Fassarar Ma'anoni Sura Al'israa - Fassarar Poshto - Sarfaraz - Kundin Alqurani Mai girma

اسراء

Aya: 1

سُبْحٰنَ الَّذِیْۤ اَسْرٰی بِعَبْدِهٖ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلَی الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِیْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِیَهٗ مِنْ اٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهٗ هُوَ السَّمِیْعُ الْبَصِیْرُ ۟

پاک دی هغه ذات چې یوه شپه[۱] يې خپل بنده له مسجد حرام نه تر لرې جومات یعنې بیت المقدس چې د هغه چاپیریال مونږ له برکتونو نه ډک کړی دی بوتلو چې د خپل قدرت ځینې نښې وروښایو. بې له شکه چې الله ښه اوریدونکی او ښه لیدونکی دی.

[۱] دا پيښه د معراج د سفر په نوم مشهوره ده. دا یو بدنې سفر و چې رسول الله صلی الله علیه وسلم په یوه شپه کې له مکې مکرمې نه بیت المقدس ته تللی او بیا پورته ختلی او په همدې لار بیرته مکې ته راغلی و( معارف القران).

Aya: 2

وَاٰتَیْنَا مُوْسَی الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًی لِّبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِیْ وَكِیْلًا ۟ؕ

او له دې وړاندې مو موسی ته هم کتاب ورکړی او هغه مو د بني اسرائیلو لپاره لارښود ګرځولی ؤ. چې باید له ما پرته بل هڅوک خپل کار جوړوونکی ونه ګڼي.

Aya: 3

ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا ۟

هو! تاسې د همغو خلکو اولاده يې چې مونږ له نوح سره په کښتۍ کې بار کړي وو. او په رښتیا چې نوح یو شاګر بنده ؤ.

Aya: 4

وَقَضَیْنَاۤ اِلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ فِی الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْاَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِیْرًا ۟

او مونږ په خپل کتاب کې بنې اسرائیلو ته اعلان کړی ؤ چې تاسې به په ځمکه کې دوه ځله[۲] فساد او لویه سرغړونه وکړئ.

[۲] اول فساد یعنې د ذکریا علیه السلام وژل او دویم فساد یعنې د ذکریا علیه السلام ځوی یحیی علیه السلام وژل او یا لومړنی فساد د موسی علیه السلام نه منل او دویم فساد د عیسی علیه السلام نه منل وه( تفسیر الماوردی).

Aya: 5

فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْكُمْ عِبَادًا لَّنَاۤ اُولِیْ بَاْسٍ شَدِیْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّیَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا ۟

نو کله چې د لومړنۍ وعدې نیټه راورسیده نو مونږ پرتاسې خپل باتور او جنګیالي بنده ګان راپورته کړل هغوی د کورونو ټولې څنډې او کونجونه ولټول او دا یوه پوره کیدونکي وعده وه.

Aya: 6

ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِیْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِیْرًا ۟

بیا مو بیرته پر هغوی برلاسي درکړه او هم مو ډیر مالونه او ځامن در په برخه او ستاسې ګڼه ګوڼه مو خورا ډیره کړه.

Aya: 7

اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۫— وَاِنْ اَسَاْتُمْ فَلَهَا ؕ— فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِیَسُوْٓءٗا وُجُوْهَكُمْ وَلِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِیُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِیْرًا ۟

نو که تاسې نیکي وکړه نو ښیګڼه یې ستاسې خپله ده او که بدي مو وکړه هغه هم ستاسې خپله ده. او کله چې د دویمې سرغړونې نیټه راغله نو مونږ خپل ځیني بنده ګان پر تاسې برلاسي کړل تر څو تاسې سپک او د پخوا په شان یو ځل بیا بیت المقدس ته داخل او په څه یې چې وسه رسیږي ټول له مینځه یوسي.

Aya: 8

عَسٰی رَبُّكُمْ اَنْ یَّرْحَمَكُمْ ۚ— وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَا ۘ— وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِیْنَ حَصِیْرًا ۟

اوس نژدې ده چې ستاسې رب په تاسې مهربان شي. خو که تاسې بیرته فساد ته وګرځیدئ، مونږ به هم ستاسې ربړولو او هلاکولو ته وګرځو. او مونږ کافرانو ته د جهنم بندي خانه جوړه کړې ده.

Aya: 9

اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ یَهْدِیْ لِلَّتِیْ هِیَ اَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِیْنَ الَّذِیْنَ یَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِیْرًا ۟ۙ

بې له شکه چې قران د سیخې او نیغې لارې ښوونه کوي او هغو مؤمنانو ته چې نیکي کوي زیری ورکوي چې د هغوی لپاره لوی اجر دی.

Aya: 10

وَّاَنَّ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلِیْمًا ۟۠

او د هغو کسانو لپاره چې په اخرت ایمان راوړي مونږ دردناک عذاب تیار کړی دی.

Aya: 11

وَیَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَآءَهٗ بِالْخَیْرِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا ۟

او انسان همغومره شر غواړي چې هغه ته خیر غوښتل پکار وو. او انسان ډیر تلوار کوونکی دی.

Aya: 12

وَجَعَلْنَا الَّیْلَ وَالنَّهَارَ اٰیَتَیْنِ فَمَحَوْنَاۤ اٰیَةَ الَّیْلِ وَجَعَلْنَاۤ اٰیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِیْنَ وَالْحِسَابَ ؕ— وَكُلَّ شَیْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِیْلًا ۟

او مونږ شپه او ورځ دوه نښآنې ګرځولي دي چې د شپي نښه مو تیاره او ورکه کړه. او د ورځې نښه مو روښانه او ځلیدونکې وګرځوله تر څو تاسې د خپل رب فضل ولټوئ. او د کلونو شمیر او نور حساب پرې معلوم کړئ او مونږ هر شی ښه پوره بیان کړی دی.

Aya: 13

وَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰٓىِٕرَهٗ فِیْ عُنُقِهٖ ؕ— وَنُخْرِجُ لَهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ كِتٰبًا یَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا ۟

مونږ هر انسان ته د هغه عمل نامه په غاړه کې ور زوړنده کړې ده چې د قیامت په ورځ به يې د یو لوی کتاب په شکل کې ورته راوباسو او له یوه پرانستي کتاب سره به مخ شي.

Aya: 14

اِقْرَاْ كِتٰبَكَ ؕ— كَفٰی بِنَفْسِكَ الْیَوْمَ عَلَیْكَ حَسِیْبًا ۟ؕ

ورته به وویل شي: کتاب دی ولوله نن دخپل ځان د حساب لپاره په خپله همدا ته بس یې.

Aya: 15

مَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ؕ— وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰی ؕ— وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِیْنَ حَتّٰی نَبْعَثَ رَسُوْلًا ۟

څوک چې په سمه روان شي نو د خپل ځان په ګټه يي لار ومیندله او چا چې لار ورکه کړه، نو د لار ورکونې تاوان د همده لپاره دی. او هیڅوک د بل پیټی نه شي پورته کولی. او مونږ چې پیغمبر نه وي لیږلی هیڅوک نه په عذابوو.

Aya: 16

وَاِذَاۤ اَرَدْنَاۤ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْیَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِیْهَا فَفَسَقُوْا فِیْهَا فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِیْرًا ۟

او کله هم چې مونږ د کوم کلي د هلاکولو تکل کړی. نو مشرانو او بډایانو ته مو امر کړی، هغوی پکې وران کاري کړې نو د هغه کلي د ورانولو خبره پخه او ښه پوره مو دړې وړې کړی دی.

Aya: 17

وَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْ بَعْدِ نُوْحٍ ؕ— وَكَفٰی بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟

او مونږ له نوح نه راپه دیخوا خورا ډیر نسلونه هلاک کړي. او ستا رب د خپلو بنده ګانو د ګناهونو په خبریدلو او لیدلو کې یو دی.

Aya: 18

مَنْ كَانَ یُرِیْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهٗ فِیْهَا مَا نَشَآءُ لِمَنْ نُّرِیْدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَ ۚ— یَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟

څوک چې سملاسې ګټه غواړي مونږ په دنیا کې هغه څه همدلته ژر ورکوو چې زمونږ ورته خوښه وشي. بیا مو جهنم ورته تیار کړی دی چې ملامته او له ټولو مهربانیو بې برخې به ورننوځي.

Aya: 19

وَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰٓىِٕكَ كَانَ سَعْیُهُمْ مَّشْكُوْرًا ۟

او څوک چې د اخرت هیله من وي او د لاس ته راوړلو لپاره يې ټولې اړونده هلې ځلې وکړي او ایمان ورسره وي. نو د دا وړ خلکو هلې ځلې منلې شوي دي.

Aya: 20

كُلًّا نُّمِدُّ هٰۤؤُلَآءِ وَهٰۤؤُلَآءِ مِنْ عَطَآءِ رَبِّكَ ؕ— وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا ۟

مونږ له هرې ډلې سره لاس کوو. له دنیاوالاو او له اخرت والاو دواړو سره ستا د رب له لورې لورینه کیږي. او ستا د رب لورینه هیڅوک نه شي منع کولی.

Aya: 21

اُنْظُرْ كَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰی بَعْضٍ ؕ— وَلَلْاٰخِرَةُ اَكْبَرُ دَرَجٰتٍ وَّاَكْبَرُ تَفْضِیْلًا ۟

وګوره چې مونږ څرنګه دلته یو پر بل غوره کړي دي؟ او د اخرت درجې یو له بل نه خورا ډیرې لويې، او ډیرې غوره دي.

Aya: 22

لَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوْمًا مَّخْذُوْلًا ۟۠

له الله سره بل څوک معبود مه نیسه که نه نو پړ او بې ملاتړه به پاتې شې.

Aya: 23

وَقَضٰی رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُوْۤا اِلَّاۤ اِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا ؕ— اِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُمَاۤ اَوْ كِلٰهُمَا فَلَا تَقُلْ لَّهُمَاۤ اُفٍّ وَّلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیْمًا ۟

اوستا رب پریکړه کړې ده چې: پرته له هغه نه د بل هیچا عبادت مه کوئ او له مور او پلار سره ښه چال چلن کوئ. که له هغوی نه یو یا دواړه زړښت ته ورسیږي. نو اف[۴] هم ورته وايې. او مه يې رټئ او خورا نرمې او مهرباني خبرې ورته کوئ.

[۴] داسې خبره باید ونه کړئ چې هغوی پرې وزوریږي ان که د (اف) غوندي وړه خبره هم وي( معارف القران) .

Aya: 24

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّیٰنِیْ صَغِیْرًا ۟ؕ

د ډیرې مهربانۍ لپاره ورته د ماتې او تسلیمی ورزونه کاږه او همیشه ورته دعاء غواړه چې پروردګاره! پر هغوی رحم وکړه څنګه يې چې په کوچنیوالي کې زه په مهربانۍ سره لوی کړیم یم.

Aya: 25

رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا فِیْ نُفُوْسِكُمْ ؕ— اِنْ تَكُوْنُوْا صٰلِحِیْنَ فَاِنَّهٗ كَانَ لِلْاَوَّابِیْنَ غَفُوْرًا ۟

ستاسې رب ښه پوهیږي چې په زړونو کې مو څه دي؟ نو که تاسې نیکان یاست نو ډاډه اوسئ چې الله پاک د هغه په لور ګرځیدونکو ته ښه بښونکی دی.

Aya: 26

وَاٰتِ ذَا الْقُرْبٰی حَقَّهٗ وَالْمِسْكِیْنَ وَابْنَ السَّبِیْلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِیْرًا ۟

د خپل مسکین او مسافر حق ورکړه او بې ځایه لګښت مه کوه.

Aya: 27

اِنَّ الْمُبَذِّرِیْنَ كَانُوْۤا اِخْوَانَ الشَّیٰطِیْنِ ؕ— وَكَانَ الشَّیْطٰنُ لِرَبِّهٖ كَفُوْرًا ۟

په دې کې شک نشته چې بې ځایه لګښت کوونکی د شیطانانو وروڼه دي د شیطان د خپل رب شکر نه دی پر ځای کړی.

Aya: 28

وَاِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَآءَ رَحْمَةٍ مِّنْ رَّبِّكَ تَرْجُوْهَا فَقُلْ لَّهُمْ قَوْلًا مَّیْسُوْرًا ۟

او که تاسې له اړو خلکو نه په دې تکل څنګ وکړ چې د خپل رب د رحمت او مهربانۍ د ترلاسه کولو هڅه کوئ نو هغوی ته خورا نرم ځواب ورکړه.

Aya: 29

وَلَا تَجْعَلْ یَدَكَ مَغْلُوْلَةً اِلٰی عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوْمًا مَّحْسُوْرًا ۟

مه خپل لاس له غاړې سره تړه او مه يې داسې پراخوه چې بالاخره په خپله بې وسي او پښیمانه پاتې شي.

Aya: 30

اِنَّ رَبَّكَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیَقْدِرُ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟۠

ستا رب چې چاته وغواړي روزي ور پراخوي او چاته يي چې خوښه شي پرې تنګوي يې هغه له خپلو بنده ګانو نه ښه خبر او ښه یې ویني.

Aya: 31

وَلَا تَقْتُلُوْۤا اَوْلَادَكُمْ خَشْیَةَ اِمْلَاقٍ ؕ— نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَاِیَّاكُمْ ؕ— اِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْاً كَبِیْرًا ۟

او خپل اولادونه د بې وزلۍ له ډاره مه وژنئ. مونږ هغوی او تاسو ټولو ته روزي درکوو. بې له شکه د هغوی وژل لویه ګناه ده.

Aya: 32

وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنٰۤی اِنَّهٗ كَانَ فَاحِشَةً ؕ— وَسَآءَ سَبِیْلًا ۟

او زنا ته مه نژدې [۵] کیږي. بې له شکه چې هغه ډیر ناوړه کار. او ډیره بده لار ده.

[۵] هغه څه مکوئ چې د زنا په لور مو بیايي.

Aya: 33

وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِیْ حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّ ؕ— وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُوْمًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهٖ سُلْطٰنًا فَلَا یُسْرِفْ فِّی الْقَتْلِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ مَنْصُوْرًا ۟

او هغه نفس مه وژنئ چې الله يې وژل حرام کړي دي. مګر په حق[۶] سره يي وژلی شئ. او څوک چې مظلوم وژل شوی وي مونږ يي وارث ته د غچ غوښتنې توان [۷] ورکړی دی نو باید په وژنه کې له پولي وانه وړي.[۸] بې له شکه له ده سره کومک کړی شوی دی.

[۶] فقهاوو دری ځایه ښوولي: الف: قصاص ب: د واده والا چې زنا وکړي ج: مرتد.
[۷] د الله له خوا قانوني حق ورکړ شو او حکومت مکلف دی چې حق يي پوره کړي.
[۸] اسراف یعنې چې د یو پر ځای ډیر ووژنۍ یا د قاتل پر ځای د قاتل د کورنۍ بل غړی ووژنئ ( تفسیر الماوردی).

Aya: 34

وَلَا تَقْرَبُوْا مَالَ الْیَتِیْمِ اِلَّا بِالَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ حَتّٰی یَبْلُغَ اَشُدَّهٗ ۪— وَاَوْفُوْا بِالْعَهْدِ ۚ— اِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْـُٔوْلًا ۟

او د یتیم مال ته تر څو چې هغه خپلې ځوانۍ ته رسیږي پرته له ښه والي مه ورنژدې کیږئ. او وعده مو پوره کړئ بې له شکه چې د وعدې په هکله پوښتنه کیدای شي.

Aya: 35

وَاَوْفُوا الْكَیْلَ اِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوْا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیْمِ ؕ— ذٰلِكَ خَیْرٌ وَّاَحْسَنُ تَاْوِیْلًا ۟

او چې پيمانه ورکوئ نو پوره يي ورکوئ او ټول په سمه تله وکړئ. دا ډیر غوره او ښه پای لري.

Aya: 36

وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— اِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ اُولٰٓىِٕكَ كَانَ عَنْهُ مَسْـُٔوْلًا ۟

په هغه څه پسې مه ځه چې پرې پوه نه يې. بې له شکه چې غوږ، سترګه او زړه هر یو پوښتل کیدونکی دی.

Aya: 37

وَلَا تَمْشِ فِی الْاَرْضِ مَرَحًا ۚ— اِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْاَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُوْلًا ۟

په خیال سره په ځمکه مه ځه ، ته نه ځمکه څیرلی او نه د غرونونو څوکو رسیدای شي.

Aya: 38

كُلُّ ذٰلِكَ كَانَ سَیِّئُهٗ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوْهًا ۟

ددې ټولو کارونو بد اړخ ستا د رب په وړاندې خورا ناکاره دی.

Aya: 39

ذٰلِكَ مِمَّاۤ اَوْحٰۤی اِلَیْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ ؕ— وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتُلْقٰی فِیْ جَهَنَّمَ مَلُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟

هو! دا د حکمت خبرې دي چې ستا رب تا ته وحې کړي دي او له الله سره بل معبود مه نیسه، که نه نو په جهنم کې به پړ شوی او له ټولو مهربانیو به يې برخې وغورځول شي.

Aya: 40

اَفَاَصْفٰىكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِیْنَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنَاثًا ؕ— اِنَّكُمْ لَتَقُوْلُوْنَ قَوْلًا عَظِیْمًا ۟۠

ایا ستاسې رب تاسې په ځامنو ونازولئ او په خپله يې د ځان لپاره ملایکې د لورګانو په توګه ونیولې؟ بې له شکه تاسې خورا لویه خبره کوئ.

Aya: 41

وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِیَذَّكَّرُوْا ؕ— وَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا نُفُوْرًا ۟

او مونږ په قران کې هر څه بشپړ بیان کړي دي تر څو هغو پند واخلي. خو هغوی له حق نه لا په تیښته کې دي.

Aya: 42

قُلْ لَّوْ كَانَ مَعَهٗۤ اٰلِهَةٌ كَمَا یَقُوْلُوْنَ اِذًا لَّابْتَغَوْا اِلٰی ذِی الْعَرْشِ سَبِیْلًا ۟

ای محمده! ووایه: که له الله سره نور معبودان وای لکه چې هغوی يې وائې نو هرو، مرو به يې د عرش د څښتن په لور د رسیدلو لار لټولې وای.

Aya: 43

سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰی عَمَّا یَقُوْلُوْنَ عُلُوًّا كَبِیْرًا ۟

پاکي ټوله د الله ده. او له هغه څه نه ډیر لوړ دی چې هغوی يې وايي.

Aya: 44

تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ فِیْهِنَّ ؕ— وَاِنْ مِّنْ شَیْءٍ اِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهٖ وَلٰكِنْ لَّا تَفْقَهُوْنَ تَسْبِیْحَهُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ حَلِیْمًا غَفُوْرًا ۟

اوه اسمانونه. ځمکه او هغه څه چې پکې دي ټول د هغه تسبیح وايې او هیڅ شی نشته چې د هغه حمد او ستاینه ونه وايي خو تاسې پرې نه پوهیږئ. بې له شکه چې الله پاک تحمل والا او بښونکی دی.

Aya: 45

وَاِذَا قَرَاْتَ الْقُرْاٰنَ جَعَلْنَا بَیْنَكَ وَبَیْنَ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُوْرًا ۟ۙ

او کله چې ته قران لولي نو مونږ ستا او د هغو خلکو ترمینځ چې په اخرت ایمان نه راوړي. یوه پټه کړې شوي[۹] پرده غوړولې ده.

[۹] پرده پښوونکي او یا پرده له خلکو نه پټه ده چې نه يي ویني( تفسیر الماوردی).

Aya: 46

وَّجَعَلْنَا عَلٰی قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ یَّفْقَهُوْهُ وَفِیْۤ اٰذَانِهِمْ وَقْرًا ؕ— وَاِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِی الْقُرْاٰنِ وَحْدَهٗ وَلَّوْا عَلٰۤی اَدْبَارِهِمْ نُفُوْرًا ۟

او د هغوی زړونه مو په پردو پوښلي چې په قران پوه نه شي او په غوږونو کې يې دروندوالی دی. او چې کله هم تا په قران کې یو الله یاد کړي نو هغوی مخ په ځټ تیښته کړې ده.

Aya: 47

نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَا یَسْتَمِعُوْنَ بِهٖۤ اِذْ یَسْتَمِعُوْنَ اِلَیْكَ وَاِذْ هُمْ نَجْوٰۤی اِذْ یَقُوْلُ الظّٰلِمُوْنَ اِنْ تَتَّبِعُوْنَ اِلَّا رَجُلًا مَّسْحُوْرًا ۟

مونږ پوهیږو چې هغوی د څه لپاره تاته غوږ نیسي؟ کله چې غوږ نیسي او کله چې په پټه مشوره کوې نو دا ظالمان وايې: تاسو د یوه داسې سړي پسې روان یاست چې سحر پرې شوی دی.

Aya: 48

اُنْظُرْ كَیْفَ ضَرَبُوْا لَكَ الْاَمْثَالَ فَضَلُّوْا فَلَا یَسْتَطِیْعُوْنَ سَبِیْلًا ۟

محمده! وګوره چې هغوی ستا په هلکه څه ډول خبرې کوي؟ لار يې ورکه کړې او نشي کولای چې روغه لارو ومومي.

Aya: 49

وَقَالُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِیْدًا ۟

او هغوی وايې : ښه نو کله چې مونږ زاړه هډوکي او میده خاورې شو نو بیا به هم له نوي سره را ژوندي کیږو.

Aya: 50

قُلْ كُوْنُوْا حِجَارَةً اَوْ حَدِیْدًا ۟ۙ

ای محمده! ووایه چې ډبره او یا اوسپنه شئ.

Aya: 51

اَوْ خَلْقًا مِّمَّا یَكْبُرُ فِیْ صُدُوْرِكُمْ ۚ— فَسَیَقُوْلُوْنَ مَنْ یُّعِیْدُنَا ؕ— قُلِ الَّذِیْ فَطَرَكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ— فَسَیُنْغِضُوْنَ اِلَیْكَ رُءُوْسَهُمْ وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هُوَ ؕ— قُلْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَرِیْبًا ۟

او یا بل داسې حه چې بیرته را ژوندي کیدل يې تاسې ته ناشوني شکارې( نو بیا هم هرو، مرو به راژوندي شئ) نو دوی به يې له درنګه ووايي: ښه نو کوم ذات به مونږ بیرته د ژوند په لور اړوي؟ ووایه چې: همغه ذات چې لومړی يې تاسي پیدا کړي واست نو بیا به د ملنډو په توګه د هو! سر وخوزوي ووايې به چې: ښه نو کله؟ ورته ووایه کیدای شي ډیر نژدې.

Aya: 52

یَوْمَ یَدْعُوْكُمْ فَتَسْتَجِیْبُوْنَ بِحَمْدِهٖ وَتَظُنُّوْنَ اِنْ لَّبِثْتُمْ اِلَّا قَلِیْلًا ۟۠

په کومه ورځ چې هغه تاسې د بیا ژوندون په لور وبلي نو تاسې ټول به د هغه د ثنا او ستایلو په حال راپورته او ګومان به کوئ چې ډير لږ وخت مو ( په قبرونو او یا په دنیا کې) تیر کړی دی.

Aya: 53

وَقُلْ لِّعِبَادِیْ یَقُوْلُوا الَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِیْنًا ۟

ای محمده! زما بنده ګانو ته ووایه چې تل ښه او غوره خبره وکړئ. په رښتیا چې شیطان د هغوی په مینځ کې دښمني اچوی ځکه چې شیطان د انسان ډانګ پیلی دښمن دی.

Aya: 54

رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِكُمْ ؕ— اِنْ یَّشَاْ یَرْحَمْكُمْ اَوْ اِنْ یَّشَاْ یُعَذِّبْكُمْ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ عَلَیْهِمْ وَكِیْلًا ۟

ستاسې رب ته تاسې ښه معلوم یاست که خوښه يې شي نو رحم به دربانې وکړي او که خوښه يې شوه نو په عذاب به مو کړي.

Aya: 55

وَرَبُّكَ اَعْلَمُ بِمَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیّٖنَ عَلٰی بَعْضٍ وَّاٰتَیْنَا دَاوٗدَ زَبُوْرًا ۟

او ستا رب ته هغه ټول څیزونه ډیر ښه معلوم دي چې په اسمانونو او ځمکه کې دي. او مونږ ځینې پیغمبران پر ځینو غوره کړي او داود ته مو زبور ورکړی و.

Aya: 56

قُلِ ادْعُوا الَّذِیْنَ زَعَمْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ فَلَا یَمْلِكُوْنَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَلَا تَحْوِیْلًا ۟

ای محمدهْ! ووایه چې هغه خدایان مو راوبلئ چې تاسې له الله نه پرته پرې د خدی ګومان کوئ له هغوی سره واک نشته چې له تاسې نه سختي او ضرر لري. او یا يې مخه په بل لور واړوي.

Aya: 57

اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ یَبْتَغُوْنَ اِلٰی رَبِّهِمُ الْوَسِیْلَةَ اَیُّهُمْ اَقْرَبُ وَیَرْجُوْنَ رَحْمَتَهٗ وَیَخَافُوْنَ عَذَابَهٗ ؕ— اِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوْرًا ۟

هغه څوک[۱۰] چې کافران يې د خدایانو په توګه بلي خدایان يي په خپل د خپل رب په لور وسیله لټوي چې یو له بل نه هغه ته ډیر نژدې شي د هغه د رحمت هیله ورسره او له عذاب نه يې ډاریږي ځکه چې ستا د رب عذاب د ویرې وړ دی.

[۱۰] دا ایت د هغو پیریانو په اړه نازل شوی چې کافرانو په خدايي نیولي وو بیا وروسته پیریاو مسلمانان او عابدین يي په شرک کې پاتي شول( تفسیر الماوردی)

Aya: 58

وَاِنْ مِّنْ قَرْیَةٍ اِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوْهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیٰمَةِ اَوْ مُعَذِّبُوْهَا عَذَابًا شَدِیْدًا ؕ— كَانَ ذٰلِكَ فِی الْكِتٰبِ مَسْطُوْرًا ۟

او هیڅ داسې سیمه نشته چې هغه مونږ د قیامت له راتګ نه وړاندې هلاکه نه کړو او یا يې په سخت عذاب ونه ربړوو دا په ازلي کتاب کې لیکل شوي دي.

Aya: 59

وَمَا مَنَعَنَاۤ اَنْ نُّرْسِلَ بِالْاٰیٰتِ اِلَّاۤ اَنْ كَذَّبَ بِهَا الْاَوَّلُوْنَ ؕ— وَاٰتَیْنَا ثَمُوْدَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوْا بِهَا ؕ— وَمَا نُرْسِلُ بِالْاٰیٰتِ اِلَّا تَخْوِیْفًا ۟

او د معجزو له لیږلو نه یوازې همدې خبرې منعه کړي یو چې پخوانیو درواغ ګڼلي دي مونږ ثمودیانو ته اوښه د ښکاره معجزې په توګه ورکړه خو هغوی پرې تیری وکړ او مونږ معجزې یوازې د خلکو د ډارولو لپاره لیږ.

Aya: 60

وَاِذْ قُلْنَا لَكَ اِنَّ رَبَّكَ اَحَاطَ بِالنَّاسِ ؕ— وَمَا جَعَلْنَا الرُّءْیَا الَّتِیْۤ اَرَیْنٰكَ اِلَّا فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُوْنَةَ فِی الْقُرْاٰنِ ؕ— وَنُخَوِّفُهُمْ ۙ— فَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا طُغْیَانًا كَبِیْرًا ۟۠

او هغه په زړه کړه چې مونږ تاته وویل چې ستا رب ټول خلک په خپل واک کې را ایسار کړي دي او هغه څه چې مونږ تاته د معراج په پیښه کې وښوول هغه د خلکو لپاره یو ازمیښت ؤ او هغه ونه هم یو ازمیښت دی چې په قران کې پرې لعنت [۱۱] ویل شوی دی مونږ هغوی ډار وو خو د ډارولو سره سره لا پسې سر اخلي.

[۱۱] د زقوم ونه(تفسیرالماوردی)

Aya: 61

وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— قَالَ ءَاَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِیْنًا ۟ۚ

او هغه وخت را یاد کړه چې مونږ ملایکو ته وویل: ادم ته سچده وکړئ؟ ټولو پرته له ابلیس نه سجده وکړه ابلیس وویل : ایا زه هغه چا ته سجده وکړم چې تا له خټې نه پیدا کړی دی.

Aya: 62

قَالَ اَرَءَیْتَكَ هٰذَا الَّذِیْ كَرَّمْتَ عَلَیَّ ؗ— لَىِٕنْ اَخَّرْتَنِ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ لَاَحْتَنِكَنَّ ذُرِّیَّتَهٗۤ اِلَّا قَلِیْلًا ۟

او ويې ویل: په دې مې پوه کړه چې دا سړی دې ولې پر ما غوره کړ؟ قسم دی که چیرې ته ما تر قیامته پریږدې نو پرته له لږ کیونه د نورې ټولې اولادې بیخ او بنیاد به ېي وباسم.

Aya: 63

قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَاِنَّ جَهَنَّمَ جَزَآؤُكُمْ جَزَآءً مَّوْفُوْرًا ۟

الله وفرمایل ښه ده ولاړ شه کوم یو چې ستا ومني نو تاسو ټولو ته د پوره جزا ځای جهنم دی.

Aya: 64

وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَاَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِی الْاَمْوَالِ وَالْاَوْلَادِ وَعِدْهُمْ ؕ— وَمَا یَعِدُهُمُ الشَّیْطٰنُ اِلَّا غُرُوْرًا ۟

او چې توان دې وي نو ځینې يې په خپل غږ راګیر او خپل سپاره او پیاده لښکر پرې راټول، په مالونو او اولادونو کې يې ځان ورننه باسه او وعدې وکړه. او شیطان هغوی ته پرته له غولونې او چل نه بله وعده نه شي ورکولی.

Aya: 65

اِنَّ عِبَادِیْ لَیْسَ لَكَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰنٌ ؕ— وَكَفٰی بِرَبِّكَ وَكِیْلًا ۟

بې له شکه زما په سوچه بنده ګانو ته کوم برلاسي نه لرې. او ای محمده! ستا رب د ساتنې لپاره بس دی.

Aya: 66

رَبُّكُمُ الَّذِیْ یُزْجِیْ لَكُمُ الْفُلْكَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِكُمْ رَحِیْمًا ۟

ستاسې رب هغه ذات دی چې په بحر کې ستاسې بیړۍ چلوي چې فضل يې ولټوئ. بې شکه هغه پر تاسې ډیر مهربان دی.

Aya: 67

وَاِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُوْنَ اِلَّاۤ اِیَّاهُ ۚ— فَلَمَّا نَجّٰىكُمْ اِلَی الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ كَفُوْرًا ۟

او کله چې تاسې ته د بحر په مینځ کې کومه سختي رسیدلې نو پرته له الله چې څومره شیان تاسې رابلئ ټول در نه ورک شوي او چې کله مو وچې ته په راویستلو سره ژغورلي يې نو مخ مو اړولی. په رښتیا چې انسان ډیر ناشکره دی.

Aya: 68

اَفَاَمِنْتُمْ اَنْ یَّخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ اَوْ یُرْسِلَ عَلَیْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ وَكِیْلًا ۟ۙ

له دې نه بې غمه يې چې په وچه کې مو په ځمکه کې ننه باسي؟ او یا درباندې ډبرې وروونکی طوفان راوالوزوي؟ بیا به مو هیڅ ساتونکی نه وي.

Aya: 69

اَمْ اَمِنْتُمْ اَنْ یُّعِیْدَكُمْ فِیْهِ تَارَةً اُخْرٰی فَیُرْسِلَ عَلَیْكُمْ قَاصِفًا مِّنَ الرِّیْحِ فَیُغْرِقَكُمْ بِمَا كَفَرْتُمْ ۙ— ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ عَلَیْنَا بِهٖ تَبِیْعًا ۟

او ایا له دې نه ډاډمن يې چې: تاسې په بل ځای بخر ته بوځي او هلته درباندې بل مخ اړوونکی باد راوالوزوي. او د ناشکرۍ په بدل کې مو غرق کړي؟ بیا به مو هیڅ ملاتړ نه وي چې له مونږ نه مو پوښتنه وکړي.

Aya: 70

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِیْۤ اٰدَمَ وَحَمَلْنٰهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ وَفَضَّلْنٰهُمْ عَلٰی كَثِیْرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیْلًا ۟۠

او په رښتیا چې مونږ بنې ادم ډیر عزت من کړی. په وچه او لمده کې مو هغه ته سپرلۍ ورکړې. له پاکو څیزونو نه مو هغه ته روزي ورکړې او په خپلو ډیرو مخلوقاتو مو هغه ته ډیر زیات غوره والی وربښلی دی.

Aya: 71

یَوْمَ نَدْعُوْا كُلَّ اُنَاسٍ بِاِمَامِهِمْ ۚ— فَمَنْ اُوْتِیَ كِتٰبَهٗ بِیَمِیْنِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ یَقْرَءُوْنَ كِتٰبَهُمْ وَلَا یُظْلَمُوْنَ فَتِیْلًا ۟

او هغه ورځ په پام کې نیسه چې مونږ په هره ډله د هغوی له مشرانو سره راوغواړو نو چاته چې خپله عملنامه په ښي لاس ورکړای شوه نو هغوی به خپله عملنامه لولي او یو بڅری ظلم به هم پرې ونه کړای شي.

Aya: 72

وَمَنْ كَانَ فِیْ هٰذِهٖۤ اَعْمٰی فَهُوَ فِی الْاٰخِرَةِ اَعْمٰی وَاَضَلُّ سَبِیْلًا ۟

او څوک چې په دنیا کې د حق له لیدلو او پیژندلو نه ړوند وي نو په اخرت کې به هم ړوند، بلکې له هغه نه به هم لار ورکی وي.

Aya: 73

وَاِنْ كَادُوْا لَیَفْتِنُوْنَكَ عَنِ الَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ لِتَفْتَرِیَ عَلَیْنَا غَیْرَهٗ ۖۗ— وَاِذًا لَّاتَّخَذُوْكَ خَلِیْلًا ۟

او ای محمده! نژدې وو چې مشرکان تا د هغه څه په هکله چې مونږ در ته وحې کړې په ازمیښت کې واچوي تر څو پر مونږ زمونږ له وحې نه جلا بل څه وتړې نو که دا کار دې کړی وای بیا به يې خپل دوست نیولی وای.

Aya: 74

وَلَوْلَاۤ اَنْ ثَبَّتْنٰكَ لَقَدْ كِدْتَّ تَرْكَنُ اِلَیْهِمْ شَیْـًٔا قَلِیْلًا ۟ۗۙ

او که مونږ ته کلک کړی نه وای نژدې وو چې د هغوی په لور لږ څه ور کوږ شي.

Aya: 75

اِذًا لَّاَذَقْنٰكَ ضِعْفَ الْحَیٰوةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَیْنَا نَصِیْرًا ۟

نو که ته ورکوږ شوی وای نو مونږ به په دنیا کې دوه برابره عذاب درڅکلی وای او په اخرت کې هم بیا به تا زمونږ پر خلاف ملاتړ نه وای میندلای.

Aya: 76

وَاِنْ كَادُوْا لَیَسْتَفِزُّوْنَكَ مِنَ الْاَرْضِ لِیُخْرِجُوْكَ مِنْهَا وَاِذًا لَّا یَلْبَثُوْنَ خِلٰفَكَ اِلَّا قَلِیْلًا ۟

او هغوی دې ته نژدې وو چې تا له دې خاوري[۱۳] نه بې ځایه اوباسي. نو که ته يي ویستلی وای نو هغوی به هم له تا نه وروسته پرته له لږ وخت نور نه وو پاتي.

[۱۳] د مکي کافرانو له مکي نه او د مدیني یهودیانو له مدیني څخه تا په دې چل وباسي چې پیغمبرانو ځای شام دی هلته ولاړ شئ (البحر المحیط).

Aya: 77

سُنَّةَ مَنْ قَدْ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُّسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِیْلًا ۟۠

همدا زمونږ لار ده چې د پخوانیو رسولانو په هکله مو هم چلولې ده. او زمونږ په کړنلاره کې به ته هیڅ بدلون ونه مومې.

Aya: 78

اَقِمِ الصَّلٰوةَ لِدُلُوْكِ الشَّمْسِ اِلٰی غَسَقِ الَّیْلِ وَقُرْاٰنَ الْفَجْرِ ؕ— اِنَّ قُرْاٰنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُوْدًا ۟

لمونځ قائم کړه د لمر له زوال نه د شپې تر تیارې او د سهار قران هم لوله ځکه چې د سهار قران ته د شپې او ورځي دواړه ملاکیکي حاضریږي.

Aya: 79

وَمِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهٖ نَافِلَةً لَّكَ ۖۗ— عَسٰۤی اَنْ یَّبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُوْدًا ۟

او دشپې په څه برخه کې هم د قران په تلاوت ویښ اوسه دا زیاتوالی یوازې ستا لپاره دی. کیدای شي چې تا خپل رب په مقام محمود[۱۴] کې ودروي.

[۱۴] لوی شفاعت کوونکی( تفسیر الماوردی).

Aya: 80

وَقُلْ رَّبِّ اَدْخِلْنِیْ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَّاَخْرِجْنِیْ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَّاجْعَلْ لِّیْ مِنْ لَّدُنْكَ سُلْطٰنًا نَّصِیْرًا ۟

او وایه : ای زما ربه! ما چې چیرته بیا يې نو له رښتینولۍ سره مې بوځه او له کوم ځای نه مې چې وباسې نو په رښتینولۍ مې وباسه او ستا له لورې یو ملاتړ را په برخه کړه.

Aya: 81

وَقُلْ جَآءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ؕ— اِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوْقًا ۟

او ووایه : حق راغی او باطل له مینځه ولاړ. بې له شکه باطل له مینځه تلونکی دی.

Aya: 82

وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْاٰنِ مَا هُوَ شِفَآءٌ وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۙ— وَلَا یَزِیْدُ الظّٰلِمِیْنَ اِلَّا خَسَارًا ۟

او مونږ تاته هغه قران نازلوو چې د مؤمنانو لپاره شفا او رحمت دی. خو ظالمانو ته پرته له تاوان نه بل څه نه زیاتوي.

Aya: 83

وَاِذَاۤ اَنْعَمْنَا عَلَی الْاِنْسَانِ اَعْرَضَ وَنَاٰ بِجَانِبِهٖ ۚ— وَاِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ یَـُٔوْسًا ۟

او مونږ چې کله هم په انسان لورینه کړې. هغه مخ اړولی او یو اړخ ته شوی. او چې کله هم کومه ستونزه ورته رسیدلې بیا ډیر مایوسه او بې هیلي وي.

Aya: 84

قُلْ كُلٌّ یَّعْمَلُ عَلٰی شَاكِلَتِهٖ ؕ— فَرَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ اَهْدٰی سَبِیْلًا ۟۠

ای محمده! ووایه چې هر څوک په خپله کړنلاره ځي. ستاسې رب ته ښه معلومه ده چې څوک په سمه لار دي؟

Aya: 85

وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الرُّوْحِ ؕ— قُلِ الرُّوْحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّیْ وَمَاۤ اُوْتِیْتُمْ مِّنَ الْعِلْمِ اِلَّا قَلِیْلًا ۟

او هغوی له تانه د روح په هکله پوښتنه کوي ووایه چې روح زما د رب حکم دی او تاسې ته دعلم ډیره لږه برخه درکړ شوې ده.

Aya: 86

وَلَىِٕنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهٖ عَلَیْنَا وَكِیْلًا ۟ۙ

او که مونږ وغواړو نو هغه څه به له تا نه بیرته واخلو چې مونږ درته وحې کړې او بیا به څوک نه وي چې په دې هکله زمونږ په مقابل کې ستا مرستندوي وي.

Aya: 87

اِلَّا رَحْمَةً مِّنْ رَّبِّكَ ؕ— اِنَّ فَضْلَهٗ كَانَ عَلَیْكَ كَبِیْرًا ۟

خو دا ستا د رب رحمت دی او بې شکه چې د هغه مهرباني پر تا ډیره زیاته ده.

Aya: 88

قُلْ لَّىِٕنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلٰۤی اَنْ یَّاْتُوْا بِمِثْلِ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لَا یَاْتُوْنَ بِمِثْلِهٖ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیْرًا ۟

او ای محمده! ووایه که ټول انسانان او پیریان په دې کې یو شي چې قران ته ورته بل قران راوړي. نو راوړای يې نه شي که څه هم یو تر بل پوره لاسونه سره ورکړي.

Aya: 89

وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ؗ— فَاَبٰۤی اَكْثَرُ النَّاسِ اِلَّا كُفُوْرًا ۟

او مونږ په دې قران کې خلکو ته هر ډول مثالونه وړاندې کړل خو ډيرو خلکو پرته له ناشکرۍ بل عکس العمل ونه ښود.

Aya: 90

وَقَالُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ لَكَ حَتّٰی تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْاَرْضِ یَنْۢبُوْعًا ۟ۙ

او وايې چې: محمده! مونږ به تر هغو په تا ایمان رانه وړو تر څو مونږ ته له ځمکې نه چینې ونه خوټوي.

Aya: 91

اَوْ تَكُوْنَ لَكَ جَنَّةٌ مِّنْ نَّخِیْلٍ وَّعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْاَنْهٰرَ خِلٰلَهَا تَفْجِیْرًا ۟ۙ

او یا ستا لپاره د خرما او انګورو یو باغ پیدا او ته پکې ښې ویالې وبیوې.

Aya: 92

اَوْ تُسْقِطَ السَّمَآءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَیْنَا كِسَفًا اَوْ تَاْتِیَ بِاللّٰهِ وَالْمَلٰٓىِٕكَةِ قَبِیْلًا ۟ۙ

او یا پر مونږ د خپلې وعدې او وینا مطابق اسمان ټوټه ټوټه راوغورځوي او یا لله او ملایکي مونږ ته مخامخ راولې.

Aya: 93

اَوْ یَكُوْنَ لَكَ بَیْتٌ مِّنْ زُخْرُفٍ اَوْ تَرْقٰی فِی السَّمَآءِ ؕ— وَلَنْ نُّؤْمِنَ لِرُقِیِّكَ حَتّٰی تُنَزِّلَ عَلَیْنَا كِتٰبًا نَّقْرَؤُهٗ ؕ— قُلْ سُبْحَانَ رَبِّیْ هَلْ كُنْتُ اِلَّا بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟۠

او یا دسرو زرو یوه برخه ولري او یاسمان ته وخیژې. او یوازې اسمان ته ختل دې هم نه منو ترڅو ته په مونږ هر یوه یو کتاب نازل نه کړې. چې مونږ يي ولولو. ای محمده! ووایه: پاک دی زما پروردګار ایا زه پرته له یو لیږل شوي انسان نه بل څه یم؟

Aya: 94

وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ یُّؤْمِنُوْۤا اِذْ جَآءَهُمُ الْهُدٰۤی اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اَبَعَثَ اللّٰهُ بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟

او کله چې خلکو ته هدایت راغی نو یوازې یوي خبرې له ایمان راوړلو نه منع کړې وو چې ویل به يي ایا الله زمونږ په شان یو انسان رسول رالیږلی دی؟

Aya: 95

قُلْ لَّوْ كَانَ فِی الْاَرْضِ مَلٰٓىِٕكَةٌ یَّمْشُوْنَ مُطْمَىِٕنِّیْنَ لَنَزَّلْنَا عَلَیْهِمْ مِّنَ السَّمَآءِ مَلَكًا رَّسُوْلًا ۟

ای محمده! ووایه که چیري ملایکي په ځمکه کې په ارام سره ګرځيدای نو مونږ به دوی ته هم د اسمان له لورې ملایکه د رسول په توګه لیږلې وه.

Aya: 96

قُلْ كَفٰی بِاللّٰهِ شَهِیْدًا بَیْنِیْ وَبَیْنَكُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟

او ووایه چې زمونږ او ستاسې په میځ کې الله د شاهد په توګه بس دی. هغه له خپلو بنده ګانو نه ښه خبر او هر څه يې ویني.

Aya: 97

وَمَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِهٖ ؕ— وَنَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ عَلٰی وُجُوْهِهِمْ عُمْیًا وَّبُكْمًا وَّصُمًّا ؕ— مَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ؕ— كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنٰهُمْ سَعِیْرًا ۟

او چا ته چې الله لار وښووله نو همغه لار میندونکی دی. او څوک يې چې لار ورکي کړل نو هیڅکله به پرته له الله د هغوی ملاتړي مینده نه کړې. او مونږ به همدا خلک د قیامت په ورځ پړمخ په داسې حال کې چې ړانده، ګونګیان او کاڼه به وي راټول او د ورتګ ځای يې جهنم دی. او چې کله هم د اور لمبې څه غلې او ښکته کیږي مونږ به يې لا ورته تیز وو.

Aya: 98

ذٰلِكَ جَزَآؤُهُمْ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِنَا وَقَالُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِیْدًا ۟

دا جزا ځکه ورکوو چې هغوی زمونږ په ایتونو کافر او ویلې به يي چې: کله مونږ زاړه هډوکي او ورستې خاورې شو بیا به هم له سره بیرته پیدا کیږو؟

Aya: 99

اَوَلَمْ یَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ قَادِرٌ عَلٰۤی اَنْ یَّخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ اَجَلًا لَّا رَیْبَ فِیْهِ ؕ— فَاَبَی الظّٰلِمُوْنَ اِلَّا كُفُوْرًا ۟

ایا دې ته يې فکر نه رسیږي چې هغه الله چې اسمانونه او ځمکه يې پیدا کړي توان لري چې د پخوا په شان يې بیا پیدا کړي او د دوی لپاره يې یوه پخه نیټه ټاکلې ده. خو ظالمانو پرته له دې چې ناشکري وکړي نور يې هر څه ته شاه کړه.

Aya: 100

قُلْ لَّوْ اَنْتُمْ تَمْلِكُوْنَ خَزَآىِٕنَ رَحْمَةِ رَبِّیْۤ اِذًا لَّاَمْسَكْتُمْ خَشْیَةَ الْاِنْفَاقِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ قَتُوْرًا ۟۠

ای محمده! هغوی ته وایه که زما د رب د رحمتونو خزانې ستاسې په واک کې وای، نو د فقر او مسکینۍ له له ډار نه به مو پوره بخیلي کړې وه. انسان خورا زړه تنګی او بخیل دی.

Aya: 101

وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسٰی تِسْعَ اٰیٰتٍۢ بَیِّنٰتٍ فَسْـَٔلْ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اِذْ جَآءَهُمْ فَقَالَ لَهٗ فِرْعَوْنُ اِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰمُوْسٰی مَسْحُوْرًا ۟

او مونږ موسی ته نهه ښکاره معجزې ورکړې وي. نو د هغو په هکله بنې اسرائیل پوښته. کله چې موسی هغوی ته ورغی نو فرعون ورته وویل: زه باور لرم چې جادو درباندې شوی دی.

Aya: 102

قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَاۤ اَنْزَلَ هٰۤؤُلَآءِ اِلَّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ بَصَآىِٕرَ ۚ— وَاِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰفِرْعَوْنُ مَثْبُوْرًا ۟

موسی ورته وویل: ته ښه پوهیږې چې زما ښکاره معجزې د اسمانونو او ځمکې د رب له لورې دي. او ای فرعونه! زما پوخ باور دی چې ته به هلاک شې.

Aya: 103

فَاَرَادَ اَنْ یَّسْتَفِزَّهُمْ مِّنَ الْاَرْضِ فَاَغْرَقْنٰهُ وَمَنْ مَّعَهٗ جَمِیْعًا ۟ۙ

فرعون هڅه وکړه چې موسی او ملګري يي له هیواد نه وشړي خو مونږ فرعون او د هغه ټول ملګري له یوې مخې په اوبو کې غرق کړل.

Aya: 104

وَّقُلْنَا مِنْ بَعْدِهٖ لِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اسْكُنُوا الْاَرْضَ فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِیْفًا ۟ؕ

او له دې وروسته مونږ بني اسرائیلو ته وویل: چې اوس تاسې په هغه ځمکه کې اوسئ او کله چې د اخرت د ورځې وخت راشي نو بیا به تاسې او هغوی ټول یو ځای سره راولو.

Aya: 105

وَبِالْحَقِّ اَنْزَلْنٰهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ اِلَّا مُبَشِّرًا وَّنَذِیْرًا ۟ۘ

مونږ دا قران په حقه نازل کړی او له حق سره تاته رسیدلی. او ای محمده! ته یوازې د زیري ورکولو او ډارولو لپاره لیږل شوی یې.

Aya: 106

وَقُرْاٰنًا فَرَقْنٰهُ لِتَقْرَاَهٗ عَلَی النَّاسِ عَلٰی مُكْثٍ وَّنَزَّلْنٰهُ تَنْزِیْلًا ۟

او مونږ قران مرحله په مرحله په تا نازل کړی چې ته يې ښه مهلت او درنګ سره په خلکو ووایې: هو! دا قران مونږ قدم په قدم نازل کړی دی.

Aya: 107

قُلْ اٰمِنُوْا بِهٖۤ اَوْ لَا تُؤْمِنُوْا ؕ— اِنَّ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهٖۤ اِذَا یُتْلٰی عَلَیْهِمْ یَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ سُجَّدًا ۟ۙ

ای محمده! ووایه: تاسې پرې ایمان راوړئ که نه ( دا ستاسې کار دی) خو کومو کسانو ته چې پخوا له قران نه علم ورکړیا [۱۵] شوی دی. کله چې پرې کله چې پرې قران تلاوت شي نو پړمخ سجدکوونکي پریوزي.

[۱۵] کله عبدالله بن سلام او نور چې له یهودیت څخه بیزار او مسلمانان شوي وو( تفسیر الماوردي).

Aya: 108

وَّیَقُوْلُوْنَ سُبْحٰنَ رَبِّنَاۤ اِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُوْلًا ۟

او وايي چې: پاک دی زمونږ رب بې شکه زمونږ د رب هره وعده خامخا کیدونکې ده.

Aya: 109

وَیَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ یَبْكُوْنَ وَیَزِیْدُهُمْ خُشُوْعًا ۟

او په داسې حال کې چې ژاړي او لا يې خشوع او عاجزي زیاتیږي پړ مخ په قران ور پریووزي.

Aya: 110

قُلِ ادْعُوا اللّٰهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمٰنَ ؕ— اَیًّا مَّا تَدْعُوْا فَلَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی ۚ— وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذٰلِكَ سَبِیْلًا ۟

ای محمده! ووایه: د الله په نوم یادوئ او که د ( الرحمن) په نوم. هر نوم يې چې تاسې اخلئ همغه صحیح دی ځکه چې هغه د غوره نومونو څښتن دی. او په لمانځه کې مه ډیرې چیغي وهه. او مه ډیر ورو بلکې د دواړو د مینځ لار ونیسه.

Aya: 111

وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَّلَمْ یَكُنْ لَّهٗ شَرِیْكٌ فِی الْمُلْكِ وَلَمْ یَكُنْ لَّهٗ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِیْرًا ۟۠

او وایه چې: ثنا ده هغه الله پاک لره چې: نه یې څوک زوی نیولی. او نه په واکمنۍ کې ورسره شریک شته او نه يې د بي وسۍ له کبله کوم دوست شته او هر وخت د هغه لويې یادوه.