Check out the new design

ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߞߎߙߘߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߘߌ߬ߛߊ߬ߕߌ߮   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

المدثر

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
الأمر بالاجتهاد في دعوة المكذبين، وإنذارهم بالآخرة والقرآن.
فەرمانکردن بە هەوڵ و کۆششکردن لە بانگەوازى بەدرۆزانان -بێباوەڕان- و هەڕەشە لێکردنیان و ئاگادارکردنەوەیان بە قیامەت و قورئان.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ
ئەی ئەو کەسەی بەجل وبەرگ وپێخەفت خۆت پێچاوەتەوە، مەبەست پێی پێغەمبەرە -صلی اللە علیە وسلم-.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُمۡ فَأَنذِرۡ
ھەستە وخەڵکی بترسێنە وبێداریان بکەرەوە لەسزای اللە -تەعالا- ئەگەر باوەڕ نەھێنن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ
وە پەرورەدگارت بە گەورە دابنێ (بەگەورەی دابنێ لەوەی کە پێویستی بە ھاوەڵ وشەریک ھەبێت).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ
دەروونت پاک بکەرەوە لەگوناهــ وتاوان، وە جلوبەرگ وپۆشاکیشت لە چڵک وپیس وپۆخڵی پاک بکەرەوە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ
دوور بە -واز بھێنە- لەپەرستنی بتەکان (ئەمە مانای ئەوە نییە کە پێغەمبەر -صلی اللە علیە وسلم- گوناھی کردبێت بەڵکو مانای ئەوەیە کە خۆی وئومەتی لەسەر بیروباوەڕ وکردەوە وڕەوشتە بەرزەکان پەروەردە بکات).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَكۡثِرُ
منەت مەکە بەسەر پەروەردگارتدا بەوەی کردەوەی چاکت زۆرە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِرَبِّكَ فَٱصۡبِرۡ
لەبەر ڕەزامەندی پەروەردگارت و لەبەرامبەر ئازاری بێباوەڕان ئارامگر وخۆڕاگر بە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِذَا نُقِرَ فِي ٱلنَّاقُورِ
جا کاتێك کە فووی دووەم کرا بە کەڕەنادا (بەسوڕدا).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَذَٰلِكَ يَوۡمَئِذٖ يَوۡمٌ عَسِيرٌ
ئائەو ڕۆژە ڕۆژێکی زۆر سەخت وگرانە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ غَيۡرُ يَسِيرٖ
لەسەر ئەوانەی باوەڕیان بە اللە -تەعاﻻ- وپێغەمبەرەکەی نییە ئاسان نییە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَرۡنِي وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِيدٗا
-ئەی پێغەمبەر- واز لە من وئەو کەسە بھێنە (بۆ تۆڵەسەندنەوە) کە دروستم کرد بەتەنھا (کاتێک کە لەسکی دایکیدا بوو، پاشان کوڕ وسەروەت وسامانم پێبەخشی کەچی ھەر باوەڕی نەھێنا، ڕاڤەکارانی قورئان دەڵێن: اللە -تەعاﻻ- مەبەستی وەلیدی کوڕی موغیرەیە کە دەسەڵاتێکی زۆری پێدا کەچی لەبری ئەوەی سوپاسگوزار بێت یاخی بوو).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا
وە ماڵ وسەروەت وسامان ودارایی زۆر وزەبەندم پێدا.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَبَنِينَ شُهُودٗا
وە کوڕ ونەوە پێی بەخشی ھەمیشە ئامادە و لەبەردەستی بوون لێی جیا نەدەبوونەوە لە سەفەر وکۆبوونەوەکان (لەبەر ئەوەی کە باوکیان سەروەت وسامانی زۆر بوو پێویستی نەدەکرد ئەوان سەرقاڵی کاسبی بن).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِيدٗا
وە ھۆکاری ژیانم بۆ ڕاخستبوو لەکەلوپەل وماڵ ومناڵ وھەموو نازو نیعمەتێکیش بەھرەمەندم کردبوو بەدرێژایی ژیانی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ يَطۡمَعُ أَنۡ أَزِيدَ
پاش ھەموو ئەمانە لەگەڵ ئەوەی باوەڕیشی نییە پێم ھێشتا بەتەمایە بۆی زیاد بکەم.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآۖ إِنَّهُۥ كَانَ لِأٓيَٰتِنَا عَنِيدٗا
نەخێر بەو شێوەیە نییە ئەو بیری لێدەکاتەوە وچاوەڕوان نەبێت بۆی زیاد بکەم، چونکە ئەو (وەلیدی کوڕی موغیرە) بێباوەڕێکی سەرسەختە بە بەڵگە ونیشانەکانمان (کە ناردوومانە بۆ پێغەمبەرەکەمان).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا
بەم زووانە سزای زۆر سەختی پێ دەچێژم کە ناتوانێت بەرگەی بگرێت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّهُۥ فَكَّرَ وَقَدَّرَ
بێگومان ئەم بێباوەڕەی کە ناز ونیعمەتت بەسەردا ڕشت، (مەبەست پێی وەلیدی کوڕی موغیرەیە) بیری کردەوە و لەدەروونی خۆیدا ھەڵیسەنگاند هەتاوەکو قورئان پوچەڵ بکاتەوە، بەڵام بەھەڵەدا چوو ملکەچی ڕاستی نەبوو.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• المشقة تجلب التيسير.
ناڕەحەتی ئاسانکاری بەدوای خۆیدا دەھێنێت.

• وجوب الطهارة من الخَبَث الظاهر والباطن.
واجبە مرۆڤی باوەڕدار خۆی پاک ڕابگرێت لەھەموو پیس وپۆخڵیەکی دیار ونادیار.

• الإنعام على الفاجر استدراج له وليس إكرامًا.
ناز ونیعمەت ڕشتن بەسەر کەسانی یاخی ولەسنوور دەرچوو، خۆی لەخۆیدا پەلکێش کردنیانە، نەک ڕێز لێگرتن.

فَقُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ
نەفرينی لێكرا وسزادرا، دەک بەکوشت بچێت وگۆڕی وون بێت، (خوا ڕسوای بکات) چۆن ھەڵسەنگاندنێکی کرد بۆ قورئان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ قُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ
دووباره نەفرينی لێكرا وسزادرا، دەک بەکوشت بچێت وگۆڕی وون بێت، (خوا ڕسوای بکات) چۆن ھەڵسەنگاندنێکی کرد بۆ قورئان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ نَظَرَ
پاشان سەرنجی دا ( وبیری کردەوە لەوەی دەیڵێت).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ
ئەمجا ناوچەوانی گرژ کرد وڕەش داگیرسا، كاتێك هیچی نەبینیەوه كه تانەی پێبدات لە قورئان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَكۡبَرَ
پاشان پشتی ھەڵکرد وخۆی بەزلزانی لەوەی کە باوەڕ بھێنێت وشوێن پێغەمبەر -صلی اللە علیە وسلم- بکەوێت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ يُؤۡثَرُ
ئەمجا ووتی: ئەم قورئانەی موحەممەد هێناویەتی وتە وکەلامی اللە -تەعالا- نییه، بەڵكو سیحر وجادووە وموحەممەد لەخەڵکانی ترەوە وەریگرتووە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ
وە ووتی: ئەم قورئانە وتەی الله نیه، بەڵكو وتەی مرۆڤـە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَأُصۡلِيهِ سَقَرَ
(لەپاش ھەموو قسەکانى وەلید) اللە دەفەرموێت: دەبێت ھەر زۆر زوو بیگەیەنم بە چینێك لەچینەكانی ئاگری دۆزەخ، ئەویش سەقەره ئاهـ وداد وبێدادیەتی لەدەست گەرما پڕوكێنەرەكەی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سَقَرُ
-ئەی موحەممەد- جا تۆ چوزانیت سەقەر چیە؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَا تُبۡقِي وَلَا تَذَرُ
ئەو سەقەرە ئاگرێکی وایە ھیچ ناھێڵێتەوە لەگۆشت وئێسک ھەمووی دەسوتێنێت، وە دەستیش لەھیچ ھەڵناگرێت، پاشان سوتاندنی هەموو لاشەى ئێسک وگۆشتی دروست دەبێتەوە پاشان جارێکی تر ئاگرەکە دەیسوتێنێت، ئیتر بەم شێوەیە بەردەوام دەیسوتێنێت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ
ئەو ئاگرە زۆر سووتێنەرە پێست ولاشە ڕەش دەکاتەوە وڕەنگی دەگۆڕێت ودەیبرژێنێت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ
نۆزدە لە فریشتەکان وان بەسەریەوە و سەرپەرشتی دەکەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡكَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَمَا يَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ
وە ئێمە سەرپەرشتیارانی ئاگری دۆزەخمان دانەناوە لەفریشتەکان نەبێت، چونکە مرۆڤ ناتوانێت بەرگەی بگرێت، (( ئەبوجەهل بانگەشەی ئەوەی كرد كە خۆی و هۆزەكەی دەتوانن ڕێبگرن لە سزای ئەوان و پاشانیش لەئاگر بێنە دەرەوە)) وە ئەو ژمارەیەشمان تەنھا بۆ تاقیکردنەوەی بێباوەڕان داناوە؛ بۆ ئەوەى هەر قسەى پوچەڵیان بڵێن و سزایان چەندەها جار بکرێت، وە بۆ ئەوەش خاوەن کتێبە ئاسمانیەکانیش لە (جولەکە و گاوڕەکان) دڵنیا بن لەڕاستی ئەم قورئانە (چونکە ئەو ژمارەیەش لە کتێبەکانی تەورات و ئینجیلدا باسکراوە) وە ھەروەھا بۆ ئەوەی باوەڕداران زیاتر باوەڕەکەیان دابمەزرێت، وە ھیچ کەسیش لەخاوەن کتێب و باوەڕدارانیش دوو دڵ نەبن لەڕاستی قورئان، وە بۆ ئەوەیش دوو ڕوو و دڵ نەخۆش و بێباوەڕانیش ھەر بۆ خۆیان قسە بکەن و بڵێن: ئایا اللە مەبەستی چییە لە نمونە ھێنانەوە بەم ژمارە سەیرە؟ ھەر بەو شێوە اللە -تەعالا- ھەرکەسێک بیەوێت گومڕای دەکات، وە ھەر کەسێک بیەوێت ڕێنمونی دەکات، ھیچ کەس نازانێت ژمارەی سەرباز و لەشکرەکانی اللە چەندن لە زۆریاندا خۆی نەبێت، ((بۆیە با ئەبوجەهل بزانێت كاتێك بەگاڵتەكردن ولاقرتێوە دەیووت: (موحەممەد تەنها نۆزده یارمەتیدەری هەیە؟))، وە ئەم ئاگری دۆزخە تەنھا بیرخەرەوە و پەند و ئامۆژگارین بۆ نەوەى ئادەم هەتاوەكو گەورەیی دەسەڵاتی پەروەردگار -سبحانه وتعالى- بزانن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّا وَٱلۡقَمَرِ
نەخێر وتەکە بەو شێوەیە نییە کە بت پەرست وموشریکەکان گومان دەکەن (وبانگەشەی بۆ دەکەن): گوایە خۆی وھاوڕێ وھاودەستەکانی دەتوانن سەرپەرشتیارانی دۆزەخ لەکار بخەن وڕێگری بکەن لەسزادانیان! وانیە پەروەردگار سوێندی بەمانگ خوارد (سوێند خواردن بەدروستکراوەکان تەنھا بۆ خوای گەورەیە، ئەویش لەبەر گرنگیان، وە بۆ کەس نییە سوێندیان پێبخوات).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّيۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ
وە سوێند بەشەو کاتێک کە پشت ھەڵدەکات.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ
وە سوێند بە بەرەبەیان کاتێک کە ڕوون دەبێتەوە وخۆی دەنوێنێت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡكُبَرِ
بێگومان ئاگری دۆزەخ و (سەقەر) یەکێکە لەبەڵا وشتە سامناک وگەورەکان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
نَذِيرٗا لِّلۡبَشَرِ
ترسێنەرە بۆ تەواوی خەڵکی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَتَقَدَّمَ أَوۡ يَتَأَخَّرَ
-ئەی خەڵکینە- بۆ ئەوانەتان کە دەتانەوێت پێشبڕکێ بکەن وپێش بکەون بە باوەڕ وکردەوەی چاک، یان بۆ ئەوانەی دەیانەوێت بەکوفر وبێباوەڕی وگوناھـ وتاوان دوا بکەون.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ
ھەموو کەسێک بارمتەی دەستپێشخەری کردەوەی خۆیەتی لەڕۆژی دواییدا، جا گەر چاکی کردبێت چاک بەدەست دەھێنێت وڕزگاری دەبێت لەتیاچوون، وە ئەگەر خراپیشی کردبێت خراپ بەدەست دەھێنێت ولەناو ئاگردا دەەیھێڵێتەوە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡيَمِينِ
باوەڕداران نەبێت (کە نامەی کردەوەکانیان بەدەستیان ڕاستی وەردەگرن)، ئەوان اللە -تەعاﻻ- لەبەر گوناھەکانیان سزایان نادات، ولێیان خۆش دەبێت، بەھۆی ئەو کردەوە چاکانەى ئەنجامیان داوە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فِي جَنَّٰتٖ يَتَسَآءَلُونَ
لەڕۆژی قیامەتدا لە ناو باخەکانى بەھەشتدا پرسیار لەیەکتری دەکەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
لەحاڵی تاوانباران وکافرەکان، ئەوانەی بە کوفر وبێباوەڕی وگوناھـ وتاوان خۆیان فەوتاند و بەھیلاک برد.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ
پێیان دەڵێن: ئەوە چی بوو بەھۆی ئەوەی کە ئێوەی ڕاپێچی ناو ئاگری سەقەر کرد؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ
بێباوەڕان لەوەڵامدا دەڵێن: ئێمە لە نوێژ خوێنان نەبووین، لەوانە نەبووین لەدونیادا نوێژە واجبەکان ئەنجام دەدەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَمۡ نَكُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡكِينَ
لەوانەیش نەبووین لەوەی اللە -تەعاﻻ- ڕزق وڕۆزی دابووین؛ خواردن ببەخشین بە ھەژاران وبێ نەوایان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِينَ
وە ئێمە لەگەڵ کەسانی ناڕەوا ھەمیشە لەقسەی ھیچ وپوچ وبێ شەرعیدا ڕۆچوو بووین، وە ھەمیشە لەگەڵ کەسانی گومڕا و لە خوا دوور خەریکی قسە ودەمەتەقێ بووین.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ
وە ڕۆژی دوایی وپاداشتمان بەدرۆ دەزانی وباوەڕمان پێی نەبوو.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡيَقِينُ
هەتا ئەو کاتەی کە مردن یەخەی پێ گرتین (ئێمە ھەر لەبێباوەڕی خۆمان بەردەوام بووین)، مردن نەیھێشت تەوبە بکەین وبگەڕێینەوە له گوناهـ و تاوان كردن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• خطورة الكبر حيث صرف الوليد بن المغيرة عن الإيمان بعدما تبين له الحق.
مەترسی خۆبەزلزانین ولوتبەرزی، ئەوە بوو وەلیدی کوڕی موغیرەی لە باوەڕ وئیمان ھێنان لادا، دوای ئەوەیش کە ھەق وڕاستی بۆ ڕوون بوویەوە.

• مسؤولية الإنسان عن أعماله في الدنيا والآخرة.
بەرپرسیاریەتی مرۆڤ لەسەر کردەوەکانی لەدونیا ودواڕۆژدا.

• عدم إطعام المحتاج سبب من أسباب دخول النار.
خواردن نەبەخشین بە ھەژاران ونەداران ھۆکارێکە بۆ چوونە ناو ئاگری دۆزەخ.

فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِينَ
ئینجا ئەو کاتە تکا و شەفاعەتی ھیچ تکاکارێک لە شەفاعەتی فریشتەکان و پێغەمبەران و پیاوچاکان سوود و قازانجی نییە بۆیان، چونکە مەرجی شەفاعەت کردن ئەوەیە اللە -تەعاﻻ- ڕازی بێت لەو کەسەی کە شەفاعەتی بۆ دەکرێت، (وە مۆڵەتیش بدات کە شەفاعەتی بۆ بکرێت).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡكِرَةِ مُعۡرِضِينَ
چی شتێک وایکردووە لەو بت پەرست وموشریکانە پشت ھەڵبکەن لەقورئانی پیرۆز؟!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ
لەپشت ھەڵکردن ودوورکەوتنەوەیان لەقورئانی پیرۆز وئاینی ئیسلام، ھەروەک گەلە گوێدرێژە کێوی سڵکەر وان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۭ
کە لەترسی شێر ھەڵھاتوون.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
بَلۡ يُرِيدُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ
نەخێر وانییە، بەڵکو ھەریەک لەو بت پەرست وموشریکانە دەیانەوێت اللە -تەعاﻻ- نامەیەکی کراوەیان بۆ بنێرێت لەسەر ڕاستی پەیامەکەی موحەمەد -صلی اللە علیە وسلم- ھۆکاری ئەم سەرسەختیەشیان کەمی بەڵگە ولاوازی بورھان نيیە، بەڵکو ئەوانە فێری ملەجەڕی ونکۆڵی ونەخۆشی خۆبەزلزانین بوون.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّاۖ بَل لَّا يَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ
نەخێر بابەتەکە بەو شێوەیە نییە، ھۆکاری ڕۆچوونیان لەگومڕاییدا، ئەوەیە ئەوان باوەڕیان نییە بەڕۆژی دوایی، بۆیە لەسەر کوفر وبێباوەری خۆیان مانەوە هەتا ئەو ڕۆژەی مردن یەخەی گرتن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡكِرَةٞ
نەخێر (با ئەوەندە ڕۆنەچن لە یاخی بووندا)، چونکە ئەم قورئانە یادخەرەوە وئامۆژگاریە.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ
جا هەرکەسێک ویستی قورئان بخوێنێت وپەند وئامۆژگاری لێوەربگرێت، خوێندیەوە وئامۆژگاری لێوەرگرت.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا يَذۡكُرُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ
جا ئەو خەڵکە پەند وئامۆژگاری وەرناگرن، مەگەر ویستی اللە -تەعاﻻ-ی لەگەڵ بێت، ھەر پەروەردگارە شایانی لێ ترسانە، بەوەی فەرمانەکانی جێبەجێ بکەیت ودووریش بکەویتەوە لەو شتانەی ئەو نەهی لێکردوون، وھەر ئەویش ئەو زاتەیە لەگوناھی بەندەکانی خۆش دەبێت ئەگەر تەوبە بکەن وبگەڕێنەوە بۆلای.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• مشيئة العبد مُقَيَّدة بمشيئة الله.
ویستی بەندەکان پەیوەستە بە ویستی اللە -تەعاﻻ-وە.

• حرص رسول الله صلى الله عليه وسلم على حفظ ما يوحى إليه من القرآن، وتكفّل الله له بجمعه في صدره وحفظه كاملًا فلا ينسى منه شيئًا.
بەپەرۆشی پێغەمبەر -صلی اللە علیە وسلم- لەسەر لەبەرکردن وپاراستنی ئەو قورئانەی بۆ وەحی دەکرا، وە اللە -تەعاﻻ-یش کۆکردنەوە وپاراستنی لەسینگیدا بەتەواوی بۆی زامنی کرد بەشێوەیەک ھەرگیز لەبیری ناچێتەوە.

 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߘߌ߬ߛߊ߬ߕߌ߮
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߞߎߙߘߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲