وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی الشعراء - وەرگێڕاوی پەشتۆیی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

شعراء

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

بيان آيات الله في تأييد المرسلين وإهلاك المكذبين.

د رسولانو په تاييد او درواغ ګڼونکو په تباه کولو کې د الله د آيتونو بيان.

---

ئایه‌تی: 1

طٰسٓمّٓ ۟

د دې په شان حروفو باندې بحث د سورت بقرې په اول کې تیر شوی.

ئایه‌تی: 2

تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ الْمُبِیْنِ ۟

دغه د هغه قرآن آيتونه دي چې د حق له باطل څخه بېلوونکی دی.

ئایه‌تی: 3

لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ اَلَّا یَكُوْنُوْا مُؤْمِنِیْنَ ۟

ښايي ای رسوله د خپل زيات حرص له امله چې هغوی ولې په سمه لار نه دي، د هغوی پر سمه لار راتلو د غم او حرص له کبله د ځان وژونکی شې.

ئایه‌تی: 4

اِنْ نَّشَاْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِّنَ السَّمَآءِ اٰیَةً فَظَلَّتْ اَعْنَاقُهُمْ لَهَا خٰضِعِیْنَ ۟

که له آسمانه کومه نښانه ورباندې ښکته کول وغواړو، ورباندې ښکته به يې کړو، چې غاړې به يې ذليله ورته ټيټې وي، خو د هغوی د ازمايښت له امله مو دا نه دي غوښتي: چې آيا هغوی پر پټو ايمان راوړي؟.

ئایه‌تی: 5

وَمَا یَاْتِیْهِمْ مِّنْ ذِكْرٍ مِّنَ الرَّحْمٰنِ مُحْدَثٍ اِلَّا كَانُوْا عَنْهُ مُعْرِضِیْنَ ۟

دغو مشرکانو ته چې هر نوی نصيحت د رحمان لخوا- له داسې دلايلو سره - را نازليږي چې د الله پر يووالي او د نبي پر رېښتينولۍ دلالت کوي، هغوی يې له اورېدو او منلو مخ اړوي.

ئایه‌تی: 6

فَقَدْ كَذَّبُوْا فَسَیَاْتِیْهِمْ اَنْۢبٰٓؤُا مَا كَانُوْا بِهٖ یَسْتَهْزِءُوْنَ ۟

کله چې هغوی هغه څه درواغ وګڼل چې رسول يې ورته راوړي وو؛ نو هغوی ته د به هغو خبرونو حقيقت راشي چې ملنډې يې پرې وهلې او عذاب به پرې رانازل شي.

ئایه‌تی: 7

اَوَلَمْ یَرَوْا اِلَی الْاَرْضِ كَمْ اَنْۢبَتْنَا فِیْهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِیْمٍ ۟

آيا دغه کسان پر خپل کفر ټينګار کوونکي پاتې شول، زمکې ته يې و نه کتل چې له هر ډول څخه مو څومره بېلابېلې شينګياوې چې ښکلی منظر او زياتې ګټې لري پکې را شنې کړېدي؟!.

ئایه‌تی: 8

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

بېشکه په ځمکه کې بېلابېلې شينګياوې را شنې کول، د هغه چا پر قدرت څرګند دلالت دی چې مړي به را ژوندي کوي، خو د هغوی ډېری باور کوونکي نه دي.

ئایه‌تی: 9

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او بېشکه ستا پالونکی ای رسوله! داسې برلاسی دی چې هيڅوک نه شي پرې برلاسی کېدلی، پر بندګانو يې مهربانه دی.

ئایه‌تی: 10

وَاِذْ نَادٰی رَبُّكَ مُوْسٰۤی اَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ

او (درياد كړه) ای پيغمبره! کله چې آواز وکړ ستا رب موسی ته پداسې حال چې امر کوونکی و هغه ته پدې خبره چې هغه ظالم قوم ته لاړ شي چې په الله ج یې کفر کړی او د موسی قوم یې خپل مریان ګرځولي دي.

ئایه‌تی: 11

قَوْمَ فِرْعَوْنَ ؕ— اَلَا یَتَّقُوْنَ ۟

او هغوی د فرعون قوم دی، چې هغوی ته په نرمۍ اوښه توګه له الله څخه د وېرې حکم کوه تر څو د هغه امرونه ومني او له نواهيوو څخه يې ډډه وکړي.

ئایه‌تی: 12

قَالَ رَبِّ اِنِّیْۤ اَخَافُ اَنْ یُّكَذِّبُوْنِ ۟ؕ

موسی عليه السلام وويل: بېشکه زه له دې خبرې ډارېږم چې په هغه څه کې به مې درواغجن وګني چې ستا لخوا يې ور رسوم.

ئایه‌تی: 13

وَیَضِیْقُ صَدْرِیْ وَلَا یَنْطَلِقُ لِسَانِیْ فَاَرْسِلْ اِلٰی هٰرُوْنَ ۟

د هغوی د درواغ ګڼلو له امله مې سينه تنګيږي او له خبرو مې ژبه بنديږي؛ نو جبريل عليه اسلام زما ورور هارون ته ولېږه ترڅو هغه زما مرستيال شي.

ئایه‌تی: 14

وَلَهُمْ عَلَیَّ ذَنْۢبٌ فَاَخَافُ اَنْ یَّقْتُلُوْنِ ۟ۚۖ

او د هغوی لخوا پر ما يوه ګناه هم شته د قبطي د وژلو له امله، وېرېږم چې وبه مې وژني.

ئایه‌تی: 15

قَالَ كَلَّا ۚ— فَاذْهَبَا بِاٰیٰتِنَاۤ اِنَّا مَعَكُمْ مُّسْتَمِعُوْنَ ۟

الله موسی عليه السلام ته وويل: هيڅکله نه، هيڅکله دې نه شي وژلی، ته او ورور دې هارون زموږ له داسې نښانو سره ورشئ چې ستاسو پر رېښتينولۍ دلالت کوونکې دي، پرته له شکه موږ ستاسو سره يو په مرسته او ملاتړ د هغه څه اورېدونکي يو چې تاسو يې وايئ او هغه څه چې تاسو ته ویل کیږي، له دغه څخه له موږ هيڅ هم نه پاتې کيږي.

ئایه‌تی: 16

فَاْتِیَا فِرْعَوْنَ فَقُوْلَاۤ اِنَّا رَسُوْلُ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ

دواړه فرعون ته ورشئ ورته ووايئ: پرته له شکه موږ تاته د ټولو مخلوقاتو لخوا رالېږل شوي يو.

ئایه‌تی: 17

اَنْ اَرْسِلْ مَعَنَا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ

دا چې بني اسرائيل له موږ سره ولېږې.

ئایه‌تی: 18

قَالَ اَلَمْ نُرَبِّكَ فِیْنَا وَلِیْدًا وَّلَبِثْتَ فِیْنَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِیْنَ ۟ۙ

فرعون، موسی عليه السلام ته وويل: آيا موږ ته کوچنی له ځان سره و نه روزلې، او د خپل عمر يوشمېر کلونه دې له موږ سره تېر کړل؛ نو بيا څه شي د نبوت دعوې ته و هڅولې؟!.

ئایه‌تی: 19

وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِیْ فَعَلْتَ وَاَنْتَ مِنَ الْكٰفِرِیْنَ ۟

او لوی کار دې وکړ، کله چې دې د خپل قوم د يو سړي د مرستې په موخه قبطي ووژلو، او ته د هغو نعمتونو څخه نټه کوونکی يې چې زموږ لخوا پر تا دي.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• حرص الرسول صلى الله عليه وسلم على هداية الناس.

د خلکو سمې لارې ته په راوستلو کې د رسول صلی الله عليه وسلم حرص.

• إثبات صفة العزة والرحمة لله.

د الله لپاره د عزت او رحمت صفت اثبات.

• أهمية سعة الصدر والفصاحة للداعية.

د بلونکي لپاره د سينې د پراخوالي او فصاحت لرلو اهميت.

• دعوات الأنبياء تحرير من العبودية لغير الله.

د انبياو بلنه له الله پرته د نورو له بندګۍ څخه آزادول دي.

• احتج فرعون على رسالة موسى بوقوع القتل منه عليه السلام فأقر موسى بالفعلة، مما يشعر بأنها ليست حجة لفرعون بالتكذيب.

فرعون د موسی عليه السلام د رسالت پر وړاندې له هغه څخه د ترسره شوي قتل دليل وړاندې کړ؛ نو موسی عليه السلام هغه ومانه او دا يې احساس کړه چې هغه د فرعون لخوا د درواغ ګڼلو دليل نه دی.

ئایه‌تی: 20

قَالَ فَعَلْتُهَاۤ اِذًا وَّاَنَا مِنَ الضَّآلِّیْنَ ۟ؕ

موسی عليه السلام، فرعون ته د اعتراف کوونکي په توګه وويل: دغه سړی ما وواژه په داسې حال کې چې ماته له وحي راتلو مخکې زه له ناپوهانو وم.

ئایه‌تی: 21

فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِیْ رَبِّیْ حُكْمًا وَّجَعَلَنِیْ مِنَ الْمُرْسَلِیْنَ ۟

د هغه له وژلو وروسته د مدين کلي ته له تاسو څخه وتښتیدلم، کله چې ستاسو لخوا له وژلو وډار شوم؛ نو پالونکي مې پوهه راکړه او له هغو رسولانو يې وګرځولم چې خلکو ته يې لېږي.

ئایه‌تی: 22

وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَیَّ اَنْ عَبَّدْتَّ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ

ستا لخوا زما روزنه پرته له دې چې مرېيی مې وګرځوې سره له دې چې بني اسرائيل دې مرېيان ګرځولي دي دا په رېښتيا کومه داسې پېرزوينه چې ته يې احسان پر ما اچوې، خو دا کار مې ستا له بلنې څخه نه منع کوي.

ئایه‌تی: 23

قَالَ فِرْعَوْنُ وَمَا رَبُّ الْعٰلَمِیْنَ ۟

فرعون، موسی عليه السلام ته وويل: دا د مخلوقاتو رب بيا څوک دی چې ګومان کوې ته د هغه رسول يې؟.

ئایه‌تی: 24

قَالَ رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا ؕ— اِنْ كُنْتُمْ مُّوْقِنِیْنَ ۟

موسی، فرعون ته د ځواب ويونکي په توګه وويل: د مخلوقاتو پالونکی، د آسمانونو، زمکې او څه چې د هغوی تر منځ دي د هغو پالونکی دی، که چېرې تاسو باور کوونکي ياست چې هغه يې پالونکی دی؛ نو يوازې هغه ولمانځئ.

ئایه‌تی: 25

قَالَ لِمَنْ حَوْلَهٗۤ اَلَا تَسْتَمِعُوْنَ ۟

فرعون خپل شاوخوا د قوم سردارانو ته يې وويل: آيا د موسی ځواب او هغه درواغجن ګومان ته مو غوږ دی؟!.

ئایه‌تی: 26

قَالَ رَبُّكُمْ وَرَبُّ اٰبَآىِٕكُمُ الْاَوَّلِیْنَ ۟

هغوی ته موسی وويل: الله ستاسو او ستاسو د لومړنيو پلرونو پالونکی دی.

ئایه‌تی: 27

قَالَ اِنَّ رَسُوْلَكُمُ الَّذِیْۤ اُرْسِلَ اِلَیْكُمْ لَمَجْنُوْنٌ ۟

فرعون وويل: پرته له شکه هغه کس چې ګومان کوي چې تاسوته را لېږل شوی، لېونی دی، نه پوهيږي چې څنګه ځواب ووايي او هغه څه وايي چې نه پرې پوهيږي.

ئایه‌تی: 28

قَالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَمَا بَیْنَهُمَا ؕ— اِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟

موسی وويل:هغه الله چې زه مو ورته رابولم د ختيځ، لوېديځ او د هغو تر منځ چې څه دي د هغو پالونکی دی، که چېرې تاسو عقلونه لرئ او کار ترې اخلئ.

ئایه‌تی: 29

قَالَ لَىِٕنِ اتَّخَذْتَ اِلٰهًا غَیْرِیْ لَاَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُوْنِیْنَ ۟

فرعون په دليل وړاندې کولو کې له عاجزه کېدو وروسته، موسی ته وويل: که دې له ما پرته د بل معبود عبادت وکړ، هرومرو به دې له بنديانو وګرځوم.

ئایه‌تی: 30

قَالَ اَوَلَوْ جِئْتُكَ بِشَیْءٍ مُّبِیْنٍ ۟ۚ

موسی عليه السلام، فرعون ته وويل: آيا ته ما له بنديانو ګرځوې که څه هم زه تاته داسې څه راوړم چې هغه زما دا رېښتينولي بيانوي چې زه درته د الله له لورې راغلی يم؟

ئایه‌تی: 31

قَالَ فَاْتِ بِهٖۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟

ويې ويل:هغه څه راوړه چې ياد دې کړل چې ستا پر رېښتينولي دلالت کوي، که چېرې ته په هغه څه کې له رېښتينو څخه وې چې دعوی يې کوې.

ئایه‌تی: 32

فَاَلْقٰی عَصَاهُ فَاِذَا هِیَ ثُعْبَانٌ مُّبِیْنٌ ۟ۚۖ

نو موسی خپله لکړه په ځمکه وغورځوله؛ نو هغه سملاسي د ليدونکو لپاره په ښکاره ښامار بدله شوه.

ئایه‌تی: 33

وَّنَزَعَ یَدَهٗ فَاِذَا هِیَ بَیْضَآءُ لِلنّٰظِرِیْنَ ۟۠

او خپل لاس يې په ګرېوان کې ننه اېستی چې سپين نه و، خو سپين نوراني يې ترې راوويستی چې د فيس ناروغۍ له سپينوالی هم نه و، ليدونکو همداسې وليدی.

ئایه‌تی: 34

قَالَ لِلْمَلَاِ حَوْلَهٗۤ اِنَّ هٰذَا لَسٰحِرٌ عَلِیْمٌ ۟ۙ

فرعون د خپل قوم چاپېرو سردارانوته وويل: پرته له شکه دغه سړی پر کوډو پوه کوډګر دی.

ئایه‌تی: 35

یُّرِیْدُ اَنْ یُّخْرِجَكُمْ مِّنْ اَرْضِكُمْ بِسِحْرِهٖ ۖۗ— فَمَاذَا تَاْمُرُوْنَ ۟

غواړي په خپلو کوډو تاسو له خپلې ځمکې وباسي؛ نو ستاسو رايه څه ده د هغه څه په اړه چې له هغه سره يې وکړو؟.

ئایه‌تی: 36

قَالُوْۤا اَرْجِهْ وَاَخَاهُ وَابْعَثْ فِی الْمَدَآىِٕنِ حٰشِرِیْنَ ۟ۙ

هغوی ورته وويل: هغه او ورور يې وروسته وکړه، د هغوی په سزا کې بيړه مه کوه، د مصر ښارونو ته خلک ولېږه چې کوډګر را ټول کړي.

ئایه‌تی: 37

یَاْتُوْكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِیْمٍ ۟

تاته به هر په کوډو پوه کوډګر راولي.

ئایه‌تی: 38

فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِیْقَاتِ یَوْمٍ مَّعْلُوْمٍ ۟ۙ

نو فرعون خپل کوډګر په ټاکلي ځای او ټاکلي وخت کې د موسی د مقابلې لپاره راټول کړل.

ئایه‌تی: 39

وَّقِیْلَ لِلنَّاسِ هَلْ اَنْتُمْ مُّجْتَمِعُوْنَ ۟ۙ

او خلکو ته وويل شول: آيا تاسو راټولېږئ چې ووينئ چې موسی برلاسی دی او که کوډګر؟.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• أخطاء الداعية السابقة والنعم التي عليه لا تعني عدم دعوته لمن أخطأ بحقه أو أنعم عليه.

د الله لوري ته د رابلونکو پخوانۍ تېروتنې او هغه نعمتونه چې فرعون ته ورکړل شوي وو، دا معنی نه لري چې هغه که له حق څخه تېروتی وي او يا پر هغه پېرزوينې شوې وي؛ نو بلنه به نه ورته کيږي.

• اتخاذ الأسباب للحماية من العدو لا ينافي الإيمان والتوكل على الله.

د اسبابو اختيارول له دښمن څخه د خونديتابه په موخه پر الله د ايمان او بروسې سره په ټکر کې نه دي.

• دلالة مخلوقات الله على ربوبيته ووحدانيته.

د الله د مخلوقاتو د هغه پر ربوبيت او يووالي دلالت.

• ضعف الحجة سبب من أسباب ممارسة العنف.

د دليل کمزوروالی د تاوتریخوالي له لاملونو څخه یو لامل دی.

• إثارة العامة ضد أهل الدين أسلوب الطغاة.

د دين والا پر خلاف د عامو خلکو راپارول د سرکښانو کړنلار ده.

ئایه‌تی: 40

لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ السَّحَرَةَ اِنْ كَانُوْا هُمُ الْغٰلِبِیْنَ ۟

په دې هيله چې موږ به په دين کې د کوډګرو پيروي وکړو، که چېرې هغوی لره پر موسی برلاسي وه.

ئایه‌تی: 41

فَلَمَّا جَآءَ السَّحَرَةُ قَالُوْا لِفِرْعَوْنَ اَىِٕنَّ لَنَا لَاَجْرًا اِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغٰلِبِیْنَ ۟

نو کله چې کوډګر فرعون ته راغلل تر څو پر موسی برلاسي شي، هغه ته يې وويل: آيا موږ ته به کومه مادي يا معنوي بدله وي که چېرې موږ لره پر موسی برلاسی و.

ئایه‌تی: 42

قَالَ نَعَمْ وَاِنَّكُمْ اِذًا لَّمِنَ الْمُقَرَّبِیْنَ ۟

فرعون هغوی ته وويل: هو تاسو لره به بدله وي، د هغه پرخلاف ستاسو د بريا په حالت کې به تاسو زما له نږدې کسانو څخه وئ چې لوړې رتبې به درکړم.

ئایه‌تی: 43

قَالَ لَهُمْ مُّوْسٰۤی اَلْقُوْا مَاۤ اَنْتُمْ مُّلْقُوْنَ ۟

موسی په داسې حال کې چې د الله پر مرسته باوري او د دې خبرې بيانوونکی و چې څه له هغه سره دي هغه کوډې نه دي، هغوی ته يې وويل: وغورځوئ هغه رسۍ او لکڼې تاسو يې غورځوونکي ياست.

ئایه‌تی: 44

فَاَلْقَوْا حِبَالَهُمْ وَعِصِیَّهُمْ وَقَالُوْا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ اِنَّا لَنَحْنُ الْغٰلِبُوْنَ ۟

هغوی خپلې رسۍ او لکڼې و غورځولې او د غورځولو پر مهال يې وويل: د فرعون پر لويۍ موږ برلاسي يو، او موسی به مغلوب وي.

ئایه‌تی: 45

فَاَلْقٰی مُوْسٰی عَصَاهُ فَاِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَاْفِكُوْنَ ۟ۚۖ

موسی چې لکڼه وغورځوله، هغه ماروګرځېدله؛ نو هغې سملاسي هغه څه تېرول پيل کړل چې خلکو ته يې له کوډو څه ښکارول.

ئایه‌تی: 46

فَاُلْقِیَ السَّحَرَةُ سٰجِدِیْنَ ۟ۙ

کله چې کوډګرو د موسی لکڼه وليدله چې د هغوی غورځول شوي د کوډو توکي يې تېرول، سملاسي په سجده پرېوتل.

ئایه‌تی: 47

قَالُوْۤا اٰمَنَّا بِرَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ

هغوی وويل: موږ د ټولو مخلوقاتو پر پالونکي ايمان راوړ.

ئایه‌تی: 48

رَبِّ مُوْسٰی وَهٰرُوْنَ ۟

د موسی او هارون عليهما السلام پر پالونکي.

ئایه‌تی: 49

قَالَ اٰمَنْتُمْ لَهٗ قَبْلَ اَنْ اٰذَنَ لَكُمْ ۚ— اِنَّهٗ لَكَبِیْرُكُمُ الَّذِیْ عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ۚ— فَلَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ؕ۬— لَاُقَطِّعَنَّ اَیْدِیَكُمْ وَاَرْجُلَكُمْ مِّنْ خِلَافٍ وَّلَاُوصَلِّبَنَّكُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟ۚ

فرعون، د کوډګرو د ايمان پر بد ګيلو سره وويل: آيا تاسو مخکې له دې چې زه اجازه درته وکړم پر موسی ايمان راوړ؟! پرته له شکه همدغه موسی ستاسو هغه مشر و چې تاسو ته يې کوډې درښودلې وې او تاسو ټول په يوه خوله شوي ياست تر څو د مصر خلک له خپل ښاره وباسئ؛ نو ژر به پوه شئ چې زه څنګه سزا درکوم، هرومرو به د هر يوه د يو لوري پښه د بل لوري لاس چې ښۍ پښه او چپ لاس يا سرچپه ور پرې کړم، او هرومرو به تاسو ټول د خرماوو پر ونو را وځړوم او هيڅوک به له تاسو پرې نه ږدم.

ئایه‌تی: 50

قَالُوْا لَا ضَیْرَ ؗ— اِنَّاۤ اِلٰی رَبِّنَا مُنْقَلِبُوْنَ ۟ۚ

کوډګرو، فرعون ته وويل: په دنيا کې چې د کومو پرې کولو او ځړولو ګوت څنډنه راته کوې، هغه دومره تاواني نه دی، ستا سزا پای ته رسېدونکې ده، موږ خپل پالونکي ته ورتلونکي يو او موږ په خپله تلپاتې پېرزوينه کې داخل کړي.

ئایه‌تی: 51

اِنَّا نَطْمَعُ اَنْ یَّغْفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطٰیٰنَاۤ اَنْ كُنَّاۤ اَوَّلَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ؕ۠

موږ هيله لرو چې الله زموږ هغه پخوانۍ تېروتنې له منځه يوسي کومې چې مو ترسره کړي دي د دې له امله چې موږ تر ټولو لومړی پر موسی ايمان راوړ او هغه مو رېښينی وبللو.

ئایه‌تی: 52

وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اَنْ اَسْرِ بِعِبَادِیْۤ اِنَّكُمْ مُّتَّبَعُوْنَ ۟

او موسی ته مو د امر کوونکو په توګه وحي وکړه، چې بني اسرائيل د شپې له لوري دررسره روان کړه، ځکه فرعون او څوک چې له هغه دي ورپسې دي تر څو یې بیرته راوګرځوي.

ئایه‌تی: 53

فَاَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی الْمَدَآىِٕنِ حٰشِرِیْنَ ۟ۚ

نو فرعون ځنې عسکر ښارونو ته ولیږل تر څو نورې لښکرې راغونډې کړي او بني اسرائیل یې پر مټ بیرته راوګرځوي، هغه مهال چې فرعون یې له مصر څخه په تللو پوه شو.

ئایه‌تی: 54

اِنَّ هٰۤؤُلَآءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِیْلُوْنَ ۟ۙ

فرعون د بني اسرائلو په کم ګڼلو سره وويل: دغه بني اسرائيل يوه کوچنۍ ډله ده.

ئایه‌تی: 55

وَاِنَّهُمْ لَنَا لَغَآىِٕظُوْنَ ۟ۙ

او هغوی د هغه څه کوونکي دي چې موږ پر هغوی په غوسه کوي.

ئایه‌تی: 56

وَاِنَّا لَجَمِیْعٌ حٰذِرُوْنَ ۟ؕ

او پرته له شکه موږ هغوی ته چمتو او بيداره يو.

ئایه‌تی: 57

فَاَخْرَجْنٰهُمْ مِّنْ جَنّٰتٍ وَّعُیُوْنٍ ۟ۙ

نو فرعون او د هغه قوم مو د مصر د زياتو باغونو او د اوبو چينو لرونکې ځمکې را ويستل.

ئایه‌تی: 58

وَّكُنُوْزٍ وَّمَقَامٍ كَرِیْمٍ ۟ۙ

د مال لرونکو خزانو اوښکلو ځايونو څخه.

ئایه‌تی: 59

كَذٰلِكَ ؕ— وَاَوْرَثْنٰهَا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ

لکه څنګه مو چې فرعون او د هغه قوم له دغو نعمتونو څخه واېستل، له هغوی وروسته مو د شام په ښارونو کې، بني اسرائيلو ته دغه نعمتونه ورکړل.

ئایه‌تی: 60

فَاَتْبَعُوْهُمْ مُّشْرِقِیْنَ ۟

نو فرعون او د هغه قوم د لمر د ښه راپورته کېدو پر مهال په بني اسرائيلو پسې شول.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• العلاقة بين أهل الباطل هي المصالح المادية.

د باطل پرستو تر منځه اړیکي یوازې مادي ګټې دي.

• ثقة موسى بالنصر على السحرة تصديقًا لوعد ربه.

د کوډګرو پر خلاف د موسی پر خپله بريا باوري کېدل د خپل پالونکي د ژمنې رېښتيني ګڼل دي.

• إيمان السحرة برهان على أن الله هو مُصَرِّف القلوب يصرفها كيف يشاء.

د کوډګرو ايمان راوړل د دې خبرې دليل دی چې الله د زړونو اړوونکی دی څنګه چې غواړي اړوي يې.

• الطغيان والظلم من أسباب زوال الملك.

سرکښي او ظلم د قدرت د لمنځه تللو له لاملونو څخه دي.

ئایه‌تی: 61

فَلَمَّا تَرَآءَ الْجَمْعٰنِ قَالَ اَصْحٰبُ مُوْسٰۤی اِنَّا لَمُدْرَكُوْنَ ۟ۚ

کله چې فرعون او د هغه قوم، د موسی او د هغه له قوم سره مخ شول، په داسې حال کې چې هرې ډلې بله ډله ليدله، د موسی ملګرو وويل: بېشکه فرعون او د هغه قوم په موږ پسې را ورسېدل او موږ د هغوی مقابله نه شو کولی.

ئایه‌تی: 62

قَالَ كَلَّا ۚ— اِنَّ مَعِیَ رَبِّیْ سَیَهْدِیْنِ ۟

موسی خپل قوم ته وويل: چاره داسې نه ده لکه تاسو چې تصور کوئ، پرته له شکه زما پالونکی زما تاييد او مرسته کوي، ژر به لارښوونه راته وکړي او د خلاصون لار به راته وښيي.

ئایه‌تی: 63

فَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اَنِ اضْرِبْ بِّعَصَاكَ الْبَحْرَ ؕ— فَانْفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِیْمِ ۟ۚ

نو موسی ته مو د امر کوونکو په توګه وحي وکړه چې درياب په خپله لکڼه ووهي؛ نو هغه يې پرې وواهه، درياب و چاودلو او د بني اسرائیلو د قبيلو په شمېر دولس لارې ترې جوړې شوې، د درياب هره چاودل شوې ټوټه په لوی والي او ځای په ځای کېدو کې د لوی غره غوندې وه، په داسې ډول چې اوبه نه ترې بهېدلې.

ئایه‌تی: 64

وَاَزْلَفْنَا ثَمَّ الْاٰخَرِیْنَ ۟ۚ

او فرعون او د هغه قوم مو دومره رانېږدې کړل چې درياب ته د داسې ګومان کوونکو په توګه ننوتل چې دغه د تګ وړ لاره ده.

ئایه‌تی: 65

وَاَنْجَیْنَا مُوْسٰی وَمَنْ مَّعَهٗۤ اَجْمَعِیْنَ ۟ۚ

موسی او ورسره بني اسرائيل مو وژغورل، له هغوی مو هيڅوک هم تباه نه کړل.

ئایه‌تی: 66

ثُمَّ اَغْرَقْنَا الْاٰخَرِیْنَ ۟ؕ

بيا مو فرعون او د هغه قوم په درياب کې په ډوبېدو تباه کړل.

ئایه‌تی: 67

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

پرته له شکه د موسی لپاره د درياب په چاودلو، د هغه په خلاصون، د فرعون او د هغه د قوم په تباهۍ کې يوه داسې نښانه ده چې د موسی پر رېښتينولۍ دلالت کوي، خو ډېری هغه کسان چې له فرعون سره دي پرې باور کوونکي نه دي.

ئایه‌تی: 68

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی داسې برلاسی دی چې له دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې توبه ورته وباسي.

ئایه‌تی: 69

وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ اِبْرٰهِیْمَ ۟ۘ

ای رسوله! پر هغوی د ابراهيم کيسه ولوله.

ئایه‌تی: 70

اِذْ قَالَ لِاَبِیْهِ وَقَوْمِهٖ مَا تَعْبُدُوْنَ ۟

کله يې چې خپل پلار آزر او قوم ته وويل: له الله پرته دا د څه شي عبادت کوئ؟.

ئایه‌تی: 71

قَالُوْا نَعْبُدُ اَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عٰكِفِیْنَ ۟

قوم يې ورته وويل: بوتان لمانځو تل به يې همداسې په لمانځلو لګيا اوسو.

ئایه‌تی: 72

قَالَ هَلْ یَسْمَعُوْنَكُمْ اِذْ تَدْعُوْنَ ۟ۙ

ابراهيم هغوی ته وويل: آيا بتان ستاسو خبره اوري کله يې چې رابولئ؟.

ئایه‌تی: 73

اَوْ یَنْفَعُوْنَكُمْ اَوْ یَضُرُّوْنَ ۟

او يا ګټه در رسوي که يې پيروي وکړئ، او يا هم زيان در رسوي که سرغړونه ترې وکړئ؟.

ئایه‌تی: 74

قَالُوْا بَلْ وَجَدْنَاۤ اٰبَآءَنَا كَذٰلِكَ یَفْعَلُوْنَ ۟

هغوی وويل: نه اوري کله يې چې رابولو، نه ګټه را رسولی شي که يې پيروي وکړو، او نه زيان را رسولی شي که سرغړونه ترې وکړو، بلکې لنډه دا چې موږ خپل پلرونه موندلي چې همداسې يې کول؛ نو موږ د هغوی پيروي کوو.

ئایه‌تی: 75

قَالَ اَفَرَءَیْتُمْ مَّا كُنْتُمْ تَعْبُدُوْنَ ۟ۙ

ابراهيم وويل: آيا فکر مو کړی چې هغه بتان مو ليدلي وای چې له الله پرته مو لمانځل؟

ئایه‌تی: 76

اَنْتُمْ وَاٰبَآؤُكُمُ الْاَقْدَمُوْنَ ۟ؗ

او هغه څه چې ستاسو پخوانيو پلرونو يې عبادت کاوه.

ئایه‌تی: 77

فَاِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِّیْۤ اِلَّا رَبَّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ

پرته له شکه د ټولو مخلوقاتو له پالونکي پرته، نور هغوی ټول زما دښمنان دي، ځکه هغوی پر باطل دي.

ئایه‌تی: 78

الَّذِیْ خَلَقَنِیْ فَهُوَ یَهْدِیْنِ ۟ۙ

همغه ذات چې زه يې پيداکړی يم، د دنيا او آخرت ښېګڼې ته مې لارښوونه کوي.

ئایه‌تی: 79

وَالَّذِیْ هُوَ یُطْعِمُنِیْ وَیَسْقِیْنِ ۟ۙ

او يوازې همغه ذات دی چې کله وږی شم خواړه راکوي او چې کله تږی شم څښاک راکوي.

ئایه‌تی: 80

وَاِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِیْنِ ۟

او چې کله ناروغ شم يوازې همغه ذات له ناروغۍ روغتيا راکوي له هغه پرته بل روغتيا راکوونکی ما لره نشته.

ئایه‌تی: 81

وَالَّذِیْ یُمِیْتُنِیْ ثُمَّ یُحْیِیْنِ ۟ۙ

او يوازې همغه ذات دی چې مړ کوي مې چې کله مې نېته پوره شي او له مرګ وروسته مې بېرته راژوندی کوي.

ئایه‌تی: 82

وَالَّذِیْۤ اَطْمَعُ اَنْ یَّغْفِرَ لِیْ خَطِیْٓـَٔتِیْ یَوْمَ الدِّیْنِ ۟ؕ

او هغه ذات دی چې يوازې له هغه څخه دا هيله لرم چې د جزا په ورځ به مې تېروتنې را وبښي.

ئایه‌تی: 83

رَبِّ هَبْ لِیْ حُكْمًا وَّاَلْحِقْنِیْ بِالصّٰلِحِیْنَ ۟ۙ

ابراهيم له خپل پالونکي څخه د دعاء غوښتو په حالت کې وويل: ای زما پالونکيه! ما ته په دين کې پوهه راکړه، له مخکېنيو نېکانو انبياو سره مې يوځای کړه چې له هغوی سره مې جنت ته داخل کړه.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• الله مع عباده المؤمنين بالنصر والتأييد والإنجاء من الشدائد.

الله له مؤمنانو بنده ګانو سره يې وي چې مرسته او ملاتړ يې کوي او له سختيو يې ژغوري.

• ثبوت صفتي العزة والرحمة لله تعالى.

د الله لپاره د عزت او رحمت صفتونو ثابتوالی.

• خطر التقليد الأعمى.

د ړندې پيروۍ خطر.

• أمل المؤمن في ربه عظيم.

د مؤمنانو هيله د خپل پالونکي په اړه لويه وي.

ئایه‌تی: 84

وَاجْعَلْ لِّیْ لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْاٰخِرِیْنَ ۟ۙ

او له ما وروسته پېړۍ چې راځي په هغو کې ښه يادونه او ښکلې ستاينه راکړې.

ئایه‌تی: 85

وَاجْعَلْنِیْ مِنْ وَّرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِیْمِ ۟ۙ

او له هغو کسانو مې وګرځوې چې د جنت د هغو کورونو وارثان دي چې په هغو کې ستا مؤمن بندګان خوندونه اخلي او په هغو کې مې و اوسوې.

ئایه‌تی: 86

وَاغْفِرْ لِاَبِیْۤ اِنَّهٗ كَانَ مِنَ الضَّآلِّیْنَ ۟ۙ

او پلار ته مې بښنه وکړې، بېشکه هغه د شرک له امله له حقه له لارورکو څخه دی، د ابراهيم دعا د خپل پلار لپاره مخکې تردې وه چې هغه ته دا خبره څرګنده شي چې هغه له دوزخيانو څخه دی، خو کله چې هغه ته دغه ښکاره شوه بيا ترې بېزاره شو او دعا يې ورته و نه کړه.

ئایه‌تی: 87

وَلَا تُخْزِنِیْ یَوْمَ یُبْعَثُوْنَ ۟ۙ

اوپه هغه ورځ مې په سزا راکولو مه شرموه، په کومه ورځ چې خلک د حساب لپاره راپاڅول کيږي.

ئایه‌تی: 88

یَوْمَ لَا یَنْفَعُ مَالٌ وَّلَا بَنُوْنَ ۟ۙ

په هغه ورځ چې نه انسان ته هغه مال ګټه رسوي چې په دنيآ کې يې غونډ کړی وي او نه هغه زامن چې د هغوی په مرسته به برلاسی کېدلو.

ئایه‌تی: 89

اِلَّا مَنْ اَتَی اللّٰهَ بِقَلْبٍ سَلِیْمٍ ۟ؕ

مګر هغه څوک چې الله ته له داسې روغ زړه سره راغلی وي چې نه په هغه کې شرک وي، نه نفاق، نه ځان ښودنه او نه هم لويي؛ نو هغه به له خپل هغه مال څخه ګټه واخلي چې د الله په لار کې يې لګولی وي او له هغو اولادونو څخه به ګټه واخلي چې هغه ته دعا کوي.

ئایه‌تی: 90

وَاُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ

د هغه ځان ساتونکو لپاره به جنت را نېږدې کړل شي چې د خپل پالونکي امرونه يې منل او له نواهيوو يې ځانونه ساتل.

ئایه‌تی: 91

وَبُرِّزَتِ الْجَحِیْمُ لِلْغٰوِیْنَ ۟ۙ

او د محشر په ورځ هغو لارورکو ته چې له حق دينه لار ورکي وو دوزخ ورڅرګند کړل شي.

ئایه‌تی: 92

وَقِیْلَ لَهُمْ اَیْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُوْنَ ۟ۙ

او هغوی ته به د ملامتيا په ډول وويل شي: هغه بوتان چېرې دي چې تاسو يې عبادت کاوه؟

ئایه‌تی: 93

مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— هَلْ یَنْصُرُوْنَكُمْ اَوْ یَنْتَصِرُوْنَ ۟ؕ

آيا له الله پرته مو د هغو عبادت کاوه؟ آيا د الله له سزا څخه په مخنيوي سره مو مرسته کولای شي او يا هغوی د خپلو ځانونو مرسته کولای شي؟

ئایه‌تی: 94

فَكُبْكِبُوْا فِیْهَا هُمْ وَالْغَاوٗنَ ۟ۙ

نو ځينې به پر ځينو سربېره په دوزخ کې ور وغورځول شي، هم هغوی او هم هغه کسان چې لار ورکي کړي يې دي.

ئایه‌تی: 95

وَجُنُوْدُ اِبْلِیْسَ اَجْمَعُوْنَ ۟ؕ

او له شيطانانو څخه د ابليس ټول مرستندويان هم، هيڅوک به ځنې استثناء نه کړل شي.

ئایه‌تی: 96

قَالُوْا وَهُمْ فِیْهَا یَخْتَصِمُوْنَ ۟ۙ

مشرکان چې له الله پرته د نورو عبادت يې کاوه او له هغه پرته يې نور شريکان نيول وبه وايي: په داسې حال کې چې له هغو کسانو سره به شخړه کوي چې له الله پرته يې د هغوی عبادت کاوه.

ئایه‌تی: 97

تَاللّٰهِ اِنْ كُنَّا لَفِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟ۙ

په الله قسم موږ له حق څخه په څرګنده بې لارۍ کې وو.

ئایه‌تی: 98

اِذْ نُسَوِّیْكُمْ بِرَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟

کله مو چې د ټولو مخلوقاتو د پالونکي غوندې وګرځوو، نو داسې عبادت به مو کوو لکه د هغه چې کوو.

ئایه‌تی: 99

وَمَاۤ اَضَلَّنَاۤ اِلَّا الْمُجْرِمُوْنَ ۟

او موږ له حق لارې بل چا نه يو بې لاري کړي، مګر هغو مجرمانو چې له الله پرته يې موږ عبادت ته وربللو.

ئایه‌تی: 100

فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِیْنَ ۟ۙ

نو اوس موږ لره سپارښت کوونکي نشته چې د الله پر وړاندې زموږ سپارښتنه وکړي، تر څو مو د هغه له سزا څخه وژغوري.

ئایه‌تی: 101

وَلَا صَدِیْقٍ حَمِیْمٍ ۟

او کوم خالص ملګری شته چې زموږ دفاع او سپارښتنه وکړي.

ئایه‌تی: 102

فَلَوْ اَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُوْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟

که چېرې موږ لره يو ځل د دنيا ژوند ته ورګرځېدل وای؛ نو پر الله به باور کوونکي وو.

ئایه‌تی: 103

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

پرته له شکه د ابراهيم عليه السلام په دغه ياده شوې کيسه او د درواغ ګڼونکو په داسې کېدو کې يو پند دی د پند اخېستونکو لپاره، خو د هغوی ډېری باور کوونکي نه دي.

ئایه‌تی: 104

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکي داسې برلاسی دی چې له دوښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې توبه ورته وباسي.

ئایه‌تی: 105

كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوْحِ ١لْمُرْسَلِیْنَ ۟ۚۖ

د نوح قوم رسولان درواغجن وګڼل، کله چې هغوی نوح عليه السلام درواغجن وګاڼه.

ئایه‌تی: 106

اِذْ قَالَ لَهُمْ اَخُوْهُمْ نُوْحٌ اَلَا تَتَّقُوْنَ ۟ۚ

کله چې هغوی ته يې نسبي ورور نوح وويل: آيا له الله څخه نه وېرېږئ تر څو د هغه له وېرې د نورو لمانځل پرېږدئ.

ئایه‌تی: 107

اِنِّیْ لَكُمْ رَسُوْلٌ اَمِیْنٌ ۟ۙ

زه ستاسې لپاره یو استازی یم، الله تعالی تاسې ته رالیږلی یم، امانتګر یم هغه څه چې الله تعالی یې راته وحې کړې ده؛ نه پرې څه زیاتوم او نه یې تر کموم.

ئایه‌تی: 108

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

له الله و وېرېږئ د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو څخه يې په ډډه کولو سره، زما پيروي وکړئ په هغه څه کې چې امر يې درته کوم او له څه څخه مو چې منع کوم.

ئایه‌تی: 109

وَمَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْرٍ ۚ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلٰی رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۚ

زه له تاسو پر هغه څه بدله نه غواړم چې د خپل پالونکي لخوا يې درته رسوم، زما بدله يوازې د مخلوقاتو پر پالونکي ده، نه پر بل چا.

ئایه‌تی: 110

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ؕ

له الله ووېرېږئ د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو څخه يې په ځان ساتلو سره، زما پيروي وکړئ په هغه څه کې چې امر درته کوم او له کوم څه څخه مو چې راګرځوم.

ئایه‌تی: 111

قَالُوْۤا اَنُؤْمِنُ لَكَ وَاتَّبَعَكَ الْاَرْذَلُوْنَ ۟ؕ

هغه ته يې قوم وويل: ای نوحه! آيا موږ د هغه څه پيروي وکړو او عمل پرې وکو حال دا چې ستا پيروان يوازې پست خلک دي په هغو کې موږ سرداران او درانه خلک نه وينو؟!.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• أهمية سلامة القلب من الأمراض كالحسد والرياء والعُجب.

د کينې، ځان ښودنې او لويۍ غوندې ناروغيو څخه د زړه د سلامتيا اهميت.

• تعليق المسؤولية عن الضلال على المضلين لا تنفع الضالين.

د لار ورکوونکو مسؤليت تر لار ورکۍ پورې ورکول، لار ورکو ته کومه ګټه نه رسوي.

• التكذيب برسول الله تكذيب بجميع الرسل.

د الله د يو رسول درواغجن ګڼل د ټولو رسولانو درواغجن ګڼل دي.

• حُسن التخلص في قصة إبراهيم من الاستطراد في ذكر القيامة ثم الرجوع إلى خاتمة القصة.

د ابراهيم کيسه په ښه ډول پای ته رسېدل، چې د قيامت يادونه پکې وشوه او بيا کيسه پای ته ورسېده.

ئایه‌تی: 112

قَالَ وَمَا عِلْمِیْ بِمَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟ۚ

نوح عليه السلام هغوی ته وويل: زما به څه پوهه وي د دغو مؤمنانو پر هغو کارونو چې کول يې؟ زه پر هغوی وکيل نه يم چې کړنې يې څارم.

ئایه‌تی: 113

اِنْ حِسَابُهُمْ اِلَّا عَلٰی رَبِّیْ لَوْ تَشْعُرُوْنَ ۟ۚ

د هغوی حساب يوازې زما پر پالونکي دی، چې پر پټو او ښکاره و يې پوهيږي، ما لره نه دی، که چېرې تاسو پوهېدلی نو هغه څه به مو نه وای ويلي کوم څه مو چې وويل.

ئایه‌تی: 114

وَمَاۤ اَنَا بِطَارِدِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۚ

زه له خپل مجلسه ستاسو د غوښتنې پر بنسټ د دغو مؤمنانو شړونکی نه، ترڅو تاسو ايمان راوړئ.

ئایه‌تی: 115

اِنْ اَنَا اِلَّا نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟ؕ

زه يوازې يو څرګند وېروونکی يم چې د الله له عذابه مو وېروم.

ئایه‌تی: 116

قَالُوْا لَىِٕنْ لَّمْ تَنْتَهِ یٰنُوْحُ لَتَكُوْنَنَّ مِنَ الْمَرْجُوْمِیْنَ ۟ؕ

هغه ته يې قوم وويل: که چېرې له هغه څه څخه لاس په سر نه شې چې موږ وربولې؛ نو هرومرو به له ښکنځل شويو او په ډبرو له وژل شويو څخه شې.

ئایه‌تی: 117

قَالَ رَبِّ اِنَّ قَوْمِیْ كَذَّبُوْنِ ۟ۚۖ

نوح د خپل پالونکي د رابللو په حالت کې وويل: ای زما پالونکيه! پرته له شکه قوم مې درواغجن وګڼلم، په هغه څه کې يې زما تصديق و نه کړ چې ستا لخوا ورسره راغلی وم.

ئایه‌تی: 118

فَافْتَحْ بَیْنِیْ وَبَیْنَهُمْ فَتْحًا وَّنَجِّنِیْ وَمَنْ مَّعِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟

نو زما او زما د قوم ترمنځه څه فيصله وكړې او ما وژغورې او څوك مؤمنان چې له ماسره دي.

ئایه‌تی: 119

فَاَنْجَیْنٰهُ وَمَنْ مَّعَهٗ فِی الْفُلْكِ الْمَشْحُوْنِ ۟ۚ

موږ د هغه دعا قبوله کړه، هغه او کوم مؤمنان چې ورسره وو هغوی مو له خلکو او څارويو په يوه ډکه کښتۍ کې وژغورل.

ئایه‌تی: 120

ثُمَّ اَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبٰقِیْنَ ۟ؕ

بيا له هغوی پاتې خلک مو ډوب کړل، چې هغه د نوح قوم و.

ئایه‌تی: 121

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

پرته له شکه د نوح او د هغه د قوم په ياده شوې کيسه کې، د هغه او ورسره مؤمنانو، د هغه له قومه د کافرانو په تباهۍ کې د پند اخېستونکو لپاره پند دی، و ډېری د هغوی ايمان راوړونکي نه دي.

ئایه‌تی: 122

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی برلاسی دی چې له خپلو دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې له هغوی توبه ورته وباسي.

ئایه‌تی: 123

كَذَّبَتْ عَادُ ١لْمُرْسَلِیْنَ ۟ۚۖ

عاديانو رسولان درواغجن وګڼل کله يې چې خپل رسول هود عليه السلام درواغجن وګاڼه.

ئایه‌تی: 124

اِذْ قَالَ لَهُمْ اَخُوْهُمْ هُوْدٌ اَلَا تَتَّقُوْنَ ۟ۚ

ياد کړه کله چې هغه وخت چې نسبي ورور يې هود ورته وويل: آيا له الله څخه نه وېرېږئ چې د هغه له وېرې د نورو لمانځل پرېږدئ.

ئایه‌تی: 125

اِنِّیْ لَكُمْ رَسُوْلٌ اَمِیْنٌ ۟ۙ

پرته له شکه زه تاسو ته رسول يم الله در لېږلی يم، امانت داره يم په هغه څه کې نه څه زياتوم چې الله يې دې رسولو امر راته کړی دی او نه څه ترې کموم.

ئایه‌تی: 126

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

نو له الله ووېرېږئ د هغه د امرونو په منلو او له نواهيوو يې په ځان ساتلو سره او زما پيروي وکړئ په هغه څه کې چې امر يې درته کوم او په هغه څه کې چې ترې منع کوم مو.

ئایه‌تی: 127

وَمَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْرٍ ۚ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلٰی رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ؕ

او زه له تاسو پر هغه څه بدله نه غواړم چې د خپل پالونکي لخوا يې درته رسوم، زما بدله يوازې د مخلوقاتو پر پالونکي ده، نه پر بل چا.

ئایه‌تی: 128

اَتَبْنُوْنَ بِكُلِّ رِیْعٍ اٰیَةً تَعْبَثُوْنَ ۟ۙ

آيا تاسو پر هر لوړ ځای داسې ساختمان جوړوئ چې پرته له کومې دنيوي يا اخروي ګټې هسې يوه چټي نښه وي؟!.

ئایه‌تی: 129

وَتَتَّخِذُوْنَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُوْنَ ۟ۚ

او داسې کلاوې او ماڼۍ جوړوئ لکه تل چې په دغه دنيا کې ياست او له هغې څخه نه ځئ؟!.

ئایه‌تی: 130

وَاِذَا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِیْنَ ۟ۚ

او کله چې په وژلو او وهلو برلاسي اختياروئ؛ نو پرته له زړه سوي او رحمدلي، ظلم کوونکي برلاسي اختياروئ.

ئایه‌تی: 131

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

نو له الله ووېرېږئ د هغه د امرونو په منلو او له نواهيوو يې په ځان ساتلوسره، زما پيروي وکړئ په هغه څه کې چې امر يې درته کوم او په هغه څه کې چې ترې منع کوم مو.

ئایه‌تی: 132

وَاتَّقُوا الَّذِیْۤ اَمَدَّكُمْ بِمَا تَعْلَمُوْنَ ۟ۚ

او د هغه الله له قهره وډارشئ چې تاسو ته يې داسې نعمتونه درکړي چې تاسو هم پرې پوهېږئ.

ئایه‌تی: 133

اَمَدَّكُمْ بِاَنْعَامٍ وَّبَنِیْنَ ۟ۚۙ

تاسو ته يې څاروي درکړي او او لادونه يې درکړي دي.

ئایه‌تی: 134

وَجَنّٰتٍ وَّعُیُوْنٍ ۟ۚ

تاسو ته يې باغونه او روانې چينې درکړې دي.

ئایه‌تی: 135

اِنِّیْۤ اَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟ؕ

پرته له شکه ای زما قومه! زه پرتاسو د قيامت د لويې ورځې له سزا وېرېږم.

ئایه‌تی: 136

قَالُوْا سَوَآءٌ عَلَیْنَاۤ اَوَعَظْتَ اَمْ لَمْ تَكُنْ مِّنَ الْوٰعِظِیْنَ ۟ۙ

قوم يې ورته وويل: ستا وېرونه او نه وېرونه زموږ لپاره برابره ده، هيڅکله به ايمان درباندې را نه وړو او له هغه څه هيڅکله ونه ګرځو چې پرې يو.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• أفضلية أهل السبق للإيمان حتى لو كانوا فقراء أو ضعفاء.

د لومړنيو ايمان راوړونکو غوره والی که څه هم هغوی بې وزله او کمزوري وي.

• إهلاك الظالمين، وإنجاء المؤمنين سُنَّة إلهية.

د ظالمانو تباه کول او د مؤمنانو ژغورنه الهي سنت او لاره ده.

• خطر الركونِ إلى الدنيا.

دنيا ته د مايل کېدو خطر.

• تعنت أهل الباطل، وإصرارهم عليه.

د باطل والا ضد او پر هغه يې ټينګار.

ئایه‌تی: 137

اِنْ هٰذَاۤ اِلَّا خُلُقُ الْاَوَّلِیْنَ ۟ۙ

دا يوازې د پخوانيو دين دی، د هغوی عادات او خويونه دي.

ئایه‌تی: 138

وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِیْنَ ۟ۚ

اوموږ سزا ليدونکي نه يو.

ئایه‌تی: 139

فَكَذَّبُوْهُ فَاَهْلَكْنٰهُمْ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

هغوی د خپل نبي هود عليه السلام درواغجن ګڼلو ته دوام ورکړ؛ نو هغوی مو د درواغجن ګڼلو له امله په شنډه هوا تباه کړل، پرته له شکه په دغه تباهۍ کې د پند اخېستونکو لپاره پند دی، خو د هغوی ډېری ايمان راوړونکي نه دي.

ئایه‌تی: 140

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی برلاسی دی چې له خپلو دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې له بندګانو يې څوک توبه وباسي.

ئایه‌تی: 141

كَذَّبَتْ ثَمُوْدُ الْمُرْسَلِیْنَ ۟ۚۖ

ثموديانو رسولان درواغجن وګڼل، د خپل نبي صالح عليه السلام په درواغجن ګڼلو سره.

ئایه‌تی: 142

اِذْ قَالَ لَهُمْ اَخُوْهُمْ صٰلِحٌ اَلَا تَتَّقُوْنَ ۟ۚ

کله يې چې نسبي ورور يې صالح ورته وويل: آيا له الله څخه نه ډارېږئ چې د هغه له وېرې د نورو لمانځل پرېږدئ.

ئایه‌تی: 143

اِنِّیْ لَكُمْ رَسُوْلٌ اَمِیْنٌ ۟ۙ

پرته له شکه زه تاسو ته رسول يم الله در لېږلی يم، امانت داره يم په هغه څه کې نه څه زياتوم چې الله يې د رسولو امر راته کړی دی او نه څه ترې کموم.

ئایه‌تی: 144

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

نو له الله د هغه د امرونو په منلو او له نواهيوو په ځان ساتلو سره ووېرېږئ، او په هغه څه کې زما پيروي وکړئ چې امر يې درته کوم او په هغه څه کې چې ترې منع کوم مو.

ئایه‌تی: 145

وَمَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْرٍ ۚ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلٰی رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ؕ

او زه له تاسو پر هغه څه بدله نه غواړم چې د خپل پالونکي لخوا يې درته رسوم، زما بدله يوازې د مخلوقاتو پر پالونکي ده، نه پر بل چا.

ئایه‌تی: 146

اَتُتْرَكُوْنَ فِیْ مَا هٰهُنَاۤ اٰمِنِیْنَ ۟ۙ

آيا تاسو هيله لرئ چې تاسو به په هغو ښېګڼو او نعمتونو کې همداسې ډاډه پرېښودل شئ چې نه به وېرېږئ؟!.

ئایه‌تی: 147

فِیْ جَنّٰتٍ وَّعُیُوْنٍ ۟ۙ

په باغونو او روانو چينو کې.

ئایه‌تی: 148

وَّزُرُوْعٍ وَّنَخْلٍ طَلْعُهَا هَضِیْمٌ ۟ۚ

په داسې کښتونو او خرماوو کې چې مېوې يې نرمې او پخې دي.

ئایه‌تی: 149

وَتَنْحِتُوْنَ مِنَ الْجِبَالِ بُیُوْتًا فٰرِهِیْنَ ۟ۚ

او غرونه پرې کوئ، تر څو کورونه پکې جوړ کړئ چې پکې اوسېږئ او تاسو يې په توږلو کې مهارت لرئ.

ئایه‌تی: 150

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

نو له الله څخه د هغه د امرونو په منلو او له نواهيوو يې په ډډه کولو ووېرېږئ، زما پیروي وکړئ په هغه څه کې چې امر يې درته کوم او په هغه څه کې چې ترې منع کوم مو.

ئایه‌تی: 151

وَلَا تُطِیْعُوْۤا اَمْرَ الْمُسْرِفِیْنَ ۟ۙ

او د ګناهونو په تر سره کولو سره پر خپلو ځانونو له بريده اوښتونکو خلکو امر ته غاړه مه ږدئ.

ئایه‌تی: 152

الَّذِیْنَ یُفْسِدُوْنَ فِی الْاَرْضِ وَلَا یُصْلِحُوْنَ ۟

هغه کسان چې په ځمکه کې وران کاري کوي د ګناهونو په خپرولو، او د الله په پیروۍ د ځانونو سمون نه کوي.

ئایه‌تی: 153

قَالُوْۤا اِنَّمَاۤ اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِیْنَ ۟ۚ

قوم يې ورته وويل: پرته له شکه ته يو له هغه چا يې چې څو څو ځلې کوډې پرې شوې دي، تر دې چې پر عقلونو يې غالبه شوې او له منځه يې ویوړ.

ئایه‌تی: 154

مَاۤ اَنْتَ اِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا ۖۚ— فَاْتِ بِاٰیَةٍ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟

ته هم يوازې زموږ غوندې انسان يې؛ نو تا لره پر موږ کوم غوراوی نشته تردې چې ته رسول وې؛ نو يوه داسې نښانه راوړه چې پردې خبره دلالت کوي چې ته رسول يې، که چېرې ته په هغه دعوا کې رېښتينی وې چې کوې يې چې ته رسول يې.

ئایه‌تی: 155

قَالَ هٰذِهٖ نَاقَةٌ لَّهَا شِرْبٌ وَّلَكُمْ شِرْبُ یَوْمٍ مَّعْلُوْمٍ ۟ۚ

هغوی ته صالح -په داسې حال کې چې الله هغه ته نښانه ورکړې وه، چې هغه يوه اوښه وه، الله له لويې ډبرې را اېستلې وه -وويل: دغه اوښه ده چې ليدل کيږي او لمس کيږي، هغې لره د اوبو خپله برخه ده او تاسو لره ټاکلې برخه ده، ستاسو په برخه کې هغه اوبه نه څښي او تاسو په هغه ورځ اوبه نه څښئ چې د هغې برخه ده.

ئایه‌تی: 156

وَلَا تَمَسُّوْهَا بِسُوْٓءٍ فَیَاْخُذَكُمْ عَذَابُ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟

هغې ته کوم د زخمي کولو او وهلو زيان مه رسوئ، چې د هغه له امله به د الله عذاب درته ورسيږي چې په لويه ورځ به مو تباه کړي، ځکه چې په هغې ورځ کې پرتاسو کړاو را ښکته کېدونکی دی.

ئایه‌تی: 157

فَعَقَرُوْهَا فَاَصْبَحُوْا نٰدِمِیْنَ ۟ۙ

نو پر وژلو يې په يوه خوله شول؛ چې تر ټولو بد بخته يې هغه ووژله، بيا هغوی پر هغه څه پښېمانه شول، کله چې پر ځانونو د خامخا راښکته کېدونکي عذاب په اړه پوه شول، خو دغه پښېمانۍ د عذاب د ليدو پر مهال هغوی ته کومه ګټه نه رسوله.

ئایه‌تی: 158

فَاَخَذَهُمُ الْعَذَابُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

نو هغې سزا ونيول چې له هغوی سره يې ژمنه شوې وه، چې هغه ځمکه ښورېدنه او چېغه وه، پرته له شکه د صالح او د هغه د قوم په ياده شوې کيسه کې د پند اخېستونکو لپاره پند دی، خو د هغوی ډېری ايمان راوړونکي نه دي.

ئایه‌تی: 159

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی برلاسی دی چې له خپلو دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې له بندګانو يې څوک توبه وباسي.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• توالي النعم مع الكفر استدراج للهلاك.

له کفر سره د نعمتونو پرله پسې والی د تباهۍ لپاره استدراج دی.

• التذكير بالنعم يُرتجى منه الإيمان والعودة إلى الله من العبد.

د نعمتونو يادونه د ايمان راوړلو هيله پيدا کوي او بنده د الله لوري ته راګرځوي.

• المعاصي هي سبب الفساد في الأرض.

ګناهونه په زمکه کې د ورانکارۍ لامل دي.

ئایه‌تی: 160

كَذَّبَتْ قَوْمُ لُوْطِ ١لْمُرْسَلِیْنَ ۟ۚۖ

د لوط قوم رسولان درواغجن وګڼل، ځکه هغوی خپل نبي لوط عليه السلام درواغجن وګڼی.

ئایه‌تی: 161

اِذْ قَالَ لَهُمْ اَخُوْهُمْ لُوْطٌ اَلَا تَتَّقُوْنَ ۟ۚ

کله چې هغوی ته يې نسبي ورور لوط وويل: آيا له الله څخه نه وېرېږئ چې د هغه له وېرې شرک پرېږدئ.

ئایه‌تی: 162

اِنِّیْ لَكُمْ رَسُوْلٌ اَمِیْنٌ ۟ۙ

پرته له شکه زه تاسوته رسول يم، الله تاسو ته لېږلی يم، امانت دار يم نه په هغه څه کې چې د هغه لخوا يې رسوم نه څه پکې زياتوم او نه څه ترې کموم.

ئایه‌تی: 163

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

له الله و وېرېږئ د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو څخه يې په ډډه کولو سره، زما پيروي وکړئ په هغه څه کې چې امر يې درته کوم او له څه څخه مو چې منع کوم.

ئایه‌تی: 164

وَمَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْرٍ ۚ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلٰی رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ؕ

او زه له تاسو پر هغه څه بدله نه غواړم چې د خپل پالونکي لخوا يې درته رسوم، زما بدله يوازې د مخلوقاتو پر پالونکي ده، نه پر بل چا.

ئایه‌تی: 165

اَتَاْتُوْنَ الذُّكْرَانَ مِنَ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ

ايا تاسو يوازې له خلکو څخه نارينه وو ته د شا لخوا ورځئ؟!.

ئایه‌تی: 166

وَتَذَرُوْنَ مَا خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ ؕ— بَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ عٰدُوْنَ ۟

او هغه څه پرېږدئ چې الله ستاسو د شهوتونو د پوره کولو لپاره پيداکړي دي چې هغه ستاسو د مېرمنو شرمځايونه دي؟! بلکې تاسو د الله له پولو په دغه ناوړه نابلده کار اوښتونکي ياست.

ئایه‌تی: 167

قَالُوْا لَىِٕنْ لَّمْ تَنْتَهِ یٰلُوْطُ لَتَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُخْرَجِیْنَ ۟

قوم يې ورته وويل: ای لوطه! که چېرې له دغه کاره زموږ له منع کولو او پر موږ د بد ويلو څخه لاس په سر نه شې، هرومرو به ته او څوک چې درسره دي زموږ له کلي څخه د اېستل شويو څخه شې.

ئایه‌تی: 168

قَالَ اِنِّیْ لِعَمَلِكُمْ مِّنَ الْقَالِیْنَ ۟ؕ

هغوی ته لوط وويل: پرته له شکه زه ستاسو د دغه کار چې کوئ يې له بد ګڼونکو او ناوړه ګڼونکو څخه يم.

ئایه‌تی: 169

رَبِّ نَجِّنِیْ وَاَهْلِیْ مِمَّا یَعْمَلُوْنَ ۟

هغه د خپل پالونکي په رابللو سره وويل: ای زما پالونکيه! ما او کورنۍ مې له هغه عذابه وساتې چې دغو خلکو ته د هغوی د ناروا کار له امله رسيږي.

ئایه‌تی: 170

فَنَجَّیْنٰهُ وَاَهْلَهٗۤ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ

نو د هغه دعا مو قبوله کړه او هغه او ټوله کورنۍ مو يې وژغورله.

ئایه‌تی: 171

اِلَّا عَجُوْزًا فِی الْغٰبِرِیْنَ ۟ۚ

پرته د هغه له مېرمنې، بېشکه هغه کافره وه؛ نو له منځه تلونکو او تباه کېدونکو څخه وه.

ئایه‌تی: 172

ثُمَّ دَمَّرْنَا الْاٰخَرِیْنَ ۟ۚ

بيا وروسته له دې چې لوط او کورنۍ يې له سدوم نومي کلي څخه ووتل، پاتې قوم مو يې له هغه وروسته په سخته تباهۍ تباه کړل.

ئایه‌تی: 173

وَاَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ مَّطَرًا ۚ— فَسَآءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِیْنَ ۟

او پر هغوی مو له آسمانه د باران غوندې ډبرې و اورولې؛ نو د دغو کسانو باران چې لوط وېرول او د الله له عذابه يې ډارول ډېر بد و، ځکه چې هغوی د ناوړه کار په ترسره کولو کې دوام وکړ.

ئایه‌تی: 174

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

پرته له شکه د لوط پر قوم د هغوی د ناوړه کار له امله یاد نازل شوي عذاب کې د پند اخېستونکو لپاره پند دی خو د هغوی ډېری ايمان راوړونکي نه دي.

ئایه‌تی: 175

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی برلاسی دی چې له خپلو دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې له بندګانو يې څوک توبه وباسي.

ئایه‌تی: 176

كَذَّبَ اَصْحٰبُ لْـَٔیْكَةِ الْمُرْسَلِیْنَ ۟ۚۖ

د ګڼې ونې والا کلي خلکو رسولان درواغجن وګڼل، کله يې چې خپل نبي شعيب عليه السلام درواغجن وګڼلو.

ئایه‌تی: 177

اِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیْبٌ اَلَا تَتَّقُوْنَ ۟ۚ

کله چې هغوی ته يې نبي شعيب وويل: آيا له الله څخه د هغه له وېرې د شرک په پرېښودلو نه وېرېږئ؟!.

ئایه‌تی: 178

اِنِّیْ لَكُمْ رَسُوْلٌ اَمِیْنٌ ۟ۙ

زه ستاسې لپاره یو استازی یم، الله تعالی تاسې ته رالیږلی یم، امانتګر یم هغه څه چې الله تعالی یې راته وحې کړې ده؛ نه پرې څه زیاتوم او نه یې ترې کموم.

ئایه‌تی: 179

فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟ۚ

نو له الله ووېرېږئ د هغه د امرونو په منلو او له نواهيوو يې په ډډه کولو سره، او په هغه څه کې زما پيروي وکړئ چې امر يې درته کوم او يا مو ترې منع کوم.

ئایه‌تی: 180

وَمَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْرٍ ۚ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلٰی رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ؕ

او زه له تاسو پر هغه څه بدله نه غواړم چې د خپل پالونکي لخوا يې درته رسوم، زما بدله يوازې د مخلوقاتو پر پالونکي ده، نه پر بل چا.

ئایه‌تی: 181

اَوْفُوا الْكَیْلَ وَلَا تَكُوْنُوْا مِنَ الْمُخْسِرِیْنَ ۟ۚ

خلکو ته پېمانه پوره ورکوئ، کله چې څه پرې پلورئ او له هغه چا مه کېږئ چې خلکو ته د پېر پر مهال په پېمانه کې کمی کوي.

ئایه‌تی: 182

وَزِنُوْا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیْمِ ۟ۚ

او کله چې نورو خلکو تلل کوئ؛ نو په سمه تله تول کوئ.

ئایه‌تی: 183

وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْیَآءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِیْنَ ۟ۚ

او د خلکو حقوق مه کموئ، او د ګناهونو په ترسره کولو په زمکه کې فساد مه زیاتوئ.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• اللواط شذوذ عن الفطرة ومنكر عظيم.

لواطت د فطرت څخه وتل دي او لوی ناوړه کار دی.

• من الابتلاء للداعية أن يكون أهل بيته من أصحاب الكفر أو المعاصي.

د الله لارې ته د رابلونکي له ازامويښت څخه دا دی چې کورنۍ يې کافره او ګناهکاره وي.

• العلاقات الأرضية ما لم يصحبها الإيمان، لا تنفع صاحبها إذا نزل العذاب.

له ځمکنيو اړيکو سره چې تر څو ايمان نه وي، څښتن ته يې ګټه نه شي رسولی کله چې عذاب پرې راشي.

• وجوب وفاء الكيل وحرمة التَّطْفِيف.

د پېمانې پوره ورکولو لازموالی او د کمولو نارواوالی.

ئایه‌تی: 184

وَاتَّقُوا الَّذِیْ خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْاَوَّلِیْنَ ۟ؕ

او له هغه ذاته په دې وېره ځانونه وساتئ چې عذاب درباندې را نازل نه کړي، کوم ذات چې تاسو يې پيداکړي ياست، او پخواني امتونه يې پيداکړي دي.

ئایه‌تی: 185

قَالُوْۤا اِنَّمَاۤ اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِیْنَ ۟ۙ

د شعيب قوم، شعيب ته وويل: پرته له شکه ته له هغو کسانو څخه يې چې څو څو ځلې کوډې پرې شوې دي، تر دې چې کوډې دې پر عقل غالبې شوې دي او له منځه يې وړی دی.

ئایه‌تی: 186

وَمَاۤ اَنْتَ اِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَاِنْ نَّظُنُّكَ لَمِنَ الْكٰذِبِیْنَ ۟ۚ

او ته يوازې زموږ غوندې يو انسان يې او تا لره پر موږ کوم زيادت نشته؛ نو بيا ته څنګه رسول يې؟ او موږ ستا په اړه يوازې دا ګومان کوو چې ته له درواغجنو يې په دغه دعوی کې چې ته رسول يې.

ئایه‌تی: 187

فَاَسْقِطْ عَلَیْنَا كِسَفًا مِّنَ السَّمَآءِ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟ؕ

او که ته په هغه دعوی کې رېښتينی وې چې کوې يې؛ نو له آسمانه يوه ټوټه پر موږ راوغورځوه.

ئایه‌تی: 188

قَالَ رَبِّیْۤ اَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟

شعيب هغوی ته وويل: زما پالونکی پر هغه شرک او ګناهونو ډېر پوه دی چې تاسو يې کوئ، له هغه څخه ستاسو له کړنو څه پټ نه دي.

ئایه‌تی: 189

فَكَذَّبُوْهُ فَاَخَذَهُمْ عَذَابُ یَوْمِ الظُّلَّةِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟

د هغه درواغجن ګڼلو ته يې دوام ورکړ؛ نو لوی عذاب ورته ورسېدی، داسې چې له سختې ګرمې ورځې وروسته ورېځ پرې راغله، پر هغوی يې اور را و اورولو، چې ويې سوځول، بېشکه د هغوی د تباهۍ ورځ د لويې وېرې ورځ وه.

ئایه‌تی: 190

اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً ؕ— وَمَا كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟

بېشکه د شعيب د قوم په ياده شوې تباهۍ کې د پند اخېستونکو لپاره يو پند دی، خو د هغوی ډېری ايمان راوړونکي نه وو.

ئایه‌تی: 191

وَاِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الرَّحِیْمُ ۟۠

او پرته له شکه ای رسوله! ستا پالونکی برلاسی دی چې له خپلو دښمنانو يې غچ اخلي، پر هغه چا مهربانه دی چې له بندګانو يې څوک توبه وباسي.

ئایه‌تی: 192

وَاِنَّهٗ لَتَنْزِیْلُ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ؕ

او بېشکه دغه قرآن پر محمد صلی الله عليه وسلم د مخلوقاتو د پالونکي لخوا نازل کړل شوی دی.

ئایه‌تی: 193

نَزَلَ بِهِ الرُّوْحُ الْاَمِیْنُ ۟ۙ

د جبرئیل امين عليه السلام په واسطه نازل شوی دی.

ئایه‌تی: 194

عَلٰی قَلْبِكَ لِتَكُوْنَ مِنَ الْمُنْذِرِیْنَ ۟ۙ

ای رسوله! ستا پر زړه نازل شوی، تر څو له هغو رسولانو شې چې خلک وېروي او د الله له عذابه يې ډاروي.

ئایه‌تی: 195

بِلِسَانٍ عَرَبِیٍّ مُّبِیْنٍ ۟ؕ

په څرګنده عربي ژبه يې نازل کړی دی.

ئایه‌تی: 196

وَاِنَّهٗ لَفِیْ زُبُرِ الْاَوَّلِیْنَ ۟

او دغه ياد شوی قرآن د پخوانيو په کتابونو کې هم شته، چې پخوانيو آسماني کتابونو د هغه په اړه زيري ورکړي دي.

ئایه‌تی: 197

اَوَلَمْ یَكُنْ لَّهُمْ اٰیَةً اَنْ یَّعْلَمَهٗ عُلَمٰٓؤُا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ

آيا د دغو درواغ ګڼونکو لپاره ستا پر رېښتينولۍ دا يوه نښانه نده چې د هغه څه پر حقيقت د عبدالله بن سلام غوندې د بني اسرائيلو علماء هم پوهيږي کوم څه چې پر تا نازل شوي دي.

ئایه‌تی: 198

وَلَوْ نَزَّلْنٰهُ عَلٰی بَعْضِ الْاَعْجَمِیْنَ ۟ۙ

او که دغه قرآن مو پر ځينو هغو اعجميانو نازل کړی وای چې په عربي خبرې نه شي کولای.

ئایه‌تی: 199

فَقَرَاَهٗ عَلَیْهِمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ مُؤْمِنِیْنَ ۟ؕ

او هغه پر دوی لوستی وای، بيا به هم هغوی ايمان راوړونکي نه وو، ځکه ويل به يې: موږ نه پرې پوهېږو؛ نو په کار ده چې د الله شکر وباسي چې په خپله ژبه يې نازل شوی.

ئایه‌تی: 200

كَذٰلِكَ سَلَكْنٰهُ فِیْ قُلُوْبِ الْمُجْرِمِیْنَ ۟ؕ

همدارنګه مو درواغ ګڼل او کفر د ګناهکارانو په زړونو کې ور ننه اېستلي دي.

ئایه‌تی: 201

لَا یُؤْمِنُوْنَ بِهٖ حَتّٰی یَرَوُا الْعَذَابَ الْاَلِیْمَ ۟ۙ

له هغه کفره نه اوړي چې پرې دي او نه ايمان راوړي ترڅو دردوونکی عذاب ونه ويني.

ئایه‌تی: 202

فَیَاْتِیَهُمْ بَغْتَةً وَّهُمْ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟ۙ

نو دغه عذاب ناڅاپه ورته راشي، په داسې حال کې چې په راتګ يې نه پوهيږي تردې چې ناببره يې را ګير کړي.

ئایه‌تی: 203

فَیَقُوْلُوْا هَلْ نَحْنُ مُنْظَرُوْنَ ۟ؕ

نو له سخت افسوسه به وايي کله چې ناببره عذاب پرې را نازل شي: آيا موږ ته به مهلت را کول کيږي چې الله ته توبه وباسو؟!

ئایه‌تی: 204

اَفَبِعَذَابِنَا یَسْتَعْجِلُوْنَ ۟

آيا دغه کافران زموږ لخوا په عذاب راتلو بيړه کوي وايي: موږ هيڅکله تا لره ايمان نه راوړو ترڅو آسمان پر موږ ټوټې ټوټې را ونه لويږي لکه ته چې ګومان کوې؟!

ئایه‌تی: 205

اَفَرَءَیْتَ اِنْ مَّتَّعْنٰهُمْ سِنِیْنَ ۟ۙ

نو ای رسوله! خبر راکړه که موږ دغو کافرانو ته د دنيا په ژوند کې تر اوږدې زمانې پورې له نعمتونو د مزو اخېستلو مهلت ورکړ، چې له هغه څه مخ اړوونکي دي چې زه ورسره راغلی يم.

ئایه‌تی: 206

ثُمَّ جَآءَهُمْ مَّا كَانُوْا یُوْعَدُوْنَ ۟ۙ

بيا له دغې زمانې وروسته چې دغه نعمتونه يې پکې ترلاسه کړي هغه عذاب ورته راشي چې ژمنه يې ورسره کېدله.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• كلما تعمَّق المسلم في اللغة العربية، كان أقدر على فهم القرآن.

کله چې هم مسلمان په عربي ژبه کې ژور فکر وکړي همدومره د قرآن پر پوهاوي توانمند کيږي.

• الاحتجاج على المشركين بما عند المُنْصِفين من أهل الكتاب من الإقرار بأن القرآن من عند الله.

د مشرکانو پر خلاف په هغه اقرار استدلال کول کوم چې د انصاف لرونکو کتاب څښتنانو لخوا شوی چې قرآن د الله له لورې دی.

• ما يناله الكفار من نعم الدنيا استدراج لا كرامة.

کافرانو ته چې کوم د دنيا نعمتونه رسيږي هغه استدراج دی نه کرامت.

ئایه‌تی: 207

مَاۤ اَغْنٰی عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یُمَتَّعُوْنَ ۟ؕ

هغوی ته به څه ګټه ورسوي هغه نعمتونه چې په دنيا کې ورسره وو؟! پرته له شکه دغه نعمتونه اوس پرې شول او هيڅ هم له هغو نه موندل کيږي.

ئایه‌تی: 208

وَمَاۤ اَهْلَكْنَا مِنْ قَرْیَةٍ اِلَّا لَهَا مُنْذِرُوْنَ ۟

او موږ هيڅ امت له امتونو نه دی تباه کړی مګر وروسته د هغوی له عذر پای ته رسولو څخه د رسولانو په لېږلو او کتابونو په نازلولو سره.

ئایه‌تی: 209

ذِكْرٰی ۛ۫— وَمَا كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟

د هغوی لپاره پند او يادونه ده، موږ هغوی ته د رسولانو په لېږلو او کتابونو په نازلولو د هغوی له عذر ختمولو وروسته په سزا ورکولو ظالمان نه يو.

ئایه‌تی: 210

وَمَا تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّیٰطِیْنُ ۟ۚ

او دغه قرآن د رسول الله صلی الله عليه وسلم پر زړه شيطانانو نه دی نازل کړی.

ئایه‌تی: 211

وَمَا یَنْۢبَغِیْ لَهُمْ وَمَا یَسْتَطِیْعُوْنَ ۟ؕ

او د هغوی لپاره صحيح نه ده چې د هغه پر زړه يې نازل کړي او نه د دغه توان لري.

ئایه‌تی: 212

اِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُوْلُوْنَ ۟ؕ

هغوی دا نه شي کولای، ځکه هغوی په آسمان کې له هغه ځايه ګوښه کړل شوي دي؛ نو څنګه به هلته ورسېدلی شي او هغه به نازل کړلای شي؟!

ئایه‌تی: 213

فَلَا تَدْعُ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتَكُوْنَ مِنَ الْمُعَذَّبِیْنَ ۟ۚ

نو له الله سره بل معبود مه رابوله چې له هغه سره يې شريک کړې، که نه د دغه له امله به بيا ته له عذاب ورکړل شويو څخه شې.

ئایه‌تی: 214

وَاَنْذِرْ عَشِیْرَتَكَ الْاَقْرَبِیْنَ ۟ۙ

ای رسوله! له قومه دې تر ټولو نږدې نږدې خپلوان ووېروه، تر څو د الله عذاب ورته و نه رسيږي که چېرې هغوی پر شرک پاتې شي.

ئایه‌تی: 215

وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۚ

په کړنه او وينا دې خپل اړخ د هغو کسانو لپاره نرم کړه چې ستا پيروي يې کړې او مؤمنان دي، پر هغوی د رحم کولو او نرمۍ کولو له امله.

ئایه‌تی: 216

فَاِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ اِنِّیْ بَرِیْٓءٌ مِّمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟ۚ

که چېرې هغوی له تا سرغړونه وکړي، او هغه د الله يووالی او پيروي و نه مني چې ته يې امر ورته کوې؛ نو هغوی ته ووايه: زه له هغه شرک او ګناهونو بېزاره يم چې تاسو يې کوئ.

ئایه‌تی: 217

وَتَوَكَّلْ عَلَی الْعَزِیْزِ الرَّحِیْمِ ۟ۙ

او په ټولو چارو کې دې پر هغه برلاسي ذات بروسه وکړه چې له دښمنانو يې غچ اخلي، له هغوی پر هغه چا مهربانه دی چې هغه ته په توبه ورګرځي.

ئایه‌تی: 218

الَّذِیْ یَرٰىكَ حِیْنَ تَقُوْمُ ۟ۙ

هغه پاک ذات چې ويني دې کله چې لمانځه ته پاحېږې.

ئایه‌تی: 219

وَتَقَلُّبَكَ فِی السّٰجِدِیْنَ ۟

او هغه پاک ذات چې له يو حاله بل حال ته په لمونځ کوونکو کې ستا بدلېدل را بدلېدل ويني، له هغه هيڅ هم پټ نه دي ته يې يا له تا پرته بل څوک يې ترسره کوي.

ئایه‌تی: 220

اِنَّهٗ هُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟

بېشکه همغه ذات دی چې د هغه قرآن او ذکر اورېدونکی دی چې ته يې لولې يا يې په لمانځه کې کوې او پر نيت دې ښه پوه دی.

ئایه‌تی: 221

هَلْ اُنَبِّئُكُمْ عَلٰی مَنْ تَنَزَّلُ الشَّیٰطِیْنُ ۟ؕ

آيا خبر درکړم چې هغه شيطانان پر چا نازليږي چې تاسو ګومان کوئ چې هغوی دغه قران را نازلوي؟

ئایه‌تی: 222

تَنَزَّلُ عَلٰی كُلِّ اَفَّاكٍ اَثِیْمٍ ۟ۙ

شيطانان له غيب ويونکو څخه پر درواغ جوړوونکي او زيات ګناهکاره نازليږي.

ئایه‌تی: 223

یُّلْقُوْنَ السَّمْعَ وَاَكْثَرُهُمْ كٰذِبُوْنَ ۟ؕ

له پورته مجلسه شيطانان خبرې غلا کوي، بيا يې له کاهنانو(غيب ويونکو) خپلو دوستانو ته ور ښيي، او ډېری کاهنان درواغجن دي، که چېرې يوه کلمه رېښتيا وايي سل نورې درواغ ورسره جوړوي.

ئایه‌تی: 224

وَالشُّعَرَآءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغَاوٗنَ ۟ؕ

او هغه شاعران چې تاسو دا ګومان کوئ چې محمد صلی الله عليه وسلم له هغوی څخه دی، د هغوی پيروي خو يوازې له سمې او نېغې لارې اوښتي خلک کوي؛ نو هغه شعرونه روايت کوي چې هغوی يې وايي.

ئایه‌تی: 225

اَلَمْ تَرَ اَنَّهُمْ فِیْ كُلِّ وَادٍ یَّهِیْمُوْنَ ۟ۙ

ای رسوله! ته وينې چې د هغوی د لار ورکۍ له نښانو دا هم ده چې په هر ناو کې لالهانده وي، کله د چا ستاينه کوي او کله يې بيا بد بيانوي او کله بيا له دغو دواړو پرته په بل حالت کې وي.

ئایه‌تی: 226

وَاَنَّهُمْ یَقُوْلُوْنَ مَا لَا یَفْعَلُوْنَ ۟ۙ

او هغوی درواغ وايي؛ نو وايي: موږ دا وکړل او په حقيقت کې يې کړي نه دي.

ئایه‌تی: 227

اِلَّا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَذَكَرُوا اللّٰهَ كَثِیْرًا وَّانْتَصَرُوْا مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوْا ؕ— وَسَیَعْلَمُ الَّذِیْنَ ظَلَمُوْۤا اَیَّ مُنْقَلَبٍ یَّنْقَلِبُوْنَ ۟۠

مګر له شاعرانو هغه کسان چې ايمان يې راوړی، ښه کارونه يې کړي، الله يې ډېر ياد کړی او د الله له دښمنانو يې غچ اخېستی وروسته له دې چې هغوی ظلم پرې کړی دی لکه حسان بن ثابت رضی الله عنه، او هغه کسان چې له الله سره په شريک نيولو او د هغه پر بندګانو يې په تيري کولو ظلم کړی دی ژر به هغوی پوه شي چې د هغوی لپاره څنګه د ورتګ ځای دی چې ورځي به؛ نو ژر دي چې داسې لوی ځای او دقيق حساب ته به وروګرځول شي.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• إثبات العدل لله، ونفي الظلم عنه.

د الله لپاره د عدل ثابتول او له هغه د ظلم نفي کول.

• تنزيه القرآن عن قرب الشياطين منه.

قران ته د شيطانانو له نږدې والي څخه پاکوالی ثابتول.

• أهمية اللين والرفق للدعاة إلى الله.

د الله لوري ته د بلونکي لپاره د نرموالي او مهربانۍ مهم والی.

• الشعر حَسَنُهُ حَسَن، وقبيحه قبيح.

ښه شعر ښه وي او بد يې بد وي.