Translation of the Meanings Surah Al-Hāqqah - Azerbaijani translation of Al-Mukhtsar in interpretation of the Noble Quran - Encyclopedia of the Noble Quran

əl-Haqqə

Objectives of the Surah:

إثبات أن وقوع القيامة والجزاء فيها حقٌّ لا ريب فيه.

Qiyamətin qopacağının və həmçinin o gün haqq-hesaba çəkilmənin şək-şübhəsiz bir həqiqət olmasının isbatı.

---

Verse: 1

ٱلۡحَآقَّةُ

Uca Allah mütləq gerçəkləşəcək dirilmə saatını zikr edir.

Verse: 2

مَا ٱلۡحَآقَّةُ

Sonra O, bu saatın dəhşətini bildirmək üçün bu sualı verir: "Nədir qiyamət?!"

Verse: 3

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحَآقَّةُ

Ey Peyğəmbər! Nə bilirsən, bu qiyamət nədir?

Verse: 4

كَذَّبَتۡ ثَمُودُ وَعَادُۢ بِٱلۡقَارِعَةِ

Salehin qövmü Səmud və Hudun qövmü Ad, öz dəhşəti ilə insanları qorxuya salan qiyaməti yalan saydılar.

Verse: 5

فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهۡلِكُواْ بِٱلطَّاغِيَةِ

Allah səmudluları olduqca şiddətli və qorxunc bir səslə məhv etmişdir.

Verse: 6

وَأَمَّا عَادٞ فَأُهۡلِكُواْ بِرِيحٖ صَرۡصَرٍ عَاتِيَةٖ

Ad tayfasını isə Allah şiddətli külək və şaxtası adamı kəsən hədsiz soyuqla məhv etmişdir.

Verse: 7

سَخَّرَهَا عَلَيۡهِمۡ سَبۡعَ لَيَالٖ وَثَمَٰنِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومٗاۖ فَتَرَى ٱلۡقَوۡمَ فِيهَا صَرۡعَىٰ كَأَنَّهُمۡ أَعۡجَازُ نَخۡلٍ خَاوِيَةٖ

Allah onu yeddi gecə, səkkiz gün fasilə vermədən onların üstündə əsdirib onların hamısını məhv elədi. Sən orada olsaydın, o tayfanın öz yurdlarında yerə yıxılıb həlak olduğunu, sanki xurma ağacının yıxılmış çürük gövdələri kimi yerə sərildiyini görərdin.

Verse: 8

فَهَلۡ تَرَىٰ لَهُم مِّنۢ بَاقِيَةٖ

Onlara üz vermiş bu əzabdan sonra sən onlardan qalan bir kimsəyə heç rast gəlmisənmi?!

Benefits of the Verses on this page:

• الصبر خلق محمود لازم للدعاة وغيرهم.

Səbir həm dəvətçiyə, həm də qeyrisinə lazım olan gözəl bir xislətdir.

• التوبة تَجُبُّ ما قبلها وهي من أسباب اصطفاء الله للعبد وجعله من عباده الصالحين.

Tövbə, özündən əvvəlki günahların hamısını silir. Allah tövbə sayəsində Öz qulunu günahlardan təmizləyir və onu əməlisaleh qullarından edir.

• تنوّع ما يرسله الله على الكفار والعصاة من عذاب دلالة على كمال قدرته وكمال عدله.

Allahın kafirlərə və günahkarlara göndərdiyi əzabın müxtəlif olması, Allahın qüdrətinin və Onun ədalətinin kamil olmasına dəlalət edir.

Verse: 9

وَجَآءَ فِرۡعَوۡنُ وَمَن قَبۡلَهُۥ وَٱلۡمُؤۡتَفِكَٰتُ بِٱلۡخَاطِئَةِ

Firon və ondan əvvəlki ümmətlər də, məmləkəti altı üstünə çevirilmiş Lut qövmü də etdikləri şirk və digər günahlar ucbatından əzaba güçar oldular.

Verse: 10

فَعَصَوۡاْ رَسُولَ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَهُمۡ أَخۡذَةٗ رَّابِيَةً

Onların hər biri özlərinə göndərilmiş elçiyə asi olmuş və onu yalançı saymışlar. Allah da onların həlaka sürükləyən, şiddəti getdikcə artan bir əzabla yaxaladı.

Verse: 11

إِنَّا لَمَّا طَغَا ٱلۡمَآءُ حَمَلۡنَٰكُمۡ فِي ٱلۡجَارِيَةِ

Su yüksəlib aşıb-daşdığı zaman Biz sizi, Nuhun əmrimizlə inşa etdiyi və suda axıb gedən gəmi içərisində daşıdıq. Sonradan sizlər gəmi içərisində olan kimsələrin soyundan meydana gəldiniz. Bu sizin sudan xilas olmanız və gəmidə daşınmanız üçün idi.

Verse: 12

لِنَجۡعَلَهَا لَكُمۡ تَذۡكِرَةٗ وَتَعِيَهَآ أُذُنٞ وَٰعِيَةٞ

Biz bu gəmi və onun hekayəsini, kafirlərin həlak olmasını, möminlərin isə xilas olduğunu göstərən bir xatırlatma olsun və yadda saxlayan qulaqlar onu yadda saxlasın deyə belə etdik.

Verse: 13

فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ نَفۡخَةٞ وَٰحِدَةٞ

Sura üfürəcək mələk, ikinci üfürüşündə, sura bircə dəfə üfürəcəyi.

Verse: 14

وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةٗ وَٰحِدَةٗ

Yer və dağlar qaldırılıb bircə dəfə bir-birinə çırpılacağı, beləcə, yer və dağlar dağım-dağım olacağı zaman –

Verse: 15

فَيَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ

Məhz bütün bunlar baş verəcəyi gün qiyamət qopacaqdır.

Verse: 16

وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِيَ يَوۡمَئِذٖ وَاهِيَةٞ

Həmin gün mələklərin yerə enməsi üçün göy yarılacaq və o gün o, zəyif bir halda olacaqdır. Halbuki göy ondan əvvəl olduqca möhkəm bir halda idi.

Verse: 17

وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ

Mələklər göyün ətrafında və onun kənarlarında olacaqlar. O gün sənin Rəbbinin Ərşini Allaha yaxın olan səkkiz əzəmətli mələk daşıyacaqdır.

Verse: 18

يَوۡمَئِذٖ تُعۡرَضُونَ لَا تَخۡفَىٰ مِنكُمۡ خَافِيَةٞ

Ey insanlar! O gün siz Allahın hüzuruna gətiriləcəksiniz və nə sirr olmasından aslı olmayaraq heç bir sirriniz Allahdan gizli qalmayacaqdır. Allah hər bir sirri bilir və hər bir şeydən xəbərdardır.

Verse: 19

فَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَيَقُولُ هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ

Əməl kitabı sağ əlinə verilən kimsə sevincindən deyəcək: "Götürün, oxuyun əməl kitabımı!

Verse: 20

إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ

Mən dünyada ikən öldükdən sonra yenidən diriləcəyimə və etdiyim əməllərin əvəzini alacağama yəqinliklə inanırdım".

Verse: 21

فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ

Beləsi, tükənməz nemətlərə nail olmaqla xoşbəxt həyat sürəcəkdir.

Verse: 22

فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٖ

Məqam və dəyər baxımından yüksək olan bir Cənnətdə.

Verse: 23

قُطُوفُهَا دَانِيَةٞ

Eelə bir Cənnətdə ki, onun meyvələri onu dərmək istəyən kimsənin lap yaxınlığında olacaqdır.

Verse: 24

كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيٓـَٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ

Onlara hörmət əlaməti olaraq belə deyiləcək: "Dünyadakı keçmiş günlərdə etdiyiniz yaxşı əməllərə görə nuşcanlıqla yeyin-için!"

Verse: 25

وَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِشِمَالِهِۦ فَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ

Əməl kitabı sol əlinə verilən kimsə isə çox peman olub deyəcəkdir: "Kaş, məni əzaba düçar edəcək içində pis əməllərim yazılmış əməl kitabım mənə verilməyəydi!

Verse: 26

وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ

Kaş hesabımın nə olacağını bilməyəydim!!

Verse: 27

يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ

Kaş ilk ölümüm həmişəlik olaydı və mən bir daha dirilməyəydim!

Verse: 28

مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ

Sahib olduğum sərvətim məni Allahın əzabından qurtarmadı.

Verse: 29

هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ

Hökmranlığım, güvəndiyim güc-qüvvəm və ad-sanım hamısı yox olub getdi.

Verse: 30

خُذُوهُ فَغُلُّوهُ

Mələklərə belə deyiləcəkdir: Onu tutub əllərini boynuna bağlayın!

Verse: 31

ثُمَّ ٱلۡجَحِيمَ صَلُّوهُ

Sonra da onu atəşin əzabını çəkmək üçün Cəhənnəm atın!

Verse: 32

ثُمَّ فِي سِلۡسِلَةٖ ذَرۡعُهَا سَبۡعُونَ ذِرَاعٗا فَٱسۡلُكُوهُ

Daha sonra onu uzunluğu yetmiş dirsək olan zəncirlə bağlayın!

Verse: 33

إِنَّهُۥ كَانَ لَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ ٱلۡعَظِيمِ

Çünki o, Əzəmətli olan Allaha inanmırdı.

Verse: 34

وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ

Və başqasını da kasıbı yedirtməyə rəğbətləndirmirdi.

Verse: 35

فَلَيۡسَ لَهُ ٱلۡيَوۡمَ هَٰهُنَا حَمِيمٞ

Qiyamət günü onu əzabdan qurtaracaq heç bir dostu yoxdur.

Benefits of the Verses on this page:

• المِنَّة التي على الوالد مِنَّة على الولد تستوجب الشكر.

Valideynə olan yaxşılıq, övlada da olan yaxşılıq sayılır və bunların hər birinə görə Allaha şükr etmək vacibdir.

• إطعام الفقير والحض عليه من أسباب الوقاية من عذاب النار.

Kasıba yedizdirmək və başqalarını da buna rəğbətləndirmək, Cəhənnəm əzabından qoruyan səbəblərdəndir.

• شدة عذاب يوم القيامة تستوجب التوقي منه بالإيمان والعمل الصالح.

Qiyamət gününün şiddətli əzabından xilas olmaq üçün dünyada ikən Allah və Onun Rəsuluna iman gətirmək və yaxşı işlər görmək gərəkdir.

Verse: 36

وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنۡ غِسۡلِينٖ

Onun Cəhənnəm əhlinin bədənindən axan irindən başqa bir yeməyi olmayacaqdır.

Verse: 37

لَّا يَأۡكُلُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡخَٰطِـُٔونَ

O irini yalnız günahkarlar və asi olanlar yeyərlər.

Verse: 38

فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَا تُبۡصِرُونَ

Uca Allah sizin həm gördüklərinizə and içir,

Verse: 39

وَمَا لَا تُبۡصِرُونَ

Uca Allah həm də görmədiklərinizə and içir.

Verse: 40

إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ كَرِيمٖ

Bu Quran, Allahın möhtərəm elçisinin insanlara oxuduğu Allah kəlamıdır.

Verse: 41

وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَاعِرٖۚ قَلِيلٗا مَّا تُؤۡمِنُونَ

Bu, şair sözü deyil, çünki bu söz şeir vəznində deyildir! Necə də az inanırsınız!

Verse: 42

وَلَا بِقَوۡلِ كَاهِنٖۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ

O, kahin sözü də deyildir, çünki kahin sözü bu Qurana bənzəmir! Necə də az düşünürsünüz!

Verse: 43

تَنزِيلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Lakin O, bütün məxluqatın Rəbbi tərəfindən nazil edilmişdir!

Verse: 44

وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَيۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِيلِ

Əgər Muhəmməd Bizim demədiyimiz sözləri özündən uydurub Bizə nisbət etsəydi,

Verse: 45

لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡيَمِينِ

Əlbəttə Biz ondan intiqam alar və sahib olduğumuz güc-qüvvətlə onu möhkəm yaxalayar,

Verse: 46

ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِينَ

Sonra da onun qəlbə bağlı olan şah damarını qopardardıq.

Verse: 47

فَمَا مِنكُم مِّنۡ أَحَدٍ عَنۡهُ حَٰجِزِينَ

İçərinizdən heç kəs buna mane ola bilməzdi. Odur ki, sizə Bizim adımızdan bir söz uydurması qeyri-mümkündür.

Verse: 48

وَإِنَّهُۥ لَتَذۡكِرَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ

Həqiqətən, bu Quran Rəbbinin əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi şeylərdən çəkinməklə Ondan qorxan kimsələr üçün öyüd-nəsihətdir.

Verse: 49

وَإِنَّا لَنَعۡلَمُ أَنَّ مِنكُم مُّكَذِّبِينَ

Biz sizin aranızdan bu Quranı yalan sayanlar olduğunu bilirik!

Verse: 50

وَإِنَّهُۥ لَحَسۡرَةٌ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ

Şübhəsiz ki, Quranı yalan saymaq qiyamət günü böyük bir peşmançılıqdır.

Verse: 51

وَإِنَّهُۥ لَحَقُّ ٱلۡيَقِينِ

Həqiqətən də, bu Quran əsl həqiqətdir. Onun Allah qatından nazil elməsinə heç bir şəkk-şübhə yoxdur.

Verse: 52

فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلۡعَظِيمِ

Ey Peyğəmbər! Elə isə, Rəbbinə yaraşmayan xislətləri ondan uzaq tut və əzəmətli Rəbbinin adını zikr et!

Benefits of the Verses on this page:

• تنزيه القرآن عن الشعر والكهانة.

Quranın şeir və ya kahin sözü olmaması.

• خطر التَّقَوُّل على الله والافتراء عليه سبحانه.

Uca Allah adından söz uydurmağın və Ona iftira yaxmağın təhlükəli olması.

• الصبر الجميل الذي يحتسب فيه الأجر من الله ولا يُشكى لغيره.

Gözəl səbir, müsibətə səbir edib Allahdan onun savabını ummaq və başqasına gileylənməməkdir.