ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߖߊ߲߬ߖߏ߲ - ߏߗ߭ߑߓߊߞߌߞߊ߲

Набаъ

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:

بيان أدلة القدرة على البعث والتخويف من العاقبة.

Қайта тиририлтиришга қодир эканига далиллар баёни ва оқибатдан огоҳлантириш.

---

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 1

عَمَّ يَتَسَآءَلُونَ

Анави мушриклар Пайғамбар алайҳиссалом юборилганидан кейин ҳам яна қайси нарсалар ҳақида сўраяптилар ўзи?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 2

عَنِ ٱلنَّبَإِ ٱلۡعَظِيمِ

Бир-бирларидан бир улуғ хабар ҳақида сўраяптилар. Бу улуғ хабар Аллоҳнинг пайғамбарига нозил қилинган ва қайта тирилиш хабарларини ўз ичига олган Қуръондир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 3

ٱلَّذِي هُمۡ فِيهِ مُخۡتَلِفُونَ

Бу шундай Қуръонки, уни тавсифлашда ихтилоф қилдилар. Ҳали сеҳр десалар, ҳали шеър деб кўрдилар. Уни фол ёки олдингиларнинг афсоналари, деган уйдирмаларни ҳам ўйлаб топдилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 4

كَلَّا سَيَعۡلَمُونَ

Ҳолат улар ўйлаганларидек эмас. Бу каззоблар яқинда Қуръонни ёлғонга чиқараётганларининг ёмон оқибатини билажаклар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

ثُمَّ كَلَّا سَيَعۡلَمُونَ

Уларга у яқинда янада аниқ бўлади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 6

أَلَمۡ نَجۡعَلِ ٱلۡأَرۡضَ مِهَٰدٗا

Уларга бемалол яшашлари учун ерни текис ва яроқли қилиб қўймадикми?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 7

وَٱلۡجِبَالَ أَوۡتَادٗا

Тоғларни ер қимирламаслиги учун қозиқ қилиб қўймадикми?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 8

وَخَلَقۡنَٰكُمۡ أَزۡوَٰجٗا

Эй одамлар, сизларни жуфт-жуфт қилиб, эркак ва аёл қилиб яратдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 9

وَجَعَلۡنَا نَوۡمَكُمۡ سُبَاتٗا

Ором олишингиз учун сизларга уйқу неъматини, ҳаракатдан тўхташ неъматини ато этдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 10

وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِبَاسٗا

Тунни авратларингизни ёпиб турувчи либос каби ўз зулмати билан сизларни бекитиб турувчи парда қилдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 11

وَجَعَلۡنَا ٱلنَّهَارَ مَعَاشٗا

Кундузни эса тирикчилигингиз учун бир майдон қилиб бердик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 12

وَبَنَيۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعٗا شِدَادٗا

Устингизда мустаҳкам ясалган, пухта қурилган етти осмонни бино қилдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 13

وَجَعَلۡنَا سِرَاجٗا وَهَّاجٗا

Қуёшни ёниб турувчи ёрқин чироқ қилиб қўйдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 14

وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلۡمُعۡصِرَٰتِ مَآءٗ ثَجَّاجٗا

Вақти келганда булутлардан мўл-кўл ёмғирлар ёғдирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 15

لِّنُخۡرِجَ بِهِۦ حَبّٗا وَنَبَاتٗا

Ана шу сув-ёмғир ёрдамида турли хил уруғ ва ўсимликларни чиқариш учун шундай қилдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 16

وَجَنَّٰتٍ أَلۡفَافًا

Дарахтлари бир-бирига чирмашиб кетган боғларни барпо қилиш учун ҳам самодан ёмғирлар ёғдирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 17

إِنَّ يَوۡمَ ٱلۡفَصۡلِ كَانَ مِيقَٰتٗا

Албатта, бу кун одамлар орасини ажрим қиладиган кундир. Бу кун ваъда қилинган, вақти тайинланган ва кеч қолмайдиган кундир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 18

يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَتَأۡتُونَ أَفۡوَاجٗا

Бу кун фаришта Сур карнайини иккинчи марта чаладиган кундир. Бас, эй одамлар, тўда-тўда бўлиб келурсизлар!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 19

وَفُتِحَتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتۡ أَبۡوَٰبٗا

Само очилиб, унда худди очилган эшиклар каби ёриқлар пайдо бўлди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 20

وَسُيِّرَتِ ٱلۡجِبَالُ فَكَانَتۡ سَرَابًا

Тоғлар ўрнидан қўзғатилади. Улар то сочилган чангга айлангунларича кезиб юрадилар ва сароб каби бўлиб қоладилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 21

إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتۡ مِرۡصَادٗا

Жаҳаннам пойлаб, кутиб турувчидир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 22

لِّلطَّٰغِينَ مَـَٔابٗا

Жаҳаннам золимларнинг борар жойидир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 23

لَّٰبِثِينَ فِيهَآ أَحۡقَابٗا

У ерда жуда узоқ вақт қолиб кетадилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 24

لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرۡدٗا وَلَا شَرَابًا

У ерда улар жаҳаннам ҳароратини совутадиган салқин ҳаводан баҳра ололмайдилар ва ором берадиган ичимликдан татиёлмайдилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 25

إِلَّا حَمِيمٗا وَغَسَّاقٗا

Уларнинг ичимликлари дўзахийлардан оқиб турган йиринг ва қайноқ сувдан бошқа нарса бўлмас.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 26

جَزَآءٗ وِفَاقًا

Мана шу уларнинг куфр ва залолати учун муносиб жазодир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 27

إِنَّهُمۡ كَانُواْ لَا يَرۡجُونَ حِسَابٗا

Улар бу дунёда қайта тирилишга имон келтирмаганлари учун Аллоҳ Таолонинг охиратда ҳисоб сўрашидан қўрқмагандилар. Агар қайта тирилишдан қўрққанларида эди, Аллоҳга имон келтириб, солиҳ амаллар қилган бўлардилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 28

وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا كِذَّابٗا

Пайғамбаримизга туширилган оятларни бутунлай ёлғонга чиқаргандилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 29

وَكُلَّ شَيۡءٍ أَحۡصَيۡنَٰهُ كِتَٰبٗا

Улар қилган амалларнинг ҳар бирини ҳисоблаб қайд қилиб қўйганмиз. Уларнинг қилмишлари амаллар дафтарига битиб қўйилгандир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 30

فَذُوقُواْ فَلَن نَّزِيدَكُمۡ إِلَّا عَذَابًا

Эй золимлар, доимий азобни татиб кўринглар. Энди сизлар учун азоб устига азобни зиёда қилурмиз.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• إحكام الله للخلق دلالة على قدرته على إعادته.

Аллоҳнинг Ўз махлуқотларини пухта қилиб яратгани У Зотнинг яна қайта ярата олиш қудратига далилдир.

• الطغيان سبب دخول النار.

Ҳаддан ошиш дўзахга киришга сабабдир.

• مضاعفة العذاب على الكفار.

Кофирларга азоб зиёда қилингай.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 31

إِنَّ لِلۡمُتَّقِينَ مَفَازًا

Парвардигорларининг буйруқларини бажарган ва тақиқларидан тийилган тақводорлар учун ғалаба маскани бордир. Бу масканда улар талаб ва истакларига эришиш билан ғалаба қозонадилар. Бу маскан жаннатдир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 32

حَدَآئِقَ وَأَعۡنَٰبٗا

Боғлар ва узумзорлар ҳам бор.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 33

وَكَوَاعِبَ أَتۡرَابٗا

Сарвқомат, тенгдош сулувлар ҳам бор.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 34

وَكَأۡسٗا دِهَاقٗا

Шаробга лиқ тўла майкосалар ҳам бор.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 35

لَّا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوٗا وَلَا كِذَّٰبٗا

Жаннатда беҳуда гапларни ҳам, ёлғон гапларни ҳам эшитмайдилар, бир-бирларини алдамайдилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 36

جَزَآءٗ مِّن رَّبِّكَ عَطَآءً حِسَابٗا

Буларнинг ҳаммаси Аллоҳ томонидан берилган етарли тортиқ – совғадир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 37

رَّبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا ٱلرَّحۡمَٰنِۖ لَا يَمۡلِكُونَ مِنۡهُ خِطَابٗا

У Осмонлару ернинг ва улар орасидаги барча нарсаларнинг Парвардигори, дунё ва охират Раҳмонидир. Осмонлару ердагиларнинг ҳеч бири У Зотдан бирон нарса сўрашга журъат эта олмаслар. Фақат Ўзи изн берган кишиларгина бундан мустаснодир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 38

يَوۡمَ يَقُومُ ٱلرُّوحُ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ صَفّٗاۖ لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنۡ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَقَالَ صَوَابٗا

У шундай кунки, Жаброил ва фаришталар саф тортиб турадилар. Бирон кимсанинг шафоати ҳақида сўз оча олмаслар. Фақатгина Раҳмон шафоат қилишга рухсат берган кишилар бундан мустаснодир. Улар тавҳид калимасидек рўй-рост сўзлайдилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 39

ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَن شَآءَ ٱتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ مَـَٔابًا

Сизларга тавсифи келтирилган ўша кун, шубҳасиз, содир бўлгувчидир. Кимки шу кунда Аллоҳнинг азобидан нажот топишни истаса, Парвардигорини рози қилувчи солиҳ амаллардан иборат бўлган йўлни маҳкам ушласин.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 40

إِنَّآ أَنذَرۡنَٰكُمۡ عَذَابٗا قَرِيبٗا يَوۡمَ يَنظُرُ ٱلۡمَرۡءُ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُ وَيَقُولُ ٱلۡكَافِرُ يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ تُرَٰبَۢا

Эй одамлар, сизларни яқинда содир бўладиган азобдан огоҳлантирдик. У шундай кунки, ҳар бир киши ҳаёти дунёда қилиб ўтган барча амалларини кўради. Аллоҳнинг азобидан халос бўлишни чин дилдан орзу қилган кофирлар эса: "Тупроққа айланиб қоладиган ҳайвонлар сингари мен ҳам тупроққа айланиб қолсам қанийди", деб қолади.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• التقوى سبب دخول الجنة.

Тақво жаннатга олиб боради.

• تذكر أهوال القيامة دافع للعمل الصالح.

Қиёмат даҳшатларини эслаш солиҳ амаллар қилишга ундайди.

• قبض روح الكافر بشدّة وعنف، وقبض روح المؤمن برفق ولين.

Оятлар кофирнинг жони шафқатсиз ва қўполлик билан олиниши, мўминнинг жони эса юмшоқлик ва мулойимлик билан олиниши ҳақида сўзлаяпти.