindimbe, tsisilu. Tsilia tsilekhonyelanga obwongo tawe.

Verse: 23

وَلَوۡ عَلِمَ ٱللَّهُ فِيهِمۡ خَيۡرٗا لَّأَسۡمَعَهُمۡۖ وَلَوۡ أَسۡمَعَهُمۡ لَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعۡرِضُونَ

Ne Nyasaye alolanga obulayi bwosibwosi mubo, yakhabawulilisiye. Ne kata abawulilisia, bakhafutare mana baleche butswa.

Verse: 24

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَجِيبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمۡ لِمَا يُحۡيِيكُمۡۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَحُولُ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَقَلۡبِهِۦ وَأَنَّهُۥٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ

Enywe abasuubila, fuchilile omulango kwa Nyasaye nende Omurumwa nabalanga mukalia aketsa okhubahelesia obulamu. Ne manye mbu Nyasaye yenjilanga hakari womundu nende omwoyo kukwe, ne mbu toto ewuwe ni wamulikhung’asibwa.

Verse: 25

وَٱتَّقُواْ فِتۡنَةٗ لَّا تُصِيبَنَّ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمۡ خَآصَّةٗۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

Ne rie eshinyasio eshilalinyoola balia bakhola obubii bonyene sa mwinywe tawe. Ne manye mbu Nyasaye ni omululu weshinyasio.

Verse: 26

وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ أَنتُمۡ قَلِيلٞ مُّسۡتَضۡعَفُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ ٱلنَّاسُ فَـَٔاوَىٰكُمۡ وَأَيَّدَكُم بِنَصۡرِهِۦ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

Ne yitsulile, olwa mwali batiti, olwa mwalolekhananga abateshele khushialo, olwa mwaritsanga abandu okhubayuula, mana nabahelesia habundu alayi wokhwikhala, mana nabahelesia amaani khubuhabini bubwe, ne nabahelesia omukabo omulayi khomunyoole okhupa orio.

Verse: 27

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَخُونُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ وَتَخُونُوٓاْ أَمَٰنَٰتِكُمۡ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Enywe abasuubila, mulakholela Nyasaye nende Omurumwa obulianga tawe. Ne mulakhola obulianga khubucheleshe bwenyu nanyu nimumanyile tawe.

Verse: 28

وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ

Ne manye mbu emiandu chienyu nende abana benyu ni amatemo. Ne toto Nyasaye ali nende omurungo omukhongo.

Verse: 29

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَتَّقُواْ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّكُمۡ فُرۡقَانٗا وَيُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ

Enywe abasuubila, ni muria Nyasaye, yetsa okhubahelesia amachesi kokhwawukhasia amalayi nende amabii, ne yetsa okhubabela ebionono bienyu, ne alabaleshela. Ne Nyasaye niwa amalayi amanji.

Verse: 30

وَإِذۡ يَمۡكُرُ بِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثۡبِتُوكَ أَوۡ يَقۡتُلُوكَ أَوۡ يُخۡرِجُوكَۚ وَيَمۡكُرُونَ وَيَمۡكُرُ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ

Ne olwa abakhayi bakhututila mbu bakhutile, nohomba bakhwire nohomba bakhuwuyie. Mana nibatuta, ne Nyasaye natuta. Ne Nyasaye niye omututi omulayi muno.

Verse: 31

وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا قَالُواْ قَدۡ سَمِعۡنَا لَوۡ نَشَآءُ لَقُلۡنَا مِثۡلَ هَٰذَآ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Ne nibasomelwa tsinyaali tsiefu, baboolanga mbu: “Khwamala okhuwulila. Kano shini shiosishiosi tawe, halali tsingano tsia bandu bakhale."

Verse: 32

وَإِذۡ قَالُواْ ٱللَّهُمَّ إِن كَانَ هَٰذَا هُوَ ٱلۡحَقَّ مِنۡ عِندِكَ فَأَمۡطِرۡ عَلَيۡنَا حِجَارَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ أَوِ ٱئۡتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٖ

Ne olwa baboola mbu: “Ewe Nyasaye, nikali mbu kano niko obwatoto okhurula khwiwe, khuupe nende ifula yamachina karulanga mwikulu, nohomba khurerere eshinyasio eshilulu.”

Verse: 33

وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمۡ وَأَنتَ فِيهِمۡۚ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ مُعَذِّبَهُمۡ وَهُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

Ne Nyasaye shiyali wokhubahelesia eshinyasio nawe Omurumwa noli mubo tawe. Ne Nyasaye shiyali wokhubahelesia eshinyasio ne nibasabanga eshileshelo tawe.

Verse: 34

وَمَا لَهُمۡ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ ٱللَّهُ وَهُمۡ يَصُدُّونَ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَمَا كَانُوٓاْ أَوۡلِيَآءَهُۥٓۚ إِنۡ أَوۡلِيَآؤُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُتَّقُونَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

Nabo bali nende lilayi shina lia Nyasaye alabahelesia eshinyasio tawe, nikali mbu bekalilanga Abandu omusikiti kwa oluyali oko, ne shini abaliindi bakwo tawe? Toto abalindi bakwo ni balia abaria Nyasaye, ne abanji mubo shibamanyile shiosishiosi tawe.

Verse: 35

وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمۡ عِندَ ٱلۡبَيۡتِ إِلَّا مُكَآءٗ وَتَصۡدِيَةٗۚ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ

Ne amalamo (iswala) kabu munzu yoluyali shikali shiosishiosi tawe halali okhupa emilosi nende amakhofi butswa. Kho pile eshinyasio shingala mwakhayanga aka Nyasaye.

Verse: 36

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ لِيَصُدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَسَيُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيۡهِمۡ حَسۡرَةٗ ثُمَّ يُغۡلَبُونَۗ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ يُحۡشَرُونَ

Toto balia abakhaya barusinjia omwandu kwabu okhwikalila injila ya Nyasaye. Kho betsa okhukurusia mana kalababeela ameyitsulisio mana balashilwa. Ne balia abakhaya aka Nyasaye, balikhung’asibwa mumulilo.

Verse: 37

لِيَمِيزَ ٱللَّهُ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَيَجۡعَلَ ٱلۡخَبِيثَ بَعۡضَهُۥ عَلَىٰ بَعۡضٖ فَيَرۡكُمَهُۥ جَمِيعٗا فَيَجۡعَلَهُۥ فِي جَهَنَّمَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ

Kho Nyasaye anyoole okhwawukhasia ababii nende abalayi, ne are abamabii hekulu ewa abamabii bandi, ne ababumbe boosi halala mana abasukune mumulilo. Abo nibo basikha muno.

Verse: 38

قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِن يَنتَهُواْ يُغۡفَرۡ لَهُم مَّا قَدۡ سَلَفَ وَإِن يَعُودُواْ فَقَدۡ مَضَتۡ سُنَّتُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Boolela balia bakhaya mbu: 'Nibalekha, balaleshelwa akabura. Ne nibakalushila, toto yamala okhubura imelo ya (Nyasaye yayakholela) abandu ba khale.'

Verse: 39

وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ كُلُّهُۥ لِلَّهِۚ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ

Ne khupane ninabo okhuula mumale amatemo nende okhusandibwa, ne idini ibe yosi shichila Nyasaye. Ne nibalekha, awo toto Nyasaye alolanga muno akabakholanga.

Verse: 40

وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَىٰكُمۡۚ نِعۡمَ ٱلۡمَوۡلَىٰ وَنِعۡمَ ٱلنَّصِيرُ

Ne ni bakalukhana, manye mbu Nyasaye niye Omwami wenyu, ni Omulesi nende Omukhoonyi omulayi muno.

Verse: 41

۞ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ

Ne manye mbu, shiosishiosi shiamulanyoola muliyie, ebuleka washio wa kharano ni khulwa Nyasaye nende Omurumwa wuwe, nende Abekho, nende Abana Abafwilwa, nende Abamanani nende Abalikhuluchendo; toto nikali mbu mwasuubila Nyasaye, nende akakhweshilia omusumba wefu inyanga yobukabukhasio, inyanga yemikanda chibili chiabukana. Ne Nyasaye ni wobunyali muno khu buli eshindu.

Verse: 42

إِذۡ أَنتُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلۡقُصۡوَىٰ وَٱلرَّكۡبُ أَسۡفَلَ مِنكُمۡۚ وَلَوۡ تَوَاعَدتُّمۡ لَٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡمِيعَٰدِ وَلَٰكِن لِّيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗا لِّيَهۡلِكَ مَنۡ هَلَكَ عَنۢ بَيِّنَةٖ وَيَحۡيَىٰ مَنۡ حَيَّ عَنۢ بَيِّنَةٖۗ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ

Olwa mwali mwitwoma elia hasi, nabo nibali mwitwoma elia hale, omukanda kwomwandu (kwa Abu Sufiyan) nikuli emwalo wenyu, ne mulakananga ebise, mwakhakabukhane. Halali ni mbu okhula Nyasaye abusie likhuwa liali nilikhoyekhane okhubura. Kho ulia usikha, asikhe nali nende ebifune bili habulafu. Ne unyoola obulamu, amenye nali nende ebifune bili habulafu. Ne toto Nyasaye ni Owokhuwulila po, Omumanyi muno.

Verse: 43

إِذۡ يُرِيكَهُمُ ٱللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلٗاۖ وَلَوۡ أَرَىٰكَهُمۡ كَثِيرٗا لَّفَشِلۡتُمۡ وَلَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ سَلَّمَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

Olwa Nyasaye yabechesia mumaloro koko mbu nibatiti. Ne abechesinjia mbu bo ni abanji, mwakhafwile emioyo, ne mwakhasolane khulwa likhuwa elo, halali Nyasaye nabalinda. Toto Ye ni Omumanyi muno owa kali mubilifu.

Verse: 44

وَإِذۡ يُرِيكُمُوهُمۡ إِذِ ٱلۡتَقَيۡتُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِكُمۡ قَلِيلٗا وَيُقَلِّلُكُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِهِمۡ لِيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗاۗ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ

Ne olwa yabechesia mutsimoni tsienyu olwa mwabukana, nimubalola mbu nibatiti. Ne nabakhola enywe okhuba batiti mutsimoni tsiabu, kho libure likhuwa liayalomesia okhubura. Ne amakhuwa koosi kakalusibwa ewa Nyasaye.

Verse: 45

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ

Enywe abasuubila, olwa mubukana nende omukanda kweliyie (okhupana), tinye obulayi. Ne mwitsulile Nyasaye mubunji khomunyoole okhubura.

Verse: 46

وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ وَتَذۡهَبَ رِيحُكُمۡۖ وَٱصۡبِرُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ

Ne wulile Nyasaye nende Omurumwa wuwe. Ne mulasoolana tawe; amakhuwa kenyu kabiya ne amaani kenyu kakora. Ne mwifwile. Toto Nyasaye ali halala nende abefwilanga.

Verse: 47

وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ

Ne mulaba shinga balia barula mutsingo tsiabu nibakhumba, nibelolosia khubandu, nibekalila injila ya Nyasaye tawe. Ne Nyasaye yaterera kabakholanga koosi.

Verse: 48

وَإِذۡ زَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَإِنِّي جَارٞ لَّكُمۡۖ فَلَمَّا تَرَآءَتِ ٱلۡفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّنكُمۡ إِنِّيٓ أَرَىٰ مَا لَا تَرَوۡنَ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَۚ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

Olwa Shetani yabaronela ebikhole biabu, mana nababoolela mbu; “Abulao ubashila inyanga yino tawe, nasi endi halala ninenyu.” Ne olwa emikanda chibili cha abalwani chiabukana, Shetani nakalukha inyuma naboola mbu; “Esie shendi halala ninanyu tawe, esie endolanga kamulalolanga tawe. Esie toto ndaria Nyasaye. Ne Nyasaye ni weshinyasio eshilulu.”

Verse: 49

إِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَٰٓؤُلَآءِ دِينُهُمۡۗ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Olwa abeshikhabili nende balia ba emioyo chiabu chilimo obulwale baboola mbu; “Abandu bano (Abasalamu), idini yabu ibakatiye.” Ne ulia wisika Nyasaye, toto Nyasaye niye Owamani, Owamachesi muno.

Verse: 50

وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ

Ne ololakhwo shinga Abamalaika bafwisinjia abakhayi, olwa bababundulanga obweni bwabu nende emikongo chiabu, nibababoolela mbu: “Pile eshinyasio shiokhuyia.”

Verse: 51

ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَيۡسَ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ

Endio nilwokhuba kalia akemikhono chienyu chiakhola. Ne toto Nyasaye shakholelanga Omundu yesiyesi obubii tawe.

Verse: 52

كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِيّٞ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

Shinga imelo ya Abandu ba Firauni nende balia baliwo imbeli wabu, bakhaya ebimanyisio bia Nyasaye, mana Nyasaye nababukula khulwa tsimbii tsiabu. Toto Nyasaye niwa amaani, ne ali nende eshinyasio eshilulu.

Verse: 53

ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ لَمۡ يَكُ مُغَيِّرٗا نِّعۡمَةً أَنۡعَمَهَا عَلَىٰ قَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

Endio nilwokhuba mbu toto Nyasaye shakalukhaninjia emikabo chia ahelesiye abandu tawe, okhula abandu beene abo bakalukhanie kali mumioyo chiabu. Toto Nyasaye ni Omuwulili po, Omumanyi muno.

Verse: 54

كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَغۡرَقۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَۚ وَكُلّٞ كَانُواْ ظَٰلِمِينَ

Shinga imelo ya Abandu ba Firaun nende balia bali imbeli wabu, bakhaya ebimanyisio bia Nyasaye, mana nikhubasishia khulwa okhubeela tsimbii tsiabu. Ne nikhusishia Abandu ba Firaun mumatsi, ne boosi bali abandu ababii.

Verse: 55

إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

Toto tsisolo (Abandu) tsimbi muno imbeli wa Nyasaye ni balia abakhayanga aka Nyasaye, mana shibasubilanga tawe.

Verse: 56

ٱلَّذِينَ عَٰهَدتَّ مِنۡهُمۡ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهۡدَهُمۡ فِي كُلِّ مَرَّةٖ وَهُمۡ لَا يَتَّقُونَ

Balia abawakhola nabo indakano, mana baifunakanga buli luno nende lulia, ne shibaritsanga Nyasaye tawe.

Verse: 57

فَإِمَّا تَثۡقَفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡحَرۡبِ فَشَرِّدۡ بِهِم مَّنۡ خَلۡفَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ

Kho nobanyoola mwiyie, wikhonyele bo okhutafia balia bali inyuma wabu; kho banyoole okhwitsulila.

Verse: 58

وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوۡمٍ خِيَانَةٗ فَٱنۢبِذۡ إِلَيۡهِمۡ عَلَىٰ سَوَآءٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡخَآئِنِينَ

Ne noria obulianga bwabandu bamukholele ninabo indakano, basukunile mubuleng’afu indakano yabu. Toto Nyasaye shiyachama abandu bakholanga obulianga tawe.

Verse: 59

وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُوٓاْۚ إِنَّهُمۡ لَا يُعۡجِزُونَ

Ne abakhayi balakhaparakhwo mbu nibo abaranjilila bali imbeli tawe. Toto abo shibakhashila Nyasaye tawe.

Verse: 60

وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ

Kho mwirecheshe khulwa bo khumaani shingala munyala, nende khu tsifarasi tsiaboywa tsiarechekhwa; murisilie khwifio Abasuku ba Nyasaye nende Abasuku benyu, nende abandi abalali abo, abamulamanyile tawe, halali Nyasaye niye ubamanyile. Ne shiosishiosi shia muhana khunjila ya Nyasaye, mulakalusilibwa nishiitsule, ne shimulikholelwa obubii tawe.

Verse: 61

۞ وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

Ne Abasuku abo nibakhaaba omulembe, wesi tsila ebwene eyo, ne wisiche Nyasaye. Toto Ye niye Owuwulilanga po, Omumanyi muno.

Verse: 62

وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ne nibenya okhukhukatia, toto Nyasaye akhuyela. Niye owakhukhoonya nende obuhabini bubwe, nende khu balia abasubila.

Verse: 63

وَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡۚ لَوۡ أَنفَقۡتَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مَّآ أَلَّفۡتَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ أَلَّفَ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّهُۥ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Ne yara halala emioyo chiabu. Kata niwakharusie omwandu kuli khushialo kwoosi, shiwakharerere halala emioyo chiabu tawe. Halali Nyasaye niwara halala emioyo chiabu. Toto Ye ni Owamaani, Owamachesi muno.

Verse: 64

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَسۡبُكَ ٱللَّهُ وَمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ewe Omurumwa, Nyasaye akhuyela nende balia bakhuloonda mubasuubili.

Verse: 65

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ

Ewe Omurumwa, helesia omwoyo Abasuubili batsie okhupana. Nibali mwinywe abandu amakhumi kabili abefwili, betsa okhushila abandu tsimia tsibili. Ne nibali abandu imia, betsa okhushila iyelefu mubalia abakhaya. Endio nilwokhuba mbu ni abandu bamakhuwa shikenjilanga mubwongo tawe.

Verse: 66

ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ

Lano Nyasaye yakhabatoratoresilia, ne amanyile mbu mwinywe balimwo abateshele. Kho nimuli abandu imia ndala abefwili, mwitsa okhushila abandu tsimia tsibili, ne nimuli iyelefu, mulashila Abandu tsiyelefu tsibili khu bunyali bwa Nyasaye. Ne Nyasaye ali halala nende abefwilanga.

Verse: 67

مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُۥٓ أَسۡرَىٰ حَتَّىٰ يُثۡخِنَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ تُرِيدُونَ عَرَضَ ٱلدُّنۡيَا وَٱللَّهُ يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Ne Omurumwa shakhoyeshela okhuba nende abatilwa muliyie tawe, okhula akhupane mana ashile obulayi khushialo. Mwenyanga ebindu biokhushialo, ne Nyasaye amwenyelanga enywe biomwikulu. Ne Nyasaye niwa amaani, Owamachesi po.

Verse: 68

لَّوۡلَا كِتَٰبٞ مِّنَ ٱللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمۡ فِيمَآ أَخَذۡتُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

Ne likhayanga okhuba likhuwa liaranjilila okhurula khu Nyasaye, toto shiakhabanyolele eshinyasio eshikhongo khukamwabukula ako.

Verse: 69

فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Kho, lie khubia mwanyoola muliyie, nibia habwene okhulibwa ne nebilayi. Ne rie Nyasaye. Toto Nyasaye ni Omunji wobulesheli, Owetsimbabaasi muno.

Verse: 70

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّمَن فِيٓ أَيۡدِيكُم مِّنَ ٱلۡأَسۡرَىٰٓ إِن يَعۡلَمِ ٱللَّهُ فِي قُلُوبِكُمۡ خَيۡرٗا يُؤۡتِكُمۡ خَيۡرٗا مِّمَّآ أُخِذَ مِنكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Ewe Omunabii, boolela abamwatila bali mumikhono chienyu mbu; “Nyasaye nalola obulayi bwosibwosi mumioyo chienyu, alabahelesia ebilayi muno okhushila bilia ebiabukulwa khwinywe. Ne yetsa okhubaleshela. Nyasaye ni Omunji wobulesheli, Owetsimbabaasi muno.”

Verse: 71

وَإِن يُرِيدُواْ خِيَانَتَكَ فَقَدۡ خَانُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ فَأَمۡكَنَ مِنۡهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

Ne nibenya okhukhukholela obulianga (okhukatia), bamala okhukholela Nyasaye inyuma eyo obulianga, mana Nyasaye nabashila. Ne Nyasaye ni Omumanyi muno, Owamachesi po.

Verse: 72

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يُهَاجِرُواْ مَا لَكُم مِّن وَلَٰيَتِهِم مِّن شَيۡءٍ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْۚ وَإِنِ ٱسۡتَنصَرُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ فَعَلَيۡكُمُ ٱلنَّصۡرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ

Toto balia basubila mana nibawuya, mana nibalwanila injila Nyasaye okhwikhonyela omwandu kwabu nende emioyo chiabu, nende balia bahelesia Muhajirina eshimenyo mana nibahabina (idini), abo nibo abeetsa abeene khubeene. Ne balia basuubila mana nibalawuya tawe, enywe shikali khwinywe okhubakhonya tawe okhuula bawuye. Ne nibabasaba obuhabini mudini, mubahabine, okhuyiniakhwo khubandu balia abamuli nabo indakano. Ne Nyasaye alolanga muno kamukholanga.

Verse: 73

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٍۚ إِلَّا تَفۡعَلُوهُ تَكُن فِتۡنَةٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَفَسَادٞ كَبِيرٞ

Ne balia abakhaya ni abetsa abeene khubeene. Ne nimulakhola murio tawe, kalaba amatemo khushialo nende obwononi obunji.

Verse: 74

وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ

Ne balia abasuubila mana nibawuya, mana nibalwana khunjila ya Nyasaye, nende balia bahelesia Muhajirina eshimenyo, nibabahabina, abo nibo Abasuubili batoto. Bali nende obulesheli nende omukabo omulayi.

Verse: 75

وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ مَعَكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ مِنكُمۡۚ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ

Ne balia abasuubila (okhurulawo) mana nibawuya, mana nibalwana halala ninenyu, abo bali halala ninenyu. Ne abananda nibakhoyekhana muno okhuchelamana abeene khubeene mushitabu shia Nyasaye. Toto Nyasaye ni Omumanyi muno wabuli eshindu.