Check out the new design

Firo maanaaji Alqur'aana Teddunde nden - Eggo e haala Sinhaliiwo wonande deftere Firo Alkur'aana raɓɓinaango. * - Loowdi firooji ɗi


Firo maanaaji Simoore.: Simoore Al-hijri   Aaya.:

අල් හිජ්ර්

Hino jeyaa e paandale simoore nden:
توعد المستهزئين بالقرآن، والوعد بحفظه تأييدًا للنبي وتثبيتًا له.
අල් කුර්ආනය සරදමට ගත් තැනැත්තන්හට කෙරෙන දැඩි අවවාදය, නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ශක්තිමත් කිරීමක් ලෙසින් හා තහවුරු කිරීමක් ලෙසින් එය ආරක්ෂා කරන බවට වූ ප්රතිඥාව.

الٓرٰ ۫— تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ وَقُرْاٰنٍ مُّبِیْنٍ ۟
(අලිෆ්, ලාම්, රා) යන මෙම අක්ෂර මාළා භාවිතය හා ඒ පිළිබඳ දැක්ම සූරා අල් බකරාහි ආරම්භයේ සඳහන් කර ඇත. සැබැවින්ම මෙය අල්ලාහ් වෙතින් පහළ කරනු ලැබු බවත් ඒවා දේව ඒකීයත්වය හා ආගමික නීති පිළිවෙත් පැහැදිලි කරන අල් කුර්ආනයේ උසස් පාඨ වේ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
رُبَمَا یَوَدُّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَوْ كَانُوْا مُسْلِمِیْنَ ۟
දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කළවුන්, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ, ඔවුනට මෙම කරුණු පැහැදිලි වන අවස්ථාවේ හා ඔවුන් මෙලොවෙහි දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරමින් සිටි දෑ නිෂ්ඵල බව ඔවුනට හෙළි වන අවස්ථාවේ ඔවුන් (දේව විශාවස කළ)මුස්ලිම්වරුන් වශයෙන් සිටියා නම් මැනව යැයි ආශා කරති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
ذَرْهُمْ یَاْكُلُوْا وَیَتَمَتَّعُوْا وَیُلْهِهِمُ الْاَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُوْنَ ۟
අහෝ දූතය! මෙම බොරුකාරයින්ට ගොවිපල සතුන් අනුභව කරන්නාක් මෙන් භුක්ති විඳින්නට ඉඩ දෙනු. තාවකාලික මෙලොව ආශාවන් ඔවුහු භුක්ති විදිති. ඔවුන්ගේ දිගු බලාපොරොත්තු දේව විශ්වාසයෙන් හා දැහැමි ක්රියාවන්ගෙන් ඔවුන් වෙනතකට යොමු කර ඇත. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන් අල්ලාහ් වෙත පැමිණෙන විට ඔවුන් සිටියේ අලාභයක බව ඔවුන් මතු දැනගනු ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَاۤ اَهْلَكْنَا مِنْ قَرْیَةٍ اِلَّا وَلَهَا كِتَابٌ مَّعْلُوْمٌ ۟
අපරාධකාරී ගම්මාන අතරින් යම් ගම්මානයක් වෙත අප විනාශය පහළ කරන විට, අල්ලාහ්ගේ දැනුමෙහි ඒ සඳහා නියමිත කාලයක් තිබුණා මිස නැත. ඊට පෙර හෝ ප්රමාද වෙමින් හෝ සිදු වූයේ නැත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
مَا تَسْبِقُ مِنْ اُمَّةٍ اَجَلَهَا وَمَا یَسْتَاْخِرُوْنَ ۟
සමූහයන් අතරින් යම් සමූහයක් වෙත ඒ සඳහා නියම කළ කාලයට පෙර එහි විනාශය පැමිණෙන්නේ නැත. නියමිත කාලය පැමිණි විට එය ප්රමාද කරනු ලබන්නේ ද නැත. අල්ලාහ් අපරාධකරුවන්ට ලබා දුන් කාල අවකාශය තුළ ඔවුන් වෙනස් විය යුතු නොවේ ද!
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَقَالُوْا یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْ نُزِّلَ عَلَیْهِ الذِّكْرُ اِنَّكَ لَمَجْنُوْنٌ ۟ؕ
මක්කාවාසීන් අතර සිටි දේව ප්රතික්ෂේපකයෝ දූතයාණන්හට (සල්ලල්ලාලාහු අලයිහි වසල්ලම්) "තමන් වාද කරන පරිදි මෙනෙහි කිරීම පහළ වී ඇති අයවලුනි! සැබැවින්ම නුඹ, මේ කරන වාදයේ උන්මත්තකයෙකි. උන්මත්තකයින් ක්රියා කරන අයුරින් නුඹ ද ක්රියා කරන්නෙහිය." යැයි පැවසුවෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَوْ مَا تَاْتِیْنَا بِالْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟
නුඹ සත්යවාදීන් අතරින් කෙනෙකු නම්, සැබැවින් නුඹ එවනු ලැබූ නබිවරයෙකු යැයි ද සැබැවින්ම දඬුවම අපට පහළවන්නක් යැයි ද නුඹ වෙනුවෙන් සාක්ෂි දරන මලක්වරුන් අප වෙත නුඹ ගෙන ආ යුතු නොවේද?
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
مَا نُنَزِّلُ الْمَلٰٓىِٕكَةَ اِلَّا بِالْحَقِّ وَمَا كَانُوْۤا اِذًا مُّنْظَرِیْنَ ۟
මලක්වරුන් පැමිණිය යුතු යැයි ඔවුන් එතුමාගෙන් කළ යෝජනාවට පිළිතුරු වශයෙන්, "දඬුවම් කිරීමෙන් නුඹලාගේ විනාශය පැමිණෙන විට ප්රඥාව නියම කරන දෑට අනුකූල වුවහොත් මිස අපි දේව දූතයන් පහළ නොකරන්නෙමු. -ඔවුන් විශ්වාස නොකරමින් සිටිය දී ඔවුන් වෙත අපි මලක්වරුන් අපි එව්වේ නම්- ඔවුන් අවකාශය ලබන්නන් ලෙස නොසිටිති. දඬුවම ඉක්මණින්ම පැමිණෙනු ඇත." යැයි අල්ලාහ් පවසයි.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَاِنَّا لَهٗ لَحٰفِظُوْنَ ۟
සැබැවින්ම අපි මෙම කුර්ආනය මිනිසුනට මෙනෙහි කිරීමක් වශයෙන් මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාගේ හදවතට පහළ කළ අය වෙමු. එමෙන්ම අල් කුර්ආනයට අමතර යමක් එකතු වීමෙන් හෝ ඉන් යමක් අඩුවීමෙන් හෝ එය වෙනස් කිරීමෙන් හෝ විකෘති කිරීමෙන් හෝ එය ආරක්ෂා කරන්නේ අපමය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ فِیْ شِیَعِ الْاَوَّلِیْنَ ۟
අහෝ දූතය! නුඹට පෙර ද දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන සමූහයන් අතරට අපි දහම් දූතවරුන් එව්වෙමු. නමුත් ඔවුහු ඔවුන් බොරු කළෝය. නුඹේ සමූහයා නුඹ ව බොරු කිරීමෙහි එම දූතවරුන් අතරින් ඔබ නව කෙනෙකු නොවන්නෙහිය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا یَاْتِیْهِمْ مِّنْ رَّسُوْلٍ اِلَّا كَانُوْا بِهٖ یَسْتَهْزِءُوْنَ ۟
දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කළ පෙර සමූහයා අතරට දහම් දූතයෙකු පැමිණි විට ඔවුහු ඔහු බොරු කොට ඔහු ගැන සමච්චල් කරමින් සිටියාහු මිස නැත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
كَذٰلِكَ نَسْلُكُهٗ فِیْ قُلُوْبِ الْمُجْرِمِیْنَ ۟ۙ
එම සමූහයන්ගේ සිත් තුළට බොරු කිරීම අපි ඇතුළත් කළාක් මෙන්ම, මක්කාවෙහි විසූ දේව ආදේශකයින්ගේ සිත් තුළ ද ඔවුන්ගේ පිටුපෑම හා මුරණ්ඩුකම හේතුවෙන් අපි එය ඇතුළත් කළෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَا یُؤْمِنُوْنَ بِهٖ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْاَوَّلِیْنَ ۟
මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වෙත පහළ කරනු ලැබූ මෙම කුර්ආනය ඔවුහු විශ්වාස නොකරති. මීට පෙර පැමිණි දහම් දූතවරු කවර කරුණක් ගෙන ආවේ ද එය බොරු කරමින් සිටි ජනයා විනාශ කිරීමේ අල්ලාහ්ගේ පිළිවෙත ඉකුත් ව ගොස් ඇත. ඔබ ව බොරු කරන්නන් මෙමගින් පාඩම් ලබත්වා!
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَابًا مِّنَ السَّمَآءِ فَظَلُّوْا فِیْهِ یَعْرُجُوْنَ ۟ۙ
මෙම බොරුකරන්නන්හට පැහැදිලි සාධක තුළින් සත්යය වටහා දෙනු ලබන තෙක්ම ඔවුහු මුරණ්ඩුකමින් පසුවෙති. ඒ සඳහා අපි ඔවුනට අහසින් දොරටුවක් විවෘත කර දුන්න ද ඔවුහු එහි නැග යන්නට බලති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَقَالُوْۤا اِنَّمَا سُكِّرَتْ اَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَّسْحُوْرُوْنَ ۟۠
ඔවුන් සත්ය පවසන කල්හි ඔවුහු මෙසේ පවසා සිටියහ. "එම දැක්මෙන් අපගේ දැක්ම සැබැවින්ම බන්ධනය කරනු ලැබ ඇත. එය හූනියමක බලපෑමක් ලෙස අපි දකින්නෙමු. එහෙයින් අපි හූනියමට ලක්වූවෝ වෙමු."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• القرآن الكريم جامع بين صفة الكمال في كل شيء، والوضوح والبيان.
•ශුද්ධ වූ අල් කුර්ආනය සෑම දෙයකම පරිපුර්ණ විස්තර පැහැදිලි කිරීම් හා විග්රහයන් එකට ගොනු ව ඇති ග්රන්ථයකි.

• يهتم الكفار عادة بالماديات، فتراهم مُنْغَمِسين في الشهوات والأهواء، مغترين بالأماني الزائفة، منشغلين بالدنيا عن الآخرة.
•දෙවියන්ට ආදේශ කරන්නන් පොදුවේ භෞතික කටයුතුවලට වැදගත්කමක් දෙති. ඔවුන් ආශාවන් හා තෘෂ්ණාවල ගිලී, බොරු අභිලාෂයන්ගෙන් රැවටී, මතුලොවට වඩා මෙලොවට වැඩි උනන්දුවක් දැක්වීම ඔබට පෙනෙනු ඇත.

• هلاك الأمم مُقَدَّر بتاريخ معين، ومقرر في أجل محدد، لا تأخير فيه ولا تقديم، وإن الله لا يَعْجَلُ لعجلة أحد.
•සමූහයන්ගේ විනාශය නියම කරන ලද දිනයක සිදු කරනු ලබන්නකි. කිසිදු ප්රමාදයකින් හෝ ඉක්මන් කිරීමකින් තොරව නියමිත කාලය තුළ එය ක්රියාත්මක වේ. කිසිවෙකුගේ ඉක්මන්කම නිසා අල්ලාහ් එය ඉක්මන් නොකරනු ඇත.

• تكفل الله تعالى بحفظ القرآن الكريم من التغيير والتبديل، والزيادة والنقص، إلى يوم القيامة.
•වෙනස් වීමකින් හෝ වෙනස් කිරීමකින් හෝ යමක් අමතර ව එකතු කිරීමකින් හෝ ඉන් යමක් අඩු කිරීමකින් අල් කුර්ආනය මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය දක්වා ආරක්ෂා කිරීමේ වගකීම අල්ලාහ් භාර ගෙන ඇත.

وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِی السَّمَآءِ بُرُوْجًا وَّزَیَّنّٰهَا لِلنّٰظِرِیْنَ ۟ۙ
ගොඩබිමේ හෝ සාගරයේ හෝ රාත්රී අන්ධකාරයේ මිනිසුන් ගමන් කරන විට එමගින් මග සොයා ගනු පිණිස අහසේ අති විශාල තාරකාවන් අපි ඇති කළෙමු. එමෙන්ම ඒ දෙස බලන දකින දනන් හට අල්ලාහ්ගේ බලබමහිමය ගැන සාක්ෂි හා සාධක ඒවා මගින් ගනු පිණිස අපි ඒවා අලංකාරවත් කළෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَحَفِظْنٰهَا مِنْ كُلِّ شَیْطٰنٍ رَّجِیْمٍ ۟ۙ
අල්ලාහ්ගේ කරුණාවෙන් නෙරපා හරින ලද සෑම ෂෙයිතානුවෙකුගෙන්ම අපි අහස ආරක්ෂා කළෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَاَتْبَعَهٗ شِهَابٌ مُّبِیْنٌ ۟
උසස් ප්රාධානීන් වෙනුවෙන් රහසිගතව සවන් දෙන්නා හැර. ඔහු වෙත ඇවිළෙන උල්කාවක් කඩා වැටී ඔහු ව පුළුස්සා දමනු ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَالْاَرْضَ مَدَدْنٰهَا وَاَلْقَیْنَا فِیْهَا رَوَاسِیَ وَاَنْۢبَتْنَا فِیْهَا مِنْ كُلِّ شَیْءٍ مَّوْزُوْنٍ ۟
ජනයා මහපොළොව මත වාසය කරනු පිණිස අපි එය දිග හැරියෙමු. මිනිසුන් චලනය නොවන තරමට ඒ මත අපි ස්ථාවර කඳු ඇති කළෙමු. ප්රඥා ව නියම කරන දෑ අනු ව නිර්ණය කරන ලද විවිධ වර්ගයේ පැළෑටි අපි එහි හට ගැන්වූයෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِیْهَا مَعَایِشَ وَمَنْ لَّسْتُمْ لَهٗ بِرٰزِقِیْنَ ۟
නුඹලා මෙලොව ජීවිතය ගත කරන තාක්කල් නුඹලා වෙනුවෙන් ආහාර පාන වැනි නුඹලාගේ ජීවන සම්පත් අපි එම පොළොව මත ඇති කළෙමු. එමෙන්ම නුඹලා පෝෂණය නොකළා වූ නුඹලා හැර සෙසු මිනිසුන් හා සතුන්ට ද ඔවුන්ගේ ජීවන සම්පත් අපි ඇති කළෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنْ مِّنْ شَیْءٍ اِلَّا عِنْدَنَا خَزَآىِٕنُهٗ ؗ— وَمَا نُنَزِّلُهٗۤ اِلَّا بِقَدَرٍ مَّعْلُوْمٍ ۟
මිනිසුන් හෝ සතුන් ප්රයෝජනය ලබන යම් දෙයක් වී නම් එය ඇති කිරීමට හා එමගින් ජනයින්ට සෙත සලසන්නට බලය ඇත්තෝ අපමය. අප හැර වෙනත් කිසිවෙකු නැත. ඒවායින් අප ඇති කරන්නට යන දෑ අපගේ ප්රඥාව හා අපගේ අභිමතය නියම කරන නිශ්චිත ප්රමාණයකින් මිස අපි ඒවා ඇති නොකරන්නෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاَرْسَلْنَا الرِّیٰحَ لَوَاقِحَ فَاَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَاَسْقَیْنٰكُمُوْهُ ۚ— وَمَاۤ اَنْتُمْ لَهٗ بِخٰزِنِیْنَ ۟
වළාකුළු උසුලාගෙන යන සුළඟ අපි එව්වෙමු. එය උසුලාගෙන එන වළාකුළු මගින් වර්ෂාව පහළ කළෙමු. වර්ෂා මගින් අපි නුඹලාට ජලය සැපයූවෙමු. අහෝ ජනයිනි! උල්පත් ලෙස හෝ ළිං ලෙස හෝ පවතින්නට තරම් මහපොළොවේ එම ජලය රඳවා ගෙන සිටින ගබඩාකරුවන් නුඹලා නොවන්නෙහුය. එහි ගබඩා කර තබන්නේ අල්ලාහ්මය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنَّا لَنَحْنُ نُحْیٖ وَنُمِیْتُ وَنَحْنُ الْوٰرِثُوْنَ ۟
ශුන්ය තත්වයේ සිට ඔවුන් මැවීමෙන් හා මිය ගිය පසු යළි ඔවුන් අවදි කිරීමෙන් මිය ගිය ඇත්තන්හට යළි ජීවය ලබා දෙන්නේ අපමය. ඔවුන් නියමිත ආයු කාලය සම්පූර්ණ කළ විට ජීවීන් මරණයට පත් කරන්නෙමු. මහපොළොව හා ඒ මත සිටින්නන්ට උරුමය ලබා දෙන සදා උරුමක්කරුවෝ අපම ය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِیْنَ مِنْكُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَاْخِرِیْنَ ۟
නුඹලා අතරින් පෙර බිහි වන අය හා මරණයට පත් වන අය ගැන සැබැවින්ම අපි දනිමු. ඒ දෙකෙහිම ප්රමාද වන්නන් ගැන ද අපි දනිමු. ඒ කිසිවක් අපට සැඟවෙන්නේ නැත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنَّ رَبَّكَ هُوَ یَحْشُرُهُمْ ؕ— اِنَّهٗ حَكِیْمٌ عَلِیْمٌ ۟۠
අහෝ දූතය! මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන් සියලු දෙනා එක්රැස් කරනුයේ සැබැවින්ම නුඹගේ පරමාධිපතිය. එය දැහැමි ලෙස කටයුතු කළ දැහැමියන්ට ප්රතිඵල දීමට හා නපුරු ලෙස කටයුතු කළ නපුරන්ට විපාක දීම පිණිසය. සැබැවින්ම ඔහු යමක් සැලසුම් කිරීමෙහි මහා ප්රඥාවන්තය. මහා ඥානීය. කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَاٍ مَّسْنُوْنٍ ۟ۚ
තට්ටු කරනු ලබන විට හඬ නිකුත් වන වේළුණු මැටියෙන් සැබැවින්ම අපි ආදම් ව මැව්වෙමු. ඔහු මවනු ලැබූ එම මැටි දිගු කලක පැවැත්ම හේතුවෙන් ගන්ධය වෙනස් වූ කළු පැහැයෙන් විය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَالْجَآنَّ خَلَقْنٰهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَّارِ السَّمُوْمِ ۟
ආදම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා මැවීමට පෙර ජින් වර්ගයාගේ පියා දැඩි උෂ්ණත්වයකින් යුත් ගින්නෙන් අපි මැව්වෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنِّیْ خَالِقٌۢ بَشَرًا مِّنْ صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَاٍ مَّسْنُوْنٍ ۟
අහෝ දූතය! "තට්ටු කරන විට හඬක් අසෙන, වෙනස් වූ ගන්ධයක් සහිත වේළුණු මැටියෙන් සැබැවින්ම මම මිනිසා මවන්නට යමි" යැයි නුඹේ පරමාධිපති අහස්වාසී මලක්වරුන් හා ඉබ්ලීස්ට පවසා සිටි අවස්ථාව මෙනෙහි කරන බලනු. - එවිට ඉබ්ලීස් ද ඔවුන් සමග විය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاِذَا سَوَّیْتُهٗ وَنَفَخْتُ فِیْهِ مِنْ رُّوْحِیْ فَقَعُوْا لَهٗ سٰجِدِیْنَ ۟
ඔහුගේ හැඩරුව සමානුපාතිකව නිසිලෙස සකසා ඔහුගේ මැවීම මා සම්පූර්ණ කළ විට මාගේ නියෝගය පිළිපැද හා ඔහුට සුබ පතමින් ඔහුට සිරස නමනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَسَجَدَ الْمَلٰٓىِٕكَةُ كُلُّهُمْ اَجْمَعُوْنَ ۟ۙ
එවිට මලක්වරුන් එය පිළිපැද්දාහ. ඔවුන්ගේ පරමාධිපති ඔවුනට නියෝග කළ පරිදි ඔවුන් සියල්ලෝම ඔහුට සිරස නමා ආචාර කළෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— اَبٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ مَعَ السّٰجِدِیْنَ ۟
නමුත් මලක්වරුන් සමගම සිටි ඉබ්ලීස් හැර. ඔහු ඔවුන් අතර කෙනෙකු නොවීය. මලක්වරුන් සමග ආදම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමාට සිරස නමා ආචාර කිරීමෙන් වැළකුණේය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• ينبغي للعبد التأمل والنظر في السماء وزينتها والاستدلال بها على باريها.
•අහස දෙස හා එහි අලංකාරය දෙස බලා ඒ ගැන සිතීමත් ඒ හරහා එහි නිර්මාපකයාණන් නිරූපණය කර ගැනීමට උත්සාහ ගැනීමත් ගැත්තාට අවශ්ය වන්නේය.

• جميع الأرزاق وأصناف الأقدار لا يملكها أحد إلا الله، فخزائنها بيده يعطي من يشاء، ويمنع من يشاء، بحسب حكمته ورحمته.
•සියලුම පෝෂණයන් හා නිර්ණය කරන ලද වර්ග අල්ලාහ්ට මිස වෙනත් කිසිවෙකුට සතු නොවන්නේය. ඒවායෙහි භාණ්ඩාගාරය ඔහු සතුව ඇත. ඔහු අභිමත කරන අයට පිරිනමන අතර ඔහු අභිමත කරන අයට ඒවා සීමා කරයි. එය ඔහුගේ ප්රඥාවේ හා දයාව අනුව සිදුවන්නකි.

• الأرض مخلوقة ممهدة منبسطة تتناسب مع إمكان الحياة البشرية عليها، وهي مثبّتة بالجبال الرواسي؛ لئلا تتحرك بأهلها، وفيها من النباتات المختلفة ذات المقادير المعلومة على وفق الحكمة والمصلحة.
• මහපොළොව මිනිසා ජීවත් වීමට හැකි අයුරින් ඊට ගැලපෙන පරිදි විහිදුවා ව්යාප්ත ව මවන ලද්දකි. එය ඒ මත සිටින්නන් චලනය නොවන පරිදි උස් කඳු මගින් ශක්තිමත් කර ඇත. ප්රඥාවට හා යහපතට අනුකූල ව නියම කරන ලද ප්රමාණයක් සහිත ව විවිධ වර්ගයේ ගහකොළ හා පැලෑටි එහි පිහිටා ඇත.

• الأمر للملائكة بالسجود لآدم فيه تكريم للجنس البشري.
•මිනිස් වර්ගයා ගෞරවයට පත් කරමින් ආදම්ට සිරස නමා ආචාර කරන මෙන් මලක්වරුන්ට කළ නියෝගය.

قَالَ یٰۤاِبْلِیْسُ مَا لَكَ اَلَّا تَكُوْنَ مَعَ السّٰجِدِیْنَ ۟
ඉබ්ලීස් ආදම්ට සිරස නමා ආචාර කිරීමෙන් වැළකී සිටීමෙන් පසු අල්ලාහ් ඔහුට, "මාගේ නියෝගය පිළිපදිමින් සිරස නමා ආචාර කළ මලක්වරුන් සමග නුඹ සුජූද් කිරීමෙන් නුඹව නවතා වළක්වාලීයේ කුමක්දැ?" යි විමසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ لَمْ اَكُنْ لِّاَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهٗ مِنْ صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَاٍ مَّسْنُوْنٍ ۟
ඉබ්ලීස් අහංකාරයෙන් යුතු ව, "වෙනස්කම් සහිත කළු මැටියෙන් වූ වේළුණු මැටියෙන් නුඹ මැවූ මිනිසාට මා සිරස නමා ආචාර කිරීමට මට යුතු නැතැ" යි පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَاِنَّكَ رَجِیْمٌ ۟ۙ
"නුඹ ස්වර්ගයෙන් බැහැර යනු. සැබැවින්ම නුඹ නෙරපා හරිනු ලැබූවෙකි" යැයි අල්ලාහ් ඉබ්ලීස්ට පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَّاِنَّ عَلَیْكَ اللَّعْنَةَ اِلٰی یَوْمِ الدِّیْنِ ۟
මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය දක්වා නුඹ මත ශාපය ඇත. එමෙන්ම මාගේ කරුණාවෙන් නෙරපා හරිනු ලබන්නෙහිය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ رَبِّ فَاَنْظِرْنِیْۤ اِلٰی یَوْمِ یُبْعَثُوْنَ ۟
"මාගේ පරමාධිපතියාණනි! මට අවකාශය දෙනු. මැවීම් යළි අවදි කරවන දින තෙක් ඔබ මා මරණයට පත් නොකරනු" යැයි ඉබ්ලීස් පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ فَاِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِیْنَ ۟ۙ
"එසේය. සැබැවින්ම නුඹ ආයු කාලය ප්රමාද කරනු ලැබ ජීවත්වීමේ අවකාශය හිමිවූවන් අතර වන්නෙහිය." යැයි අල්ලාහ් ඔහුට පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلٰی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُوْمِ ۟
පළමු පිඹීම සිදු කරන අවස්ථාවේ මැවීම් සියල්ල එහි මිය යන වේලාව දක්වා ප්රමාද කරනු ලැබේ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ رَبِّ بِمَاۤ اَغْوَیْتَنِیْ لَاُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْاَرْضِ وَلَاُغْوِیَنَّهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ
"මාගේ පරමාධිපතියාණනි! නුඹ මා නොමග යන්නට ඉඩ හැරිය හේතුවෙන් මහපොළොවේ සිදු කරන පාපකම් ඔවුනට අලංකාර කර පෙන්වන්නෙමි. ඔවුන් සියලු දෙනා ඍජු මාර්ගයෙන් නොමග යවන්නෙමි" යැයි ඉබ්ලීස් පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِیْنَ ۟
නමුත් නුඹේ ගැත්තන් අතරින් නුඹ ව නැමදීම සඳහා නුඹ තෝරා ගත් අය හැර.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ هٰذَا صِرَاطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیْمٌ ۟
"මෙය මා වෙත ළඟා කරවන මධ්යස්ථ මාර්ගය වේ" යැයි අල්ලාහ් පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ عِبَادِیْ لَیْسَ لَكَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰنٌ اِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغٰوِیْنَ ۟
"සැබැවින්ම මාගේ ගැත්තන් වනාහි, ඔවුන් ගැන නුඹට කිසිදු බලයක් නැත. නොමග ගියවුන් අතරින් නුඹ ව පිළිපඳින්නන් මිස ඔවුන් පොළොඹවන්නට නුඹට කිසිදු ආධිපත්යයක් නැත."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ
නියත වශයෙන්ම අපාය ෂෙයිතාන් වෙත හා ඔහු අනුගමනය කළවුන් අතර මුළාවට පත් වූ සියල්ලන් වෙත ප්රතිඥා දෙනු ලැබූ ස්ථානයයි.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَهَا سَبْعَةُ اَبْوَابٍ ؕ— لِكُلِّ بَابٍ مِّنْهُمْ جُزْءٌ مَّقْسُوْمٌ ۟۠
අපායට දොරටු සතක් ඇත. ඔවුහු ඒවායින් ඇතුළු වෙති. එම දොරටු අතරින් සෑම දොරටුවකම ඉබ්ලීස් ව අනුගමනය කළවුන් අතරින් නියමිත ප්රමාණයක් පමණක් එයින් ඇතුළු වෙති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ الْمُتَّقِیْنَ فِیْ جَنّٰتٍ وَّعُیُوْنٍ ۟ؕ
සැබැවින්ම ඔවුන්ගේ පරමාධිපතිගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකී ඔහට බැතිමත්ව කටයුතු කළවුන් වනාහි. ඔවුහු ස්වර්ග උයන් හා උල්පත් අතර සිටිති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اُدْخُلُوْهَا بِسَلٰمٍ اٰمِنِیْنَ ۟
ඔවුහු එහි පිවිසෙන අවස්ථාවේ, "නුඹලා උවදුරුවලින් සුරක්ෂිත ව හා සියලු බියවලින් අභයදායී ව එහි පිවිසෙනු" යැයි ඔවුනට කියනු ලැබේ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَنَزَعْنَا مَا فِیْ صُدُوْرِهِمْ مِّنْ غِلٍّ اِخْوَانًا عَلٰی سُرُرٍ مُّتَقٰبِلِیْنَ ۟
ඔවුන්ගේ සිත් තුළ පැවති ක්රෝධය හා සතුරුකම් අපි ඉවත් කළෙමු. ඔවුන්ගෙන් පිරිසක් තවත් පිරිසක් නැරඹිය හැකි පරිදි යහන් මත වාඩි වෙමින් එකිනෙකා සෙනෙහසින් කටයුතු කරන සහෝදරයින් ලෙස සිටිති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَا یَمَسُّهُمْ فِیْهَا نَصَبٌ وَّمَا هُمْ مِّنْهَا بِمُخْرَجِیْنَ ۟
ඔවුනට එහි කිසිදු වෙහෙසක් ඇති වන්නේ නැත. ඔවුන් එයින් බැහැරවන්නේද නැත. එහි ඔවුහු සදාකල් වෙසෙති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
نَبِّئْ عِبَادِیْۤ اَنِّیْۤ اَنَا الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ ۟ۙ
අහෝ දූතය! සැබැවින්ම මාගේ ගැත්තන් අතරින් පාපක්ෂමා ව අයැද මා වෙත යොමුවන්නන්හට මා අතික්ෂමාශීලී බවත් ඔවුන් කෙරෙහි මහා කරුණික බවත් ඔවුනට නුඹ දන්වා සිටිනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاَنَّ عَذَابِیْ هُوَ الْعَذَابُ الْاَلِیْمُ ۟
සැබැවින්ම වේදනීය දඬුවම මාගේ දඬුවම බවත් ඔවුනට දන්වා සිටිනු. එහෙයින් ඔවුන් පාපක්ෂමාවෙහි නිරත වී මාගේ සමාව හිමි කර ගනිත්වා. මාගේ දඬුවමින් ඔවුන් ආරක්ෂා කර ගනිත්වා!
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَنَبِّئْهُمْ عَنْ ضَیْفِ اِبْرٰهِیْمَ ۟ۘ
ඉබ්රාහීම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමාණන්හට ලැබෙන්නට යන දරුවන් පිළිබඳ හා ලූත්ගේ ජනයාට අත්වන විනාශය ගැන තොරතුරු රැගෙන එතුමා වෙත පැමිණි එතුමාගේ ආගන්තුකයින් පිළිබඳ තොරතුරු නුඹ ඔවුනට දන්වා සිටිනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• في الآيات دليل على تزاور المتقين واجتماعهم وحسن أدبهم فيما بينهم، في كون كل منهم مقابلًا للآخر لا مستدبرًا له.
•දේව බැතිමතුන් එකිනෙකා හමුවීම, ඔවුන් එක්රැස්වීම, ඔවුන් අතර පවත්වාගෙන යන ඔවුන්ගේ යහපත් විනය ඔවුන් සෑම කෙනෙකුම අනෙකා හමු වන විට පසුපස හැරී නොගොස් මුහුණට මුහුණ හමු වීම යනාදි වශයෙන් ඔවුන්ගේ යහපත් ගුණාංග පෙන්වා දෙන සාධක මෙම පාඨවල ඇතුළත් ව ඇත.

• ينبغي للعبد أن يكون قلبه دائمًا بين الخوف والرجاء، والرغبة والرهبة.
•ගැත්තාගේ හදවත නිතරම බිය හා කැමැත්ත මෙන්ම ආශාව හා ත්රස්තය අතර පැවතීම අවශ්ය වන්නේය.

• سجد الملائكة لآدم كلهم أجمعون سجود تحية وتكريم إلا إبليس رفض وأبى.
•ඉබ්ලීස් හැර සෙසු මලක්වරුන් සියලු දෙනාම ආදම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමාට ගෞරව කිරීමක් වශයෙන් හා ආචාර කිරීමක් වශයෙන් සිරස නැමුවෝය. නමුත් ඔහු (ඉබ්ලීස්) එය හෙළා දැක ප්රතික්ෂේප කළේය.

• لا سلطان لإبليس على الذين هداهم الله واجتباهم واصطفاهم في أن يلقيهم في ذنب يمنعهم عفو الله.
•අල්ලාහ් කවරෙකුට මග පෙන්වා ඔහු ව තෝරා ගෙන ඇත්තේ ද එවැන්නෙකු අල්ලාහ්ගේ සමාව තහනම් කරවන පාපයක හෙළා දැමීමට ඉබ්ලීස්ට කිසිදු ආධිපත්යයක් නැත.

اِذْ دَخَلُوْا عَلَیْهِ فَقَالُوْا سَلٰمًا ؕ— قَالَ اِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُوْنَ ۟
ඔවුන් ඔහු වෙත ඇතුළු වූ විට, ඔවුහු ඔහුට "ශාන්තිය අත්වේවා" යැයි පැවසූහ. එවිට ඔහු ඔවුනට වඩාත් යහපත් ලෙස සුබ පතමින් ප්රතිචාර දැක්වීය. ඔවුන් අනුභව කරනු පිණිස බැදපු වසුපැටවෙකු ඔවුනට පිළිගැන්වීය. සැබැවින්ම ඔවුන් මිනිසුන් යැයි එතුමා සිතුවේය. ඔවුන් එයින් අනුභව නොකළ කල්හි, ඔහු: "සැබැවින්ම අපි නුඹලා ගැන බියට පත්ව සිටින්නෙමු" යැයි ඔහු පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْا لَا تَوْجَلْ اِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلٰمٍ عَلِیْمٍ ۟
මලාඉකාවරුන්ගෙන් සමන්විත මෙම දූත පිරිස, "නුඹ බිය නොවනු. සැබැවින්ම නුඹව සතුටු කරවන කරුණක් පිළිබඳ තොරතුරු අපි නුඹට දන්වා සිටිමු. සැබැවින්ම ඔබට බුද්ධිමත් පිරිමි දරුවෙකු ලැබෙනු ඇත" යැයි පැවසුවෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ اَبَشَّرْتُمُوْنِیْ عَلٰۤی اَنْ مَّسَّنِیَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُوْنَ ۟
තමන්ට දරුවෙකු ලැබෙන්නට යන බව ඔවුන් විසින් දන්වා සිටි ශුභාරංචි ගැන පුදුමයට පත් වූ ඉබ්රාහීම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ඔවුනට, "මා වයස්ගතව සිටිය දී මාගේ බිරිය මැහැල්ලියක්ව සිටියදී නුඹලා මා වෙත දරුවෙකු පිළිබඳ ශුභාරංචි දන්වන්නෙහු ද? නුඹලා අපට මෙලෙස ශුභාරංචි දන්වා සිටිනුයේ කවර අයුරින් ද?
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْا بَشَّرْنٰكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُنْ مِّنَ الْقٰنِطِیْنَ ۟
මලක්වරුන්ගෙන් සමන්විත දූත පිරිස ඉබ්රාහීම් තුමාට, "කිසිදු සැකයක් නැති සත්යය කරුණක් පිළිබඳ අපි නුඹට ශුභාරංචි දන්වා ඇත්තෙමු. අප කවර ශුභාරංචියක් දන්වා සිටියේ ඒ ගැන බලාපොරොත්තු සුන්කර නොගනු" යැයි පැවසූහ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ وَمَنْ یَّقْنَطُ مِنْ رَّحْمَةِ رَبِّهٖۤ اِلَّا الضَّآلُّوْنَ ۟
"අල්ලාහ්ගේ ඍජු මාර්ගයෙන් හැරී ගියවුන් මිස තම පරමාධිපතිගේ ආශිර්වාදය ගැන බලාපොරොත්තු සුන් කරගන්නේ කවුරුන් දැ?"යි ඉබ්රාහීම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා විමසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ اَیُّهَا الْمُرْسَلُوْنَ ۟
"උත්තරීතර අල්ලාහ් වෙතින් එවනු ලැබූවනි! නුඹලා පැමිණීමට හේතුව කුමක්ද?" යැයි ඉබ්රාහීම් (අලයිහිස් සලාම්) විමසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْۤا اِنَّاۤ اُرْسِلْنَاۤ اِلٰی قَوْمٍ مُّجْرِمِیْنَ ۟ۙ
"සැබැවින් අල්ලාහ් අප එවා ඇත්තේ බරපතල ලෙස කලහකාරී ව කටයුතු කරන ඉතා දරුණු ලෙස නපුරු ක්රියාවන්හි නිතරවන ලූත්ගේ ජනයා විනාශ කිරීමටය" යැයි මලක්වරුන්ගෙන් සමන්විත දූත පිරිස පැවසුවෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَّاۤ اٰلَ لُوْطٍ ؕ— اِنَّا لَمُنَجُّوْهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ
ලූත්ගේ පවුල හෝ ඔහුව අනුගමනය කළ දේව විශ්වාසීන් හැර. එහෙයින් එම විනාශය ඔවුන්ව ආවරණය නොකරයි. සැබැවින්ම අපි ඔවුන් සියලු දෙනා එයින් මුදවා ගන්නන් වෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِلَّا امْرَاَتَهٗ قَدَّرْنَاۤ ۙ— اِنَّهَا لَمِنَ الْغٰبِرِیْنَ ۟۠
"නමුත් ඔහුගේ බිරිය හැර. ඇය විනාශය ආවරණය වීමට නියමිත ඉතිරි අයවලුන් අතර එකියෙකි" යැයි අපි තීන්දු කළෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَلَمَّا جَآءَ اٰلَ لُوْطِ ١لْمُرْسَلُوْنَ ۟ۙ
එවනු ලැබූ දූත පිරිස පුරුෂ ස්වරූපයෙන් ලූත්ගේ පවුල වෙත පැමිණි කල්හි,
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ اِنَّكُمْ قَوْمٌ مُّنْكَرُوْنَ ۟
ලූත් තුමා ඔවුනට සලාම් පවසා, "නාඳුනන පිරිසක්" යැයි පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْا بَلْ جِئْنٰكَ بِمَا كَانُوْا فِیْهِ یَمْتَرُوْنَ ۟
මලක්වරුන්ගෙන් සමන්විත දූත පිරිස ලූත් දෙස බලා "ඔබ බිය නොවන්න. අහෝ ලූත්! සැබැවින්ම අපි පැමිණ ඇත්තේ ඔබේ ජනයා කවර විනාශයක දඬුවම පිළිබඳ සැකයෙන් පසුවූයේ ද එය රැගෙනය." යැයි පැවසූහ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاَتَیْنٰكَ بِالْحَقِّ وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ ۟
"කිසිදු හාස්යයක් නැති සත්යය නුඹ වෙත අපි ගෙනැවිත් ඇත්තෙමු. නුඹ වෙත අපි දන්වා සිටි දෑහි සැබැවින්ම අපි සත්යවාදීන් වෙමු."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاَسْرِ بِاَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِّنَ الَّیْلِ وَاتَّبِعْ اَدْبَارَهُمْ وَلَا یَلْتَفِتْ مِنْكُمْ اَحَدٌ وَّامْضُوْا حَیْثُ تُؤْمَرُوْنَ ۟
"රාත්රියෙන් කොටසක් ගෙවී ගිය පසු නුඹේ පවුලත් සමග නුඹ ගමන් කරනු. ඔවුන්ගේ පසුපසින් ගමන් කරනු. ඔවුනට අත් වූ දෑ බලන්නට නුඹලා අතුරින් කිසිවෙකු පසුපස හැරී නොබලනු. ගමන් කරන්නට අල්ලාහ් නියෝග කළ අයුරින්ම නුඹලා ගමන් කරනු."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَقَضَیْنَاۤ اِلَیْهِ ذٰلِكَ الْاَمْرَ اَنَّ دَابِرَ هٰۤؤُلَآءِ مَقْطُوْعٌ مُّصْبِحِیْنَ ۟
අපි ලූත්ට නියම කළ නියෝගය වහී(නම්) දේව පණිවිඩය හරහා ලූත්ට දැනුම් දුන්නෙමු. එනම් සැබැවින්ම මෙම ජනයා උදෑසන එළැඹෙන විට ඔවුන් මුලුමණින්ම මුලිනුපුටා දමනු ලබනු ඇත. යන්නයි.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَجَآءَ اَهْلُ الْمَدِیْنَةِ یَسْتَبْشِرُوْنَ ۟
සදොම් වැසියෝ, ලූත්ගේ ආගන්තුකයින් ගැන සතුටු වෙමින් අශීලාචාර ක්රියාවෙහි ඔවුන් සමග හැසිරීමේ ආශාවෙන් ඔවුහු ඔවුන් වෙත පැමිණියෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالَ اِنَّ هٰۤؤُلَآءِ ضَیْفِیْ فَلَا تَفْضَحُوْنِ ۟ۙ
"සැබැවින්ම මෙම පිරිස මාගේ ආගන්තුකයින්ය. නුඹලා ඔවුන් ගැන සිතන දැයින් මා අපහාසයට පත් නොකරනු" යි ලූත් තුමා ඔවුනට පැවසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَلَا تُخْزُوْنِ ۟
"නුඹලා අල්ලාහ්ට බිය වී මෙම අශීලාචාර කටයුත්ත අතහැර දමනු. නුඹලාගේ මේ පහත් ක්රියාව හේතුවෙන් නුඹලා මා අවමානයට පත් නොකරනු."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
قَالُوْۤا اَوَلَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعٰلَمِیْنَ ۟
"ජනයා අතරින් කිසිවෙකුත් නුඹ සමග එකතු කර ගැනීමෙන් අපි නුඹ ව වැළැක්වූයේ නැද්දැ"යි ඔහුගේ ජනයා ඔහුගෙන් විමසීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• تعليم أدب الضيف بالتحية والسلام حين القدوم على الآخرين.
•ආගන්තුකයින් පැමිණෙන විට සුබ පැතීමේ හා සලාම් දීමේ ආචාර ධර්ම ඉගැන්වීම.

• من أنعم الله عليه بالهداية والعلم العظيم لا سبيل له إلى القنوط من رحمة الله.
•අල්ලාහ් කවරෙකුට යහමග හා මනා දැනුම ආශිර්වාද කර ඇත්තේ ද ඔවුනට අල්ලාහ්ගේ කරුණාව ගැන බලාපොරොත්තු සුන් කර ගැනීමට කිසිදු මගක් නැත.

• نهى الله تعالى لوطًا وأتباعه عن الالتفات أثناء نزول العذاب بقوم لوط حتى لا تأخذهم الشفقة عليهم.
•ලූත්ගේ ජනයාට දඬුවම පහළ වන අතරවාරයේ ඔවුන් ගැන අනුකම්පාවක් ඇති නොවන වස් ලූත් හා ඔහු අනුගමනය කළවුන් ඔවුන් දෙස හැරී බැලීම අල්ලාහ් තහනම් කළේය.

• تصميم قوم لوط على ارتكاب الفاحشة مع هؤلاء الضيوف دليل على طمس فطرتهم، وشدة فحشهم.
•මෙම ආගන්තුකයින් සමග අශීලාචාර ව හැසිරීමට ලූත්ගේ ජනයා අපේක්ෂා කර සිටීම ඔවුන්ගේ බුද්ධිහීන මට්ටම හා ඔවුන්ගේ අශීලාචාර ක්රියාවේ බරපතලකම පෙන්වා දෙන්නකි.

قَالَ هٰۤؤُلَآءِ بَنَاتِیْۤ اِنْ كُنْتُمْ فٰعِلِیْنَ ۟ؕ
ලූත් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ඔහුගේ ආගන්තුකයින් ඉදිරියේ තමන් ගැන සමාව අයදිමින් ඔවුනට මෙසේ පැවසීය. "නුඹලාගේ ආශාවන් ඉටු කර ගැනීමට නුඹලා අපේක්ෂා කරන්නෙහු නම් මාගේ දූවරුන් සියල්ල විවාහ කර ගෙන නුඹලාගේ බිරියන් කර ගන්න."
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَعَمْرُكَ اِنَّهُمْ لَفِیْ سَكْرَتِهِمْ یَعْمَهُوْنَ ۟
අහෝ දූතය! නුඹේ ජීවිතය මත දිවුරමින් සැබැවින්ම ලූත්ගේ ජනයා ඔවුන්ගේ කාමාශාවේ ඉතා දරුණු ලෙස පසුවන්නෝ වෙති.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُشْرِقِیْنَ ۟ۙ
හිරු උදාවන වේලාවෙහි ඔවුන් පිවිසුනු අවස්ථාවේ විනාශකාරී දැඩි හඬක් ඔවුන් හසු කළේය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَجَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَاَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ حِجَارَةً مِّنْ سِجِّیْلٍ ۟ؕ
ඔවුන්ගේ නගරය උඩු යටිකුරු පෙරළුවෙමු. මැටියෙන් යුත් ගල් වර්ෂාවක් ඔවුන් මත හෙළුවෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِیْنَ ۟
ලූත්ගේ ජනයාට අත් වූ විනාශය ගැන මෙනෙහි කර බැලීමේ දී එසේ සිතා බලන්නන්හට සංඥාවන් ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنَّهَا لَبِسَبِیْلٍ مُّقِیْمٍ ۟
ලූත්ගේ ජනයාගේ නගරය යන එන මාර්ගයේ පිහිටා ඇති මාර්ගයක විය. ඒ හරහා ගමන් කරන මගීන් එය දකිනු ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۟ؕ
සිදු වූ මෙම සිදුවීමෙහි පාඩම් ලබන දේව විශ්වාසීන් හට සාධක ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاِنْ كَانَ اَصْحٰبُ الْاَیْكَةِ لَظٰلِمِیْنَ ۟ۙ
වෙළී ඇති ගහ කොළවලින් යුත් ගම්මාන වාසීන් වන ෂුඅයිබ්ගේ ජනයා අපරාධකරුවන් වූහ. එය ඔවුන් අල්ලාහ්ව ප්රතික්ෂේප කොට ඔහුගේ දූත ෂුඅයිබ් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ව බොරු කළ බැවිණි.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ ۘ— وَاِنَّهُمَا لَبِاِمَامٍ مُّبِیْنٍ ۟ؕ۠
එහෙයින් ඔවුන් දඬුවමට හසුකරමින් අපි ඔවුන්ගෙන් පළිගත්තෙමු. සැබැවින්ම ලූත්ගේ ජනයා විසූ ගම්මානයත් ෂුඅයිබ්ගේ සගයින් විසූ දේශයත් මගීන්හට පැහැදිලි මාර්ගයක් විය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ كَذَّبَ اَصْحٰبُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِیْنَ ۟ۙ
සමූද් ජනයා ද බොරු කළෝය. ඔවුන් හිජ්ර් වැසියෝ වෙති. (එය හිජාස් හා සිරියාව අතර පවතින ස්ථානයකි.) ඔවුන්ගේ නබිවරයා වූ සාලිහ් (අලයිහිස් සලාම්) තුමාව බොරු කළ අවස්ථාවේ සියලුම දූතවරුන් බොරු කළෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاٰتَیْنٰهُمْ اٰیٰتِنَا فَكَانُوْا عَنْهَا مُعْرِضِیْنَ ۟ۙ
ඔහු තම පරමාධිපති වෙතින් කවර කරුණක් ගෙන ආවේ ද එහි සත්යතාව තහවුරු කරමින් සාක්ෂි හා සාධක අපි ඔවුනට පිරිනැමුවෙමු. ඔටු දෙන ද ඒ අතරින් එකකි. එම සාධකය මගින් ඔවුන් පාඩම් නොලැබුවෝය. ඒ ගැන සැලකිලිමත් නොවූවෝය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَكَانُوْا یَنْحِتُوْنَ مِنَ الْجِبَالِ بُیُوْتًا اٰمِنِیْنَ ۟
ඔවුන් බියවන දැයින් ආරක්ෂිතයින් ලෙස වාසය කිරීම සඳහා ඔවුන් වෙනුවෙන් නිවෙස් තැනීමට ඔවුහු කඳු කපන්නන් වූහ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُصْبِحِیْنَ ۟ۙ
උදෑසන කාලයේ ඔවුන් පිවිසෙන අවස්ථාවේ දඬුවමේ හඬ ඔවුන් ග්රහණය කළේය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَمَاۤ اَغْنٰی عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟ؕ
ඔවුන් උපයමින් සිටි වස්තුව හෝ වාසය කළ නිවාස අල්ලාහ්ගේ දඬුවමින් ඔවුන් වැළැක්වූයේ නැත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَمَا خَلَقْنَا السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَاۤ اِلَّا بِالْحَقِّ ؕ— وَاِنَّ السَّاعَةَ لَاٰتِیَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیْلَ ۟
අහස් හා මහපොළොව ද ඒ දෙක අතර ඇති දෑ ද කිසිදු ප්රඥාවකින් තොර ව අපි මවා නැත. ඒ සියල්ල සත්යයෙන් යුතු ව මිස අපි මවා නැත. සැබැවින්ම අවසන් හෝරාව කිසිදු සැකයකින් තොරව පැමිණෙන්නේමය. අහෝ දූතය! නුඹ ව බොරු කරන්නන් නොසලකා හරිනු. ඔවුනට අලංකාර අයුරින් සමාව දෙනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلّٰقُ الْعَلِیْمُ ۟
අහෝ දූතය! සැබැවින්ම සියලු දෑහි මහා මැවුම්කරු නුඹේ පරමාධිපතිය. ඔහු ඒ පිළිබඳ සර්වඥානීය.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ اٰتَیْنٰكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِیْ وَالْقُرْاٰنَ الْعَظِیْمَ ۟
පාඨ හතකින් සමන්විත සූරා අල් ෆාතිහා ද අතිමහත් අල් කුර්ආනය ද අපි නුඹට පිරිනැමුවෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
لَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ اِلٰی مَا مَتَّعْنَا بِهٖۤ اَزْوَاجًا مِّنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِیْنَ ۟
දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන පිරිස් සඳහා අප භුක්ති විඳින්නට සැලැස් වූ ඉතා පහත් දෑ දෙස නුඹේ අවධානය යොමු නොකරනු. ඔවුන් බොරු කිරිම ගැන ද නුඹ දුක් නොවනු. දෙවියන් විශ්වාස කරන්නන් හට නිහතමානීව කටයුතු කරනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَقُلْ اِنِّیْۤ اَنَا النَّذِیْرُ الْمُبِیْنُ ۟ۚ
අහෝ දූතය! "සැබැවින්ම මම දඬුවම ගැන අවවාද කරන පැහැදිලි අවවාද කරන්නෙකු" යැයි නුඹ පවසනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
كَمَاۤ اَنْزَلْنَا عَلَی الْمُقْتَسِمِیْنَ ۟ۙ
අල්ලාහ්ගේ ග්රන්ථ කොටස් වශයෙන් බෙදා ඉන් කොටසක් විශ්වාස කොට තවත් කොටසක් ප්රතික්ෂේප කළවුන් වෙත අල්ලාහ් පහළ කළ දෑ මෙන් යමක් නුඹලාට අත්වීම ගැන මම නුඹලාට අවවාද කර සිටිමි.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• أن الله تعالى إذا أراد أن يهلك قرية ازداد شرهم وطغيانهم، فإذا انتهى أوقع بهم من العقوبات ما يستحقونه.
•සැබැවින්ම අල්ලාහ් යම් ගම්මානයක් විනාශ කිරීමට සිතුවේ නම්, ඔවුන්ගේ නපුරුකම් හා කලහකම් ඔහු වැඩි කරනු ඇත. එහි උපරිමයට ගිය විට ඔවුනට සුදුසු දඬුවම ඔහු පහළ කරන්නේය.

• كراهة دخول مواطن العذاب، ومثلها دخول مقابر الكفار، فإن دخل الإنسان إلى تلك المواضع والمقابر فعليه الإسراع.
•දඬුවම පහළ වූ ස්ථානවලට පිවිසීමේ පිළිකුල. දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කළවුන්ගේ මිනීවලවල් වෙත පිවිසීම ද එලෙසමය. එවන් ස්ථාන හෝ සොහොන් අතරට මිනිසාට පිවිසීමට සිදු වූයේ නම් ඔහු ඉක්මණින්ම ගමන් කළ යුතුය.

• ينبغي للمؤمن ألا ينظر إلى زخارف الدنيا وزهرتها، وأن ينظر إلى ما عند الله من العطاء.
•දේවත්වය විශ්වාස කරන්නා මෙලොවෙහි අලංකාරයන් හා විලාසිතාවන් දෙස නොබැලිය යුතු අතර අල්ලාහ් වෙතින් වූ ත්යාග දෙස බැලිය යුතු වේ.

• على المؤمن أن يكون بعيدًا من المشركين، ولا يحزن إن لم يؤمنوا، قريبًا من المؤمنين، متواضعًا لهم، محبًّا لهم ولو كانوا فقراء.
• දේවත්වය ප්රතික්ෂේප කරන්නන්ගෙන් දේවත්වය විශ්වාස කරන්නා දුරස් ව සිටිය යුතුය. ඔවුන් විශ්වාස නොකළේ නම් ඔවුන් ගැන ඔහු දුක් නොවිය යුතුයි. එය දෙවියන් විශ්වාස කරන්නන් දිළිඳුන් වුව ද ඔවුන් හට සමීප වෙමින් ද ඔවුනට නිහතමානී වෙමින් ද ඔවුනට ආදරය දැක්වීමෙන් ද විය යුතුය.

الَّذِیْنَ جَعَلُوا الْقُرْاٰنَ عِضِیْنَ ۟
ඔවුන් වනාහි අල් කුර්ආනය කොටස් බවට පත් කොට මෙය හූනියමකි. එසේ නැතහොත් ඉන්ද්රජාලයකි. එසේත් නැතහොත් කවියකි යැයි පැවසූහ.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَوَرَبِّكَ لَنَسْـَٔلَنَّهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ
අහෝ දූතය, නුඹේ පරමාධිපති මත දිවුරමින්. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ එය කොටස් බවට පත්කළ සියලු දෙනාගෙන් සැබැවින්ම අපි ප්රශ්න කරන්නෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
عَمَّا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
ඔවුන් මෙලොව සිදු කරමින් සිටි දේව ප්රතික්ෂේපය හා පාපකම් පිළිබඳ සැබැවින්ම අපි ප්රශ්න කරන්නෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَاَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
අහෝ දූතය! ප්රචාරය කරන මෙන් අල්ලාහ් නුඹට කවර කරුණක් නියෝග කළේ ද එය ඔබ දන්වා සිටිනු. දේව ආදේශකයින් පවසන මෙන්ම සිදු කරන දෑ දෙස නුඹ හැරී නොබලනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
اِنَّا كَفَیْنٰكَ الْمُسْتَهْزِءِیْنَ ۟ۙ
ඔවුන් ගැන නුඹ බිය නොවනු. කුරෙයිෂ් ප්රතික්ෂේපක නායකයින් අතර සමච්චල් කරමින් සිටියවුන්ගේ කුමන්ත්රණය සම්බන්ධයෙන් සැබැවින්ම අපි නුඹට ප්රමාණවත් වන්නෙමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
الَّذِیْنَ یَجْعَلُوْنَ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ ۚ— فَسَوْفَ یَعْلَمُوْنَ ۟
අල්ලාහ් සමගම නැමදුම් ලබන වෙනත් දෑ ගත්තවුන් වනාහි, ඔවුන් එසේ ආදේශ කිරීමේ නපුරු අවසානය ගැන ඔවුන් මතු දැනගනු ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ اَنَّكَ یَضِیْقُ صَدْرُكَ بِمَا یَقُوْلُوْنَ ۟ۙ
අහෝ දූතය! ඔවුන් නුඹව බොරු කිරීම හේතුවෙන් හා නුඹ ගැන සමච්චල් කිරීම හේතුවෙන් ඔවුන් ගැන සිතා ඔබේ හදවත පීඩනයට පත් ව ඇති බව සැබැවින්ම අපි දනිමු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِّنَ السّٰجِدِیْنَ ۟ۙ
අල්ලාහ්ට අදාළ නොවන දෑයින් ඔහු ව ඈත් කොට ඔහුගේ පරිපූර්ණ ගුණාංග පිළිබඳ පැසසුම් කොට ඔහු වෙත යොමු වන්න. අල්ලාහ්ට නැමදුම් කරන්නන් අතරට ඔබද පත් වන්න. පීඩනයට පත් ඔබේ හදවතට එහි ප්රතිකාරයක් ඇත.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتّٰی یَاْتِیَكَ الْیَقِیْنُ ۟۠
නුඹේ පරමාධිපතිට ගැතිකම් සිදු කරමින්ම සිටිනු. ඒ මත නුඹ සිටියදීම නුඹ වෙත මරණය පැමිණෙන තෙක් නුඹ ජීවතුන් අතර සිටින කල්තාක් ඒ මතම රැඳී සිටිනු.
Tafsiraaɗe Aarabu ɗen:
Hino jeyaa e nafooje Aayeeje on ka hello ɗoo.:
• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.
•දේව ආදේශකයින්ගේ හිංසා පීඩාවන්ගෙන් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා එතුමාණන්ට රැකවරණය සැළසීම සඳහා අල්ලාහ්ගේ සැලකිලිමත්භාවය හා ඔහුගේ අවධානය.

• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.
•අල්ලාහ්ව සුවිශුද්ධ කිරීම, ඔහුට ප්රශංසා කිරීම හා සලාත් ඉටු කිරීම යනාදිය දුක් හා කම්කටොලු සඳහා වූ ප්රතිකර්මයකි. එමෙන්ම අර්බුද, අවහිරතා සහ කරදර වලින් ඉවත් වීමේ මගකි.

• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.
•කලාන්තය හෝ මතකය නැතිවීම වැනි ස්වබුද්ධිය අහිමි කරන දෙයක් මුස්ලිම්වරයෙකුට ඇති නොවන තාක්කල් ඔහුට මරණය පැමිණෙන තෙක් නැමදුමක් ලෙස අඛණ්ඩ ව සලාතය ඉටු කිරීම අනිවාර්යය කර ඇත.

• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.
•වහී හෙවත් දේව පණිවිඩයට අල්ලාහ් රූහ් -ජීවිය- යනුවෙන් නම් කර ඇත. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එය ආත්මයට ජීවයක් ලබා දෙන බැවිණි.

• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.
•ගොවිපල සතුන් හා සිවුපාවුන් අල්ලාහ් අපට උරුම කර දී ඇත. එමෙන්ම ඒවා අපට වසඟ කර දී ඇත. උන් හීලෑ කොට උන්ගෙන් ප්රයෝජන ලබන්නට අවසරය දී ඇත. එය උත්තරීතරයාණන් විසින් අප වෙත පිරිනමන ලද කරුණා දයාවකි.

 
Firo maanaaji Simoore.: Simoore Al-hijri
Loowdi cimooje ɗe Tonngoode hello ngon
 
Firo maanaaji Alqur'aana Teddunde nden - Eggo e haala Sinhaliiwo wonande deftere Firo Alkur'aana raɓɓinaango. - Loowdi firooji ɗi

iwde e galle Firo jaŋdeeji Alkur'aana.

Uddu