Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Filipino Translation (Maguindanaon) - Rowad Translation Center * - Translations’ Index
Al-Kahf
قَيِّمٗا لِّيُنذِرَ بَأۡسٗا شَدِيدٗا مِّن لَّدُنۡهُ وَيُبَشِّرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرًا حَسَنٗا
Matidtu sa ipakagilekin su siksa a mapasang ebpun sa Allah, endu pakalilininin su manga mu'min a silan na penggalebek sa manga mapiya, na kanilan su balas a mapiya (sa gay a mawli).
Arabic explanations of the Qur’an:
مَّٰكِثِينَ فِيهِ أَبَدٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
مَّا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٖ وَلَا لِأٓبَآئِهِمۡۚ كَبُرَتۡ كَلِمَةٗ تَخۡرُجُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡۚ إِن يَقُولُونَ إِلَّا كَذِبٗا
Dala kanilan i sabut (kanu pedtalu nilan), endu (labi pan) su manga lukes nilan a masla gayd i pidtalu nilan a belyu sa ngali nilan, dala kanu entu a kadtalu ya tabiya na kalebutan.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِذۡ أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةٗ وَهَيِّئۡ لَنَا مِنۡ أَمۡرِنَا رَشَدٗا
(Labit ka Muhammad) su kina ludep u manga nguda sa takub, endu pidtalu nilan: Kadenan nami enggay kami ebpun sa leka sa limu, endu pagkapiya ka sa lekami su galbek ami sa tutulu.
Arabic explanations of the Qur’an:
نَّحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ نَبَأَهُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّهُمۡ فِتۡيَةٌ ءَامَنُواْ بِرَبِّهِمۡ وَزِدۡنَٰهُمۡ هُدٗى
Sekami na panudtulen nami sa leka (Muhammad) su tudtulan kanilan a benal, saben-sabenal na silan a manganguda na nangimbenal kanu Kadenan nilan endu inumanan nami silan sa tutulu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَرَبَطۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ إِذۡ قَامُواْ فَقَالُواْ رَبُّنَا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَن نَّدۡعُوَاْ مِن دُونِهِۦٓ إِلَٰهٗاۖ لَّقَدۡ قُلۡنَآ إِذٗا شَطَطًا
Endu binagel nami su pusung nilan sa kadtalu sa bantang kanu dapan nu datu nilan, sa yanilan pidtalu: ya nami kadenan na su kadenan nu langit endu lupa, di kami semimba sa kadenan a salakaw salkanin, ka saben-sabenal a nakasagad i ka-kafir nami amayka salakaw sa Allah i simban nami.
Arabic explanations of the Qur’an:
هَٰٓؤُلَآءِ قَوۡمُنَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗۖ لَّوۡلَا يَأۡتُونَ عَلَيۡهِم بِسُلۡطَٰنِۭ بَيِّنٖۖ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا
Silan a manga taw nami a minumbal sa salakaw sa Allah a manga kadenan, na entuba ka pambwaten nilan i tindeg a matalima sa tidtu, na dala den muna i kadupangin kanu taw edtetebuanin su Allah sa kalbutan.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذِ ٱعۡتَزَلۡتُمُوهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ فَأۡوُۥٓاْ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ يَنشُرۡ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَيُهَيِّئۡ لَكُم مِّنۡ أَمۡرِكُم مِّرۡفَقٗا
Endu su waktu a kapedtangka nilan kanu manga taw endu su pedsimban nilan a salakaw sa Allah na pidtalu nu ped kanilan i ludep kanu sa takub, ka pakawladen nu kadenan nu sa lekanu su limu nin, endu adilen in sa lekanu kanu katamanan nu i madtagapeda nu a mapiya.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَتَرَى ٱلشَّمۡسَ إِذَا طَلَعَت تَّزَٰوَرُ عَن كَهۡفِهِمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَت تَّقۡرِضُهُمۡ ذَاتَ ٱلشِّمَالِ وَهُمۡ فِي فَجۡوَةٖ مِّنۡهُۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِۗ مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ وَلِيّٗا مُّرۡشِدٗا
Endu mailay nengka su senang a semebang sa di nin masumpit su takub sa tampal sa kawanan, amay menem ka semedep na lipusen nin menem i tampal sa biwang, na silan na lu silan sa ludep (a takub) entuba na kaped kanu manga tanda a kapegkagaga nu Allah, su entayn e tinutulu nu Allah na entuba i natutulu (sa mapiya) su entayn i tinadingin menem na dala maparuli nin a tumabang a manutulu sa lekanin.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَتَحۡسَبُهُمۡ أَيۡقَاظٗا وَهُمۡ رُقُودٞۚ وَنُقَلِّبُهُمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَذَاتَ ٱلشِّمَالِۖ وَكَلۡبُهُم بَٰسِطٞ ذِرَاعَيۡهِ بِٱلۡوَصِيدِۚ لَوِ ٱطَّلَعۡتَ عَلَيۡهِمۡ لَوَلَّيۡتَ مِنۡهُمۡ فِرَارٗا وَلَمُلِئۡتَ مِنۡهُمۡ رُعۡبٗا
Endu antapen nengka silan sa penggedam, na silan na bamedtulug, endu pegkeliden nami silan sa kawanan-biwang, su asu nilan na dinemabpa bun tampal kanu bengawan u takub, a gailay nengka silan na makapalaguy ka sa mangagan endu mapenu ka na gilek (tabang nu Allah kanilan).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذَٰلِكَ بَعَثۡنَٰهُمۡ لِيَتَسَآءَلُواْ بَيۡنَهُمۡۚ قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ كَمۡ لَبِثۡتُمۡۖ قَالُواْ لَبِثۡنَا يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖۚ قَالُواْ رَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثۡتُمۡ فَٱبۡعَثُوٓاْ أَحَدَكُم بِوَرِقِكُمۡ هَٰذِهِۦٓ إِلَى ٱلۡمَدِينَةِ فَلۡيَنظُرۡ أَيُّهَآ أَزۡكَىٰ طَعَامٗا فَلۡيَأۡتِكُم بِرِزۡقٖ مِّنۡهُ وَلۡيَتَلَطَّفۡ وَلَا يُشۡعِرَنَّ بِكُمۡ أَحَدًا
Endu pinambwat nami silan ka endu silan maka-pamagidsaya, ya tig nu isa: ngin i kinawget tanu sya? Ya tig nu isa: naka-sagay tanu atawa seged bu sa gay, ya nilan nadtalu na: su Kadenan nu i mataw sa kinawget tanu sya (sa takub), sugu nu i sakataw sa lekanu lu sa galimudan (padiyan) ka nya su kulta nu sa mangilay sa mapiya a pegken sa itenin sya i rizki a lu ba makabpun, endu ebpiya-piya (su pedsugun) endu kalimu-limu na (di mapakilala sa apiya sa kataw).
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّهُمۡ إِن يَظۡهَرُواْ عَلَيۡكُمۡ يَرۡجُمُوكُمۡ أَوۡ يُعِيدُوكُمۡ فِي مِلَّتِهِمۡ وَلَن تُفۡلِحُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
Saben-sabenal silan na amayka makilala kanu nilan na rajamen (pamalantayn) kanu nilan, atawa pambalinganen kanu nilan sa agama nilan na di kanu den maka-untung sa taman sa taman.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذَٰلِكَ أَعۡثَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ لِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَأَنَّ ٱلسَّاعَةَ لَا رَيۡبَ فِيهَآ إِذۡ يَتَنَٰزَعُونَ بَيۡنَهُمۡ أَمۡرَهُمۡۖ فَقَالُواْ ٱبۡنُواْ عَلَيۡهِم بُنۡيَٰنٗاۖ رَّبُّهُمۡ أَعۡلَمُ بِهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ غَلَبُواْ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِمۡ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيۡهِم مَّسۡجِدٗا
Endu pinambwat nami silan ka endu nilan katawan su pasad u Allah na matuman, endu su kabangkit sa dunya na mawma sa di ebplis, na mimbida-bida su manga mu'min endu su manga kafir, na ya pidtalu nu manga kafir: embalayan su takub (sa walay), su Kadenan bu i mataw kanilan, ya menem pidtalu nu manga mu'min na: embalayan sa masjid su ubay na bengawan u takub (sa kadsambayangan).
Arabic explanations of the Qur’an:
سَيَقُولُونَ ثَلَٰثَةٞ رَّابِعُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ وَيَقُولُونَ خَمۡسَةٞ سَادِسُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِۖ وَيَقُولُونَ سَبۡعَةٞ وَثَامِنُهُمۡ كَلۡبُهُمۡۚ قُل رَّبِّيٓ أَعۡلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا قَلِيلٞۗ فَلَا تُمَارِ فِيهِمۡ إِلَّا مِرَآءٗ ظَٰهِرٗا وَلَا تَسۡتَفۡتِ فِيهِم مِّنۡهُمۡ أَحَدٗا
(Su kaped a manga taw) na ya nilan lun kadtalu na telu kataw (su manga wata) ika-pat su asu, su ped na lima kataw silan ika-nem su asu nilan, entu na antapan nilan sa gayb, su ped na pitu kataw ika-walu su asu nilan, edtalu ka (Muhammad): su Allah i mataw sa bilangan nilan dala mataw kanilan, ya tabiya na paydu bu, da ka pebpalawa pantag sa taw na takub, ya tabiya a kabpalawa na amayka aden nakatulun a tindeg a mapayag, endu di ka bagidsa kanu manga Yahudi endu Nasrani su manga taw sa takub.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَقُولَنَّ لِشَاْيۡءٍ إِنِّي فَاعِلٞ ذَٰلِكَ غَدًا
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَهۡدِيَنِ رَبِّي لِأَقۡرَبَ مِنۡ هَٰذَا رَشَدٗا
Ya tabiya (edtalu ka): kahanda nu Allah, endu tademi ka su kadenan nengka amayka nalimpangan nengka, endu edtalu ka i kalu-kalu tutulun aku nu Kadenan ko (kanu taw nu takub).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَبِثُواْ فِي كَهۡفِهِمۡ ثَلَٰثَ مِاْئَةٖ سِنِينَ وَٱزۡدَادُواْ تِسۡعٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلِ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثُواْۖ لَهُۥ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَبۡصِرۡ بِهِۦ وَأَسۡمِعۡۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَلِيّٖ وَلَا يُشۡرِكُ فِي حُكۡمِهِۦٓ أَحَدٗا
Edtalu ka su Allah i mataw sa kinawget nilan, ka lekanin a Allah su gayb kanu pitu lapis a langit endu lupa, sekanin i pakailay endu pakakineg, dala kanu taw nu langit endu lupa a salakaw sa Allah i tumabang, endu dala kaped nu Allah kanu hukuman nin apiya sakataw.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱتۡلُ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن كِتَابِ رَبِّكَۖ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَن تَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلۡتَحَدٗا
Endu batya ka (Muhammad) su ini-wahi sa leka a kitab (Qur’an) ebpun sa kadenan nengka a di kasambiyan, endu dala maparuli nengka a salakaw sa Allah a ka-andigan na ginawa nengka.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱصۡبِرۡ نَفۡسَكَ مَعَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥۖ وَلَا تَعۡدُ عَيۡنَاكَ عَنۡهُمۡ تُرِيدُ زِينَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَا تُطِعۡ مَنۡ أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ عَن ذِكۡرِنَا وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ وَكَانَ أَمۡرُهُۥ فُرُطٗا
Endu tigkel ka (Muhammad) salta kanu manga taw a ped-simba kanu kadenan nilan sa mapita malulem, ya nilan kahanda na su Allah, endu di ka mapasagadi silan sa kalabiyan silan u parahayasan sa dunya, endu di ka paginuguti su limpang i atay nin sa Qur’an nami, endu yanin unutan na kiyug a ginawa nin, sa yanin galebek na kabinasan.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡيُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡيَكۡفُرۡۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمۡ سُرَادِقُهَاۚ وَإِن يَسۡتَغِيثُواْ يُغَاثُواْ بِمَآءٖ كَٱلۡمُهۡلِ يَشۡوِي ٱلۡوُجُوهَۚ بِئۡسَ ٱلشَّرَابُ وَسَآءَتۡ مُرۡتَفَقًا
Endu edtalu ka su bantang na ebpun sa kadenan nu, su pegkiyug (sa bantang) na mangimbenal, su di mangimbenal na eg-kafir den, ka inipagadil nami kanu manga kafir su naraka, sa langkap kanilan sa embala-bala, endu amayka mapadtabang silan na tabangan bun sa ig a mayaw, sa mana bun lana a pedsebu-sebu sa pakatutung kanu manga biyas, na ngin den i kawagin a ga-inum, endu ngin den i kawagin a gambekenan.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَيَلۡبَسُونَ ثِيَابًا خُضۡرٗا مِّن سُندُسٖ وَإِسۡتَبۡرَقٖ مُّتَّكِـِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۚ نِعۡمَ ٱلثَّوَابُ وَحَسُنَتۡ مُرۡتَفَقٗا
Silan na kanilan i manga surga a jannatu ad'n a belagilay sa kababan nilan i pulangi a bagigimuan silan sa manga imu a bulawan, endu balegkas nilan na gadung a (sundus) pegkinggat, endu (istabraq) a pedsandang silan sa surga kanu manga kantil (mapulu a bamagagayanan) a ngin den a kapiya na balas, endu mapiya a gambekenan.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلٗا رَّجُلَيۡنِ جَعَلۡنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيۡنِ مِنۡ أَعۡنَٰبٖ وَحَفَفۡنَٰهُمَا بِنَخۡلٖ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُمَا زَرۡعٗا
Enggi ka silan sa ibaratan a duwa kataw a mama (mu'min-kafir) binaluy nami kanu isa kanilan i pamulan a duwa a manga anggur, endu nakabalibet i kayu kulma, endu bilnaluy nami i manga pamulan kanu pageletan u duwa antu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَانَ لَهُۥ ثَمَرٞ فَقَالَ لِصَٰحِبِهِۦ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَنَا۠ أَكۡثَرُ مِنكَ مَالٗا وَأَعَزُّ نَفَرٗا
Endu aden pan manga unga a ped, na pidtalunin kanu manga tagapeda nin sa bagandaganin sa saki ba i madakel i tamukin, endu saki bun i mapulu i manga tagapeda nin sa leka.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ لَهُۥ صَاحِبُهُۥ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَكَفَرۡتَ بِٱلَّذِي خَلَقَكَ مِن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ سَوَّىٰكَ رَجُلٗا
Pidtalu nu tagapeda nin sa pedsawal nin su bityala: pigkafiran engka su minaluy sa leka ebpun sa lupa (apu tanu a Adam) mawli na mani' (pinadsimbul a ig na mama-babay) mawli na pinabpalas kanin sa mama.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّٰكِنَّا۠ هُوَ ٱللَّهُ رَبِّي وَلَآ أُشۡرِكُ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡلَآ إِذۡ دَخَلۡتَ جَنَّتَكَ قُلۡتَ مَا شَآءَ ٱللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ إِن تَرَنِ أَنَا۠ أَقَلَّ مِنكَ مَالٗا وَوَلَدٗا
Entuba ka kinaludep nengka kanu pamulan nengka na ya nengka pidtalu na kahanda nu Allah sa dala bagel ya tabiya na sabap kanu Allah, sa apya nya nengka kapegkailay salaki i da ku maka-atu sa leka sa tamuk endu manga wata.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَعَسَىٰ رَبِّيٓ أَن يُؤۡتِيَنِ خَيۡرٗا مِّن جَنَّتِكَ وَيُرۡسِلَ عَلَيۡهَا حُسۡبَانٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَتُصۡبِحَ صَعِيدٗا زَلَقًا
Na basi enggan ako nu kadenan ku sa muna pan i kapiya nin ebpun sa pamulan nengka, atawa tabiya bu ka mawma na apuy (kilat) ebpun sa langit na mabaluy i lupa anan sa dala metu lun (namba i kadtalu nu manga mu'min)
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوۡ يُصۡبِحَ مَآؤُهَا غَوۡرٗا فَلَن تَسۡتَطِيعَ لَهُۥ طَلَبٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِۦ فَأَصۡبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيۡهِ عَلَىٰ مَآ أَنفَقَ فِيهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُشۡرِكۡ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
Endu nabalibet den ba na nakabinasa lun, na ya nin naggula na nakadsendit sa dala kataganin (a sendit) sabap sa madakel i nambaranggya nin na nalundus langun u pamulan sa dala nakwa nin, endu nadtalu nin: ya ku tumu i da ku den mun makasakutu kanu kadenan ku (dala katagan a langun a galbekan endu tamuk ka mabinasa sabap sa sakutu)
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا
Endu i-upama nengka kanilan su kabpaguyag sa dunya na mana bun ig a initulun nami ebpun sa langit, na makadsimbul kanu bamangetu sa lupa, na nabaluy su bamangetu sa nakuku a paka-bayug a sambel, su Allah kanu langun nu enggaga-isa na kagaga nin.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلۡمَالُ وَٱلۡبَنُونَ زِينَةُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٌ أَمَلٗا
Su tamuk endu su manga wata na parahayasan bu sa dunya, ya mapiya gayd na matidtu a galebek (kapalityala sa Allah) ka entuba i mapiya kanu kadenan nengka endu mapiya a banganganayn.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَعُرِضُواْ عَلَىٰ رَبِّكَ صَفّٗا لَّقَدۡ جِئۡتُمُونَا كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةِۭۚ بَلۡ زَعَمۡتُمۡ أَلَّن نَّجۡعَلَ لَكُم مَّوۡعِدٗا
Endu makadatang silan kanu Kadenan nengka sa mid-sap, (tig nu Allah): saben-sabenal a nakauma kanu sa mana bun su paganay a kinabaluy nami sa lekanu a migkadaw kanu sa sakataw-sakataw, ugayd na yanu egkatagu sa ginawa nu na di nami baluyn sa lekanu i pasad a kambwat nu sa kubur.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا
Endu makabetad su kitab (umani-isa) na mailay nengka su manga baradusa a tanan kangagilekan sa katamanan nilan, endu ya nilan madtalu na nabinasa tanu ka ngin den i mayaba a kitab, ka dala initagakin a manawt a kadusan endu dala masla ya tabiya na binilang bun, endu naparuli nilan sa mapayag su pinggalebek nilan, endu di edtalimbul su kadenan nengka apiya sakataw.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ كَانَ مِنَ ٱلۡجِنِّ فَفَسَقَ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِۦٓۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُۥ وَذُرِّيَّتَهُۥٓ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِي وَهُمۡ لَكُمۡ عَدُوُّۢۚ بِئۡسَ لِلظَّٰلِمِينَ بَدَلٗا
Endu (labit ka Muhammad) i kinadtalu nami kanu malaikat sa sujjudi nu si Adam, na sinumujjud silan (malaikat) ya tabiya na si iblis antu ba i lukes u jin a linemyu sa inugut sa kadenanin, na ngintu ka pembaluwi nu endu su muli-a-taw nin a paginugutan nu a salakaw sa laki (Allah), inunta na silan na satru kanu nilan, ngin den i kawagin su manga kafir a midsambi.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ مَّآ أَشۡهَدتُّهُمۡ خَلۡقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَا خَلۡقَ أَنفُسِهِمۡ وَمَا كُنتُ مُتَّخِذَ ٱلۡمُضِلِّينَ عَضُدٗا
Dala ko pedsaksiyan nu silan sa kinabaluy kanu manga langit endu su lupa, endu su kinabaluy sa ginawa nilan, endu dala ko baluya su manga Shaytan a pedtabang sa kinapangaden ku.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَوۡمَ يَقُولُ نَادُواْ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ فَدَعَوۡهُمۡ فَلَمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَهُمۡ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُم مَّوۡبِقٗا
Endu su gay a edtalun u Allah: tawag nu su inipadtagapeda nu sa laki a kadenan nu sa kadtalu nu, na tinawag nilan na dala makasumpat sa lekanilan, endu binaluy nami sa pageletan u manga barahala endu su sinumimba lun i bawgan a luba silan gaulug.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّهُمۡ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ قُبُلٗا
Endu da nakasapal kanu manga kafir sa kapangimbenal kanu kinawma kanilan na tutulu (Qur’an) endu makapa-ampun silan kanu Allah ya tabiya na makawma kanilan su mana su nanggula nu nangawna kanilan, atawa makawma pan kanilan su siksa a pedsangula kanilan (mana su nanggula sa Bad'r).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَۚ وَيُجَٰدِلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ لِيُدۡحِضُواْ بِهِ ٱلۡحَقَّۖ وَٱتَّخَذُوٓاْ ءَايَٰتِي وَمَآ أُنذِرُواْ هُزُوٗا
Endu dala sa kapedsugu nami kanu manga sinugu ya tabiya na papegkalilini, endu papegkagilek kanu manga kafir, endu ibpalawa nu manga kafir sa baatil i tindegin ka u ya nilan kiyug na makena nilan sa baatil su haqq, endu binaluy nilan bu su manga ayatan ku endu su ibanginggilek kanilan a bagungaten nilan bu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِۦ فَأَعۡرَضَ عَنۡهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُۚ إِنَّا جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۖ وَإِن تَدۡعُهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَن يَهۡتَدُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
Endu dala muna i kadupangin sa taw a labiten sa lekanin su manga ayatan nu Allah na dala nin ipamamantag, endu nalimpangan nin i nawna kadupanganin, (tig nu Allah): binaluy nami kanu manga atay nilan i manga dapeng sa di nilan kasabutan su Qur’an endu lu sa tangila nilan sa mawgat i kakineg ilan lun, amayka enggaten nengka silan lu sa tutulu na di a benal silan edtinidtwan.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا
Endu su kadenan nengka i bangampun a kigkuwan sa limu, u mana bu ka siksanin sya sa dunya na pidtagadanin den (pamagayasan nin) silan sa siksa, ugayd na aden bun pasad kanilan sa dala maparuli nilan a kanggampanan a salakaw sa Allah.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَىٰهُ لَآ أَبۡرَحُ حَتَّىٰٓ أَبۡلُغَ مَجۡمَعَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ أَوۡ أَمۡضِيَ حُقُبٗا
Endu (labit ka Muhammad) su kinadtalu nu Musa kanu panunugunin a (mama): i di aku menda lumakaw taman a di ku mawma i gadtimwan nu duwa a lagat (lagat sa Rum endu Farish) atawa ka apiya lagunan i kalakaw ku.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَىٰهُ ءَاتِنَا غَدَآءَنَا لَقَدۡ لَقِينَا مِن سَفَرِنَا هَٰذَا نَصَبٗا
Guna nilan malipus duwa, tig nu Musa kanu panunugunin a wata a mama: i sya nengka i lutuwan ta anan, ka saben-sabenal a nadsumbak ta sa kabpelalakaw ta anya i lugat.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ أَرَءَيۡتَ إِذۡ أَوَيۡنَآ إِلَى ٱلصَّخۡرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ ٱلۡحُوتَ وَمَآ أَنسَىٰنِيهُ إِلَّا ٱلشَّيۡطَٰنُ أَنۡ أَذۡكُرَهُۥۚ وَٱتَّخَذَ سَبِيلَهُۥ فِي ٱلۡبَحۡرِ عَجَبٗا
Tig nu wata: apa ka pan, su kinatelen ta lu kanu lakungan na nalimpangan ku su seda, endu da napalimpang lun sa laki ya tabiya na Shaytan sa madtalu ku pan, endu su seda antu na aden naumbalin a lalanin sya sa lagat a makagayp.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَيۡفَ تَصۡبِرُ عَلَىٰ مَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ خُبۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا رَكِبَا فِي ٱلسَّفِينَةِ خَرَقَهَاۖ قَالَ أَخَرَقۡتَهَا لِتُغۡرِقَ أَهۡلَهَا لَقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـًٔا إِمۡرٗا
Na ginumanat silan taman sa nakapageda silan sa awang (sa inibedtas silan) linesu nu Khaidar su awang, tig nu Musa: nginan ka linesu nengka ka endu pakageledi taw anan? Saben-sabenal masla i kawagan a galebek engka anan.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ أَلَمۡ أَقُلۡ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ لَا تُؤَاخِذۡنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرۡهِقۡنِي مِنۡ أَمۡرِي عُسۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا لَقِيَا غُلَٰمٗا فَقَتَلَهُۥ قَالَ أَقَتَلۡتَ نَفۡسٗا زَكِيَّةَۢ بِغَيۡرِ نَفۡسٖ لَّقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـٔٗا نُّكۡرٗا
Na ginumanat menem silan, taman sa aden nabalak nilan a wata, binunu ni Khaidar, tig u Musa nginan ka minimatay ka sa di kena minunu? ungkira benal i galbek nengka.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَيَآ أَهۡلَ قَرۡيَةٍ ٱسۡتَطۡعَمَآ أَهۡلَهَا فَأَبَوۡاْ أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارٗا يُرِيدُ أَن يَنقَضَّ فَأَقَامَهُۥۖ قَالَ لَوۡ شِئۡتَ لَتَّخَذۡتَ عَلَيۡهِ أَجۡرٗا
Na ginumanat menem silan taman sa nawma nilan i taw na dalpa, bangeni silan sa pegken na dala tinumalima sa kapakan kanilan, na aden nailay ni Khaidar a pakasandang a walay sa gaudtang na pinatidtu ni Khaidar, tig nu Musa: u namba ka napasukay ka sa namba a galebek (sa kinapatidtu sa walay)
Arabic explanations of the Qur’an:
أَمَّا ٱلسَّفِينَةُ فَكَانَتۡ لِمَسَٰكِينَ يَعۡمَلُونَ فِي ٱلۡبَحۡرِ فَأَرَدتُّ أَنۡ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُم مَّلِكٞ يَأۡخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصۡبٗا
Su awang a linesu ku na kana manga miskinan a sya i galbek ilan sa lagat na kiyug ku na aden madtila nu awang ka aden kawman nilan a datu a pegkwa sa awang sa peges amayka dala tila na awang.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَمَّا ٱلۡجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَٰمَيۡنِ يَتِيمَيۡنِ فِي ٱلۡمَدِينَةِ وَكَانَ تَحۡتَهُۥ كَنزٞ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَٰلِحٗا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا وَيَسۡتَخۡرِجَا كَنزَهُمَا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا
Endu su walay antu a gatunggad na kana duwa kataw a wata a yateem kanu dalpa, na entu sa kababan na walay antu na ginadung kanilan a tamuk na ama nilan a salih (mapiya a taw), na ya kiyug u Kadenan nengka na egkasla pan silan entu pan a pagemawnin kanilan su ginadung, limu intu ebpun kanu kadenan nengka, di kena ku kiyug a ginawa i kinanggalbek ku lun, namba i tudtulan nu da nengka magaga edsabar.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَتۡبَعَ سَبَبًا
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ مَغۡرِبَ ٱلشَّمۡسِ وَجَدَهَا تَغۡرُبُ فِي عَيۡنٍ حَمِئَةٖ وَوَجَدَ عِندَهَا قَوۡمٗاۖ قُلۡنَا يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِمَّآ أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّآ أَن تَتَّخِذَ فِيهِمۡ حُسۡنٗا
Taman sa nakawma sa tampal sa pedsedepan u senang, naparulinin i pedsedepan (u senang), na yanin kailay lun na aden lupa nin (a malumiket), endu naparuli nin i manga taw (ilham sa lekanin sa tig nu Allah): O Zulqarnain! Myug ka sumiksa atawa byagen silan ka endu nengka ma-ulipen silan.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ أَتۡبَعَ سَبَبًا
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ مَطۡلِعَ ٱلشَّمۡسِ وَجَدَهَا تَطۡلُعُ عَلَىٰ قَوۡمٖ لَّمۡ نَجۡعَل لَّهُم مِّن دُونِهَا سِتۡرٗا
Taman sa nakawma menem sekanin (Zulqarnain) sa tampal sa sebangan a manga taw a dala pakadalung kanilan kanu senang ka dala gabun dala pamulan a kasilungan.
Arabic explanations of the Qur’an:
كَذَٰلِكَۖ وَقَدۡ أَحَطۡنَا بِمَا لَدَيۡهِ خُبۡرٗا
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ أَتۡبَعَ سَبَبًا
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِنَّ يَأۡجُوجَ وَمَأۡجُوجَ مُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَهَلۡ نَجۡعَلُ لَكَ خَرۡجًا عَلَىٰٓ أَن تَجۡعَلَ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَهُمۡ سَدّٗا
Pidtalu nilan: Hay Zulqarnain! Saben-sabenal kanu Ya'juj endu su Ma'juj na paminasa silan kanu dalpa (bangimatay) na ngintu myug ka bun sa sukayan nami seka sa mapelen nengka i belyuwan nilan anan?
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيۡرٞ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجۡعَلۡ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُمۡ رَدۡمًا
Tig nu Zulqarnain: su inenggay nu Kadenan ko sa laki na ya pan mapiya (kanu ipedsukay nu) ugayd na tabangi aku nu sa bagel ka ibetad ko sa pageletanu i makapelen kanilan.
Arabic explanations of the Qur’an:
ءَاتُونِي زُبَرَ ٱلۡحَدِيدِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا سَاوَىٰ بَيۡنَ ٱلصَّدَفَيۡنِ قَالَ ٱنفُخُواْۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَعَلَهُۥ نَارٗا قَالَ ءَاتُونِيٓ أُفۡرِغۡ عَلَيۡهِ قِطۡرٗا
Enggay aku nu sa manga tebped a putaw, taman sa guna makapagidsan sa kalambeg (napenu na putaw) sun pageletan nu duwa a palaw na tig ni (Zulqarnain): iyup nu (bagyupen), taman sa migkaliga su putaw na apuy, tig in menem: i sya nu su galang a tinunag, inudud lun.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ هَٰذَا رَحۡمَةٞ مِّن رَّبِّيۖ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ رَبِّي جَعَلَهُۥ دَكَّآءَۖ وَكَانَ وَعۡدُ رَبِّي حَقّٗا
Tig nu Zulqarnain: namba na limu ebpun sa Kadenan ku, na amayka makawma su pasad u Kadenan ku (kagubal sa dunya) na belupeten nin, endu benal su pasad u Kadenan ku.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَعَرَضۡنَا جَهَنَّمَ يَوۡمَئِذٖ لِّلۡكَٰفِرِينَ عَرۡضًا
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ كَانَتۡ أَعۡيُنُهُمۡ فِي غِطَآءٍ عَن ذِكۡرِي وَكَانُواْ لَا يَسۡتَطِيعُونَ سَمۡعًا
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَحَسِبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن يَتَّخِذُواْ عِبَادِي مِن دُونِيٓ أَوۡلِيَآءَۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ نُزُلٗا
Ya kataw nu manga kafir ka di ku i-siksa kanilan i binaluy nilan su ulipen ko a pedsimban nilan (mana su Eisa/su malaikat) a salakaw salaki, inidtatalama nami kanu manga kafir su naraka jahannam a katumpan nilan.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ هَلۡ نُنَبِّئُكُم بِٱلۡأَخۡسَرِينَ أَعۡمَٰلًا
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ ضَلَّ سَعۡيُهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ يَحۡسَبُونَ أَنَّهُمۡ يُحۡسِنُونَ صُنۡعًا
Su manga taw a nabatal (nabinasa) i galebekin sya sa kabpaguyag sa dunya (pegkakalilini bu sa supak) na ya bun gatagu sa ginawa nilan na silan na manga mapiya gayd i galebekin.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَلِقَآئِهِۦ فَحَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَلَا نُقِيمُ لَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَزۡنٗا
Silan ba su manga kafir, supak kanu manga ayatan nu kadenan nilan, endu di bangimbenal sa ka-adap sa Allah na nagugul i manga galebek nilan, na dala patindegen nami sa gay a mawli kanilan a timbangan a mapiya.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لَّوۡ كَانَ ٱلۡبَحۡرُ مِدَادٗا لِّكَلِمَٰتِ رَبِّي لَنَفِدَ ٱلۡبَحۡرُ قَبۡلَ أَن تَنفَدَ كَلِمَٰتُ رَبِّي وَلَوۡ جِئۡنَا بِمِثۡلِهِۦ مَدَدٗا
Edtalu ka kanilan (Muhammad): apiya langun a lagat ka umbalen a dawat ka isulat su kadtalu nu Kadenan ku na maibped su lagat sa di pan maibped su kadtalu nu Allah, apiya tundugan pan samaytu ba i kadakelin (apiya mumbal sa lagat a satiman).
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُوحَىٰٓ إِلَيَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا
Edtalu ka (Muhammad) i saki na manusya aku a pagidsan nu bun, ipe-wahi sa laki i Kadenan nu na isa bu, na su taw a magingarap sa ma-adapin su Kadenan nin sa mapiya na enggalebek sa mapiya a galebek, endu di nin i sakutu su kasimba nin sa Kadenan nin.
Arabic explanations of the Qur’an:
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Filipino Translation (Maguindanaon) - Rowad Translation Center - Translations’ Index
translated by Rowwad Translation Center, in cooperation with the Islamic Propagation Office in Rabwah and the Association for Serving Islamic Content in Languages.